Staniewicz Albin, imię zakonne Hieronim (1793–1863), nauczyciel, prowincjał karmelitów litewskich. Ur. w pow. rosieńskim.
W l. 1807–13 uczęszczał S. do sześcioklasowej szkoły polskiej w Krożach, prowadzonej przez karmelitów, był uczniem celującym. Nauczycielem fizyki był tam o. Baltazar Bucewicz, później promotor S-a w zakonie karmelitów zwanych trzewiczkowymi (Ordo Fratrum Beatissimae Mariae Virginis de Monte Carmelo, OCarm.), do którego ten wstąpił po ukończeniu szkoły. Śluby zakonne złożył w r. 1814. Następnie studiował na Wydz. Fizyko-Matematycznym Uniw. Wil. i uzyskał tytuł kandydata filozofii. Wykształcenie zakonne ukończył z tytułem magistra teologii.
W l. 1819–22 przebywał S. w klasztorze Karmelitów w Chwałojniach na Żmudzi, jego przeorem był wówczas Bucewicz. S. uczył fizyki i matematyki w tamtejszej szkole powiatowej, której prowadzenie otrzymali karmelici po laicyzacji ich szkoły w Krożach. Od r. 1820 równolegle wykładał też w nowo utworzonym gimnazjum chwałojnickim. W kwietniu t.r. otrzymał na Uniw. Wil. stopień magistra filozofii. Jan Borejko Chodźko, wizytator szkół wileńskiego okręgu naukowego, po odwiedzinach w Chwałojniach 5 VI t.r. zapisał pochlebną opinię o S-u: «pracowity, zdolności [po]nadmierne, usposobienie w wiadomościach przedmiotu wielkie». T.r. Bucewicz, obrany na trzyletnią kadencję przełożonym karmelitów prowincji p. wezw. Wszystkich Świętych obejmującej dawne prowincje: litewską, białoruską i część ruskiej (tzw. wołyńską), mianował S-a swym doradcą (drugim definitorem). Jednocześnie uczył S. nadal w szkołach chwałojnickich, a w l. 1823–5 był też ich przełożonym (dozorcą). W r. 1826 jego nazwisko nie figuruje już w spisie tamtejszych nauczycieli. Wg V. Biržiški był S. autorem pierwszego podręcznika do arytmetyki w języku litewskim, który jednak nie został wydrukowany, gdyż matematyk z Kroż, Adam Dąbrowski, przedstawiając na prośbę wizytatora szkół guberni wileńskiej i kowieńskiej Kajetana Krassowskiego recenzję tego dziełka (7 VIII 1839), zarzucił mu błędy metodyczne, a przede wszystkim użycie «dialektu żmudzkiego». Rękopis pracy zaginął, a jego autorstwo można też przypisać innemu współcześnie z S-em żyjącemu karmelicie – Hilarionowi.
W listopadzie 1828 na zakonnej kapitule w wołyńskim Zaświrzu obrano S-a prowincjałem, wybór ten ponowiono na kolejnych kapitułach, odbytych tamże w l. 1832, 1835, 1838 i 1841. Odtąd rezydował S. w Wilnie w klasztorze p. wezw. Wszystkich Świętych. Rozległa prowincja trudna była do wizytacji i zarządzania, polityka władz rosyjskich sprzeciwiających się przenoszeniu zakonników przez prowincjała utrudniała przywrócenie dyscypliny zakonnej. Ponadto z kręgów Uniw. Wil. popierających ideę szkolnictwa świeckiego tradycyjnie podnosiły się głosy krytyczne na temat poziomu nauczania w szkołach karmelitańskich. Wacław Boreyko, prezes Komisji Sądowo-Edukacyjnej w Krzemieńcu, wystosował 24 XII 1830 list do S-a, wzywający go do zaradzenia zaniedbaniom w prowadzonych przez zakon szkołach parafialnych gub. wołyńskiej. Po powstaniu listopadowym car Mikołaj II wydał dwa ukazy, których celem było doprowadzenie do stopniowego upadku zakony katolickie, m.in. karmelitów: dn. 12 (23) V 1832 nakazał odebranie zakonom szkół parafialnych, zaś 19 (31) VIII t.r. zniósł wiele klasztorów, w tym 24 placówki karmelitańskie. Odtąd zarządzał S. tylko siedmioma klasztorami, w większości ulokowanymi w diec. wileńskiej, pozbawionymi własnego nowicjatu. Jego główną troską było narastające zubożenie zakonu, ciasnota panująca w ocalałych klasztorach, do których przenieść musiał zakonników z placówek skasowanych, oraz wyszukiwanie dla nich posad na parafiach i kaplicach dworskich. W listopadzie 1835, po wizytacji przeprowadzonej przez N. A. Protasowa, zastępcę ministra oświecenia publicznego, władze rosyjskie zlikwidowały także karmelitańskie szkoły polskie w Chwałojniach, w wyniku czego działalność edukacyjna karmelitów praktycznie ustała. W tych warunkach S. dążył do odtworzenia przynajmniej nowicjatu zakonnego, nie jest pewne, czy plan ten, opracowany w r. 1840, udało mu się zrealizować.
S. przestał pełnić swój urząd co najmniej pod koniec 1842. Wbrew opinii powtarzanej za Janem Markiem Giżyckim nie był ostatnim prowincjałem lit., na jego następcę obrano Hipolita Wolbeka. Nie wiadomo jednak, czy władze rosyjskie wybór ten uznały, gdyż w „Directorium” mohylewskim z r. 1844 występuje S. wśród przełożonych zakonów jako eksprowincjał karmelitów, zaś Wolbek nie jest w ogóle wspomniany. S. przebywał potem w klasztorze karmelitańskim w Wilnie, jego obecność tam poświadczona jest w r. 1854. Zmarł 26 I 1863 w Wilnie.
Paszkiewicz U., Inwentarze i katalogi biblioteczne z ziem wschodnich Rzeczypospolitej do 1939 roku, Supl. 1, W. 2000; – Lietuvių Enc. (V. Biržiška); – Banionis J., Matematinė mintis Lietuvoje, Vilnius 2001 s. 52; Beauvois D., Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich 1803–1832, Rzym–L. 1991 II (mylnie jako Jerzy); Bižiška V., Lietuvių rašytojų kalendorius, Tubinga 1946 s. 50, 255; tenże, Pirmasis lietuviskas aritmetikos vadovelis irjo likimas, „Żingsniai” 1947 nr 11; [Giżycki J. M.] Wołyniak, Z przeszłości karmelitów na Litwie i Rusi, Kr. 1918 I–II; Tomaszewski B. A., Dzieje zakonu oo. karmelitów w Polsce, na Litwie i Rusi (1397–1795), Kr. 1989 s. 205 (mszp. powiel.); – Directorium horarum canonicarum et missarum ad usum utrisque cleri archidioecesis Mohiloviensis, 1832–43, Mohileviae; Directorium horarum canonicarum et missarum pro dioecesis Vilnensis, 1843, Vilnae (informacja o wyborze Wolbeka); Kalendarzyk polityczny, 1809–10, 1820–23, Wil.; Kalendarzyk wileński na rok 1825 dla Wydziału Naukowego Wileńskiego, Wil. 1924; – Arch. OO. Karmelitów na Piasku w Kr.: sygn. AKKr 166 (rejestr pism wysłanych przez S-a, jako prowincjała, w r. 1830); B. Jag.: rkp. 6332 IV (opinia J. Chodźki o S-u), rkp. 6340 IV k. 47–50 (list W. Boreyki do S-a), rkp. 7862 IV k. 97 (list ks. S. Szantyra do S-a); Lietuvos mokslų akademijos biblioteka w Wil.: sygn. F. 273–264, 287, 1120, 1926, 2333, 2337, 2345, sygn. F. 255–65 (pisma i raporty skierowane do S-a w okresie prowincjalatu); Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: sygn. F. 721–1–533 s. 83, sygn. F. 721–1–537 s. 42; – Informacje i uzupełnienia Liliany Czerniawskiej-Narkowicz z Wil.
Elżbieta Orman-Michta i Andrzej A. Zięba