Stepowicz (Stapowicz) Albin, pseud. i krypt.: Anupry S...żnik, Arhanisty Bjełarus, Kastus’ Karawy, A.S., Al. S., Al. St., S-wicz, S-icz, Step., St. Al. (1894–1934), białoruski kompozytor, polityk i publicysta, poseł na sejm Rzeczypospolitej Polskiej.
Ur. 18 III we wsi Baranie (pow. święciański) w rzymskokatolickiej rodzinie chłopskiej, był synem Macieja i Elżbiety z Suboczów, młodszym bratem Konstantego (zob.).
S. ukończył szkołę organistów Józefa Montwiłła w Wilnie, gdzie uczył się m.in. pod kierunkiem Ludomira Michała Rogowskiego. Następnie był organistą w kościele w Ciechanowcu (pow. bielski). W r. 1910 rozpoczął pisanie dziennika, który prowadził do końca życia, a w r. 1912 pod pseud. Anupry Siarmiażny debiutował na łamach białoruskiego tygodnika wydawanego w Wilnie „Naša niva” (nr 3, 4). Od r. 1913 studiował prawo na uniw. w Kazaniu i równocześnie był organistą w tamtejszym kościele katolickim. W l. 1921–4 kontynuował studia na Wydz. Humanistycznym USB, lecz przerwał je z powodu ciężkiej sytuacji materialnej; należał wtedy do Białoruskiego Związku Studentów i pracował jako nauczyciel muzyki i śpiewu w wileńskim Gimnazjum Białoruskim. Opublikował pieśń Dze čutny movy našaj huki (Vil’nja 1926). Od r. 1926 był członkiem zarządu Oddziału Wileńskiego Białoruskiego Inst. Gospodarki i Kultury (BIGiK), a od września t.r. przez dwa lata sekretarzem zarządu jego wileńskiego koła. Od maja kierował przez rok Białoruską Drukarnią im. Franciszka Skoryny w Wilnie. Dn. 24 X został sekretarzem KC (od r. 1927 wiceprezesem) powołanej wtedy partii Białoruska Chrześcijańska Demokracja (BChD). W l. 1927–8 wchodził w skład kolegium redakcyjnego wileńskiego tygodnika BChD „Belaruskaja krynica”. W grudniu 1927 został członkiem Białoruskiego Centralnego Zjednoczonego Komitetu Wyborczego, a w wyborach przeprowadzonych w marcu 1928 obrano go posłem na Sejm w okręgu święciańskim z listy Bloku Mniejszości Narodowych. W Sejmie wszedł S. do Klubu Ukraińsko-Białoruskiego (od listopada t.r. Klub Białoruski) i należał do Komisji Odbudowy Kraju. Gdy 10 XII t.r. arcybp wileński Romuald Jałbrzykowski wydał list pasterski oznajmiający, że BChD «uległa błędom indyferentyzmu i bolszewizmu» (powodem drugiego z tych zarzutów był postulat przeprowadzenia reformy rolnej) i zakazujący wiernym przynależności do tej partii, S. wraz z białoruskim posłem Pawałem Karuzą i przewodniczącym BChD Ignacym Gogolińskim (Hahalinskim) wysłali do Watykanu telegram protestacyjny; pozostał on jednak bez odpowiedzi. W r. 1929 ogłosił S. broszurę polityczną Biełarusy i dziarżaunaja niezależnaść (Wilnia). W tym okresie kierował w Wilnie białoruskim kółkiem muzyczno-dramatycznym oraz chórami kościoła św. Mikołaja i BIGiK. Dn. 3 II 1929 wszedł do Zarządu Centralnego BIGiK, a 2 III 1930 został wiceprezesem Białoruskiego Komitetu Narodowego. Orzeczeniem Sądu Najwyższego z 14 IV t.r. unieważniono wybory w okręgu S-a, który tym samym utracił mandat poselski. Dn. 5 X wystąpił z BChD i w wyborach do Sejmu RP 16 XI kandydował bez powodzenia w okręgu święciańskim z listy Niezależnych Białoruskich Radykałów. Od listopada 1933 należał do rozłamowej grupy BChD – Białoruskich Narodowych Socjalistów; w ich wileńskim miesięczniku „Novy šljach” był w r. 1934 współautorem artykułów programowych Abavjazki belaruskaga nacyjanal-sacyjalysta (nr 5) oraz Našy tézy (nr 6). T.r. bezskutecznie usiłował utworzyć nową partię polityczną p.n. Białoruscy Niezależni Radykałowie.
Artykuły dotyczące zagadnień politycznych i kulturalnych Białorusinów mieszkających w Polsce i Białorusi Sowieckiej publikował S. w białoruskim tygodniku „Krynica” (w l. 1925–39 „Belaruskaja krynica”), ukazującym się w Wilnie, oraz w polskim miesięczniku „Przegląd Wileński”, organie «krajowców». Napisał muzykę do wierszy poetów białoruskich, m.in. Janka Kupały, Michasia Maszary, Franciszka Hryszkiewicza, Uladzisława Kazłouskiego oraz swego brata, Konstantego; był autorem słów i muzyki wielu pieśni, m.in. Dzye čutny movy našaj huki, która stała się hymnem BIGiK, oraz Belarus’perad ŭsym. S. zmarł 18 XII 1934 w Wilnie, został pochowany na cmentarzu na Rossie.
Rodziny S. nie założył.
Pośmiertnie opublikowano śpiewnik S-a Za Baćkauščynu (Vil’nja 1935); jego autorstwa jest też prawdopodobnie śpiewnik Piesni pracy i zmahannja ([b.r.m.w.]). Dziennik S-a zaginął.
Belaruskija pis’menniki. Bijabiblijahrafičny slovnik, Minsk 1995 V; Belaruskija relihijnyja dzejačy XX stahoddzyja: życ’cjarysy, martyrolohija, uspaminy, Minsk–Monachium 1999; Encyklapedyja historii Belarusi, Minsk 2001 VI cz. 1; Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. Literatura Ziemi Wileńskiej od XVI w. do 1945 r., Bydgoszcz 2004; Kto był kim w Drugiej RP?; Ludzi kultury z Hrodzenščyny, Hrodna 2000; Traczuk J., Prasa białoruska w II Rzeczypospolitej (1918–1939), Studia Polono-slavica-orientalia. Acta litteraria T. 13: 1992; – Ankudowicz-Bieńkowska M., Polskie życie muzyczne w Wilnie lat II Rzeczypospolitej, Olsztyn 1997; Babkin H., Cy pačujem jaho holas?, „Literatura i mastactva” 1991 nr 3; Bergman A., Sprawy białoruskie w II Rzeczypospolitej, W. 1984; Glagoŭska L., Braty Stapovičy, „Belarusika-Albaruthenica” T. 8: 1997 s. 70–6; Głogowska H., Białorusini w parlamentach II Rzeczypospolitej, w: Przemiany społeczne, kwestie narodowościowe i polonijne, Red. A. Chodubski, Tor. 1994 s. 134–5, 137–8; Gomółka K., Białorusini w II Rzeczypospolitej, Gd. 1992; Jarmołkowicz W., Białoruska Chrześcijańska Demokracja, „Więź” R. 29: 1986 nr 11–12 s. 177; Moroz M., „Krynica”. Ideologia i przywódcy białoruskiego katolicyzmu, Białystok 2001 s. 141, 149–52, 171, 188; Stankevič A., Z życ’cia i dziejnas’ci Kazimira Svajaka 1926–1936, Vil’nja 1936; Stapovič B., Z uspaminaŭ pra Kazimira Svajaka, „Polymia” 1990 nr 2; Swajak K., Dzieja majej myśli, serca i woli, Wilnia 1932; Turonek J., Książka białoruska w II Rzeczypospolitej 1921–1939, W. 2000 s. 64–9; – Rzepeccy, Sejm i Senat 1928–33, s. 130, 204; Skład osobowy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 10 czerwca 1928, W. 1928 s. 32, 41; – „Sprawy Narodowościowe” R. 1: 1927 nr 2 s. 161, R. 2: 1928 nr 1 s. 67–8, nr 2 s. 215, nr 3–4 s. 418, nr 5 s. 538, nr 6 s. 732, R. 4: 1930 nr 1 s. 69, nr 2 s. 239–40, nr 5–6 s. 602, R. 5: 1931 nr 1 s. 103, nr 2–3 s. 280, R. 7: 1933 nr 6 s. 693, R. 8: 1934 nr 5–6 s. 619; – B. Sejmowa w W.: Skorowidz ds. stenograficznych z posiedzeń Sejmu RP od 27 marca 1928 r. do 29 marca 1930 r., s. 28, 67, 148–9, 236–7; Belaruski dzjaržauny archiŭ literatury i mastactva w Mińsku: F. 3; Central’naja naukovaja biblioteka Akademii Navuk Belarusi w Mińsku: F. 5 op. 1; – Informacje Tadeusza Zienkiewicza z Olsztyna.
Jan Traciak