INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Adam Tymoteusz Piotrowski     

Adam Tymoteusz Piotrowski  

 
 
Biogram został opublikowany w 1981 r. w XXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Piotrowski Adam Tymoteusz (1867–1935), ginekolog, organizator i dyrektor Lecznicy Związkowej w Krakowie. Ur. 24 I w Jodłówce w pow. tarnowskim, był synem Andrzeja, administratora rolnego, i Heleny z Bernatowiczów. Gimnazjum ukończył w Tarnowie, w l. 1889–96 studiował medycynę na UJ; doktorat uzyskał w r. 1896. Już w czasie studiów był praktykantem na oddziałach: internistycznym i chorób skórnych Szpitala Św. Łazarza w Krakowie, a w l. 1896–8 na oddziale chirurgicznym. W r. 1898 pracował przez pół roku jako asystent kliniki położniczej UJ u Maurycego Madurowicza, w r. 1899 jako asystent kliniki chirurgicznej u Alfreda Obalińskiego. Po jego śmierci P. był w l. 1899–1902 sekundariuszem państwowej szkoły położnych w Krakowie, a w l. 1902–6 jej kierownikiem. W l. 1906–7 specjalizował się w ginekologii w klinikach: Józefa Halbana w Wiedniu, wrocławskiej, W. Olshausena w Berlinie oraz w klinice chirurgicznej O. Filmana w Berlinie. W l. 1907–9 prowadził przy ul. Dunajewskiego w Krakowie własny zakład ginekologiczny. Równolegle pod wpływem Edwarda Korczyńskiego poświęcił się w l. 1897–1910 balneologii. Początkowo praktykował w miesiącach letnich jako lekarz zdrojowy w Żegiestowie, a po zaprzyjaźnieniu się z właścicielem zdrojowiska Julianem Krynickim był w l. 1902–10 lekarzem zakładowym. W unowocześnienie tego zdrojowiska włożył wiele wysiłku; usprawnił jego administrację, opracował regulaminy dla kuracjuszy, urządził pierwszą stałą aptekę, przekształcił najbliższe otoczenie zespołu zdrojowego w park, dla którego ufundował muszlę koncertową i pomnik Słowackiego, doprowadził do elektryfikacji, kanalizacji i zainstalowania sieci wodociągów w całej miejscowości oraz betonowych zbiorników na wodę mineralną. Z jego inicjatywy dokonał Karol Trochanowski nowej analizy wód żegiestowskich i odkrył bogate pokłady borowiny na tzw. Polskiej Łopacie, co przyczyniło się do dalszego rozwoju zdrojowiska. Wolne chwile poświęcał entomologii i faunistyce, zgromadził zbiór kilkudziesięciu gablot owadów, motyli i chrząszczy doliny Popradu, kilkadziesiąt słojów ślimaków, ryb, gadów i płazów tego rejonu, sporządził wykresy meteorologiczne klimatu Żegiestowa oraz jego gipsową mapę plastyczną. Swą działalność kontynuował z nowymi właścicielami zdrojowiska Kazimierzem Żygulińskim i Stanisławem Więckowskim, którzy, nabywszy w r. 1907 Żegiestów, w pełni ocenili wkład P-ego w rozwój balneologiczny miejscowości i podniesienie frekwencji kuracjuszy. W latach tych P. ogłosił kilka prac z dziedziny położnictwa, m. in. O krwotokach w okresie trzecim porodowym i w połogu („Przegl. Lek.” 1900 nr 11), Ostra niedrożność przewodu pokarmowego podczas ciąży i połogu (tamże 1903 nr 32–5), Przyczynek do sprawy ciąży pozamacicznej trąbkowej (tamże 1904 nr 36–9), Poród u kobiety z miednicą kręgozmykową („Ginekologia” 1904 nr 10). Z publikacji poświęconych balneologii należy wymienić przede wszystkim Żegiestów (Kr. 1907) oraz Wpływ powietrza i słońca na organizm człowieka z uwzględnieniem kąpieli słoneczno-powietrznych w Żegiestowie (Kr. 1909).

Pracę w Żegiestowie porzucił P. jednak na rzecz Krakowa i wtedy swe zbiory przyrodnicze ofiarował w całości Szkole Powszechnej im. Św. Barbary w Krakowie. W r. 1909 stał się bowiem wraz z Aleksandrem Rosnerem, Napoleonem Cybulskim, Stanisławem Dobrowolskim, Maksymilianem Cerchą i in. współzałożycielem Tow. Udziałowego dla budowy Lecznicy Związkowej przy ul. Garncarskiej 11 w Krakowie, do której wcielił zaraz swój zakład ginekologiczny, i wybrany został przez udziałowców na dożywotniego dyrektora tego zakładu. P. szybko doprowadził do wybudowania tej nowocześnie i wszechstronnie wyposażonej lecznicy, nastawionej na położnictwo, ginekologię, internę, chirurgię i okulistykę, wyposażył ją w zakłady: rentgenowski, fizjoterapeutyczny, gimnastyki rehabilitacyjnej, laboratoria chemiczne, bakteriologiczne, anatomo-patologiczne, inkubatorium dla wcześniaków, później w emanatorium radowe. Lecznica od początku cieszyła się niezwykłym powodzeniem. P. jeszcze przed pierwszą wojną światową wybudował dodatkowe boczne skrzydła, a gdy i to na krótko tylko pomogło, odstąpił na cele szpitalne piętro własnej kamienicy przy ul. Garncarskiej 9. Rozległość parceli pozwoliła na urządzenie przyszpitalnego ogrodu wypoczynkowego. Lecznica była obliczona na bogatszą klientelę. W r. 1909 P. otrzymał tytuł radcy dworu.

W czasie wojny lecznicę zajęło wojsko na szpital, ale P-emu udało się wyreklamować jedno piętro dla ludności cywilnej. W r. 1914 P. własnym sumptem wyposażył II Brygadę Legionów płka Zygmunta Zielińskiego w pełny zestaw instrumentów i aparatury lekarskiej oraz sprzęt opatrunkowy. Sam został zmobilizowany jako major-lekarz do wojska austriackiego i pracował cały czas w szpitalu wojskowym nr 8 w Krakowie; na cztery miesiące przed końcem wojny przeszedł z powodu przekroczenia wieku w stan spoczynku. Wkrótce jednak zgłosił się ochotniczo do WP i służył do r. 1920 jako podpułkownik-lekarz w batalionie sanitarnym w Przemyślu, potem w Krakowie. W l. 1920–35 P. poświęcił się bez reszty kierowanej lecznicy; leczył wiele wybitnych osobistości, m. in. operował w r. 1928, wraz z Tadeuszem Pisarskim, prezydenta Ignacego Mościckiego. Wobec wzrostu frekwencji pacjentów P. odstąpił na cele szpitalne dodatkowe piętra swej kamienicy i przeprowadził dalszą rozbudowę głównego gmachu. W lecznicy tej pracowało wielu wybitnych lekarzy, jak Jan Biliński, Piotr Wysocki (lekarz domowy kard. Adama Sapiehy), Kazimierz Żuliński, Tadeusz Bilikiewicz, Kazimierz Hernich, Stanisław Ptak. Działalnością jej, ze względu na doskonałe wyposażenie (lepsze niż klinik uniwersyteckich) oraz wyniki leczenia, interesował się żywo cały Wydział Lekarski UJ. W okresie powojennym P. ogłosił w „Polskiej Gazecie Lekarskiej” kilkanaście prac kazuistycznych z zakresu położnictwa. Był członkiem honorowym Polskiego Tow. Balneologicznego i jego długoletnim skarbnikiem, członkiem honorowym Polskiego Korpusu Weteranów Wojskowych, członkiem zarządu Izby Lekarskiej w Krakowie oraz Krakowskiego Tow. Ginekologicznego. Zmarł po krótkiej chorobie na angina pectoris 24 IV 1935 w Krakowie, pochowany został w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim. Był odznaczony orderem Franciszka Józefa i Złotym Krzyżem Zasługi.

W małżeństwie (od r. 1900) z Marią z Hałatkiewiczów (swoją cioteczną siostrą) miał córkę Zofię (ur. 1901), zamężną za Tadeuszem Górą, oficerem szwoleżerów, i syna Ludwika (ur. 1904), lekarza w Bytomiu.

Lecznica przy ul. Garncarskiej została w czasie drugiej wojny światowej przekształcona przez Niemców w szpital wojskowy dla lotników, a po wojnie przeorganizowano ją w oddział resortowego Instytutu Onkologii w Warszawie.

 

„Czas” 1935 nr z 28 IV; „Ginekologia Pol.” 1931 s. 217, 243, 858–9, 1935 s. 286, 288, 993, 1936 s. 353; „Ilustr. Kur. Codz.” 1935 nr z 27 IV; „Pol. Gaz. Lek.” 1935 s. 651; – Arch. UJ: S II, 520, 619, W.L. II 281–288; – Życiorys A. P-ego dostarczony przez syna Ludwika w Materiałach PSB; – Informacje rodziny.

Stanisław M. Brzozowski

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.