Renard Andreas Maria (1795–1874), właściciel dóbr i przemysłowiec śląski. Ur. 12 I w Opawie, był synem Johannesa, pruskiego ziemianina, i Aloisy z Gaschinów, prawnukiem Jana Baptysty (zob.).
Nie wiadomo dokładnie jakie R. odebrał wykształcenie, zapewne ok. r. 1818 ukończył prawo na uniwersytecie berlińskim, a następnie wstąpił do pruskiej służby państwowej, uzyskując na jej zakończenie rangę rzeczywistego tajnego radcy stanu. W wyniku podziału majątków po hr. Filipie Colonnie w r. 1813 otrzymał dobra Wielkie Strzelce z zakładami przemysłowymi o wartości 620 tys. talarów z obowiązkiem zapłacenia spadkobiercom 483 100 talarów. W Galicji zakupił miasto Nadwórna z okolicznymi wsiami (1847) i majątek Jastrzębica w pow. sokalskim. Rozwinął niezwykłą działalność gospodarczą. W r. 1826 zainstalował amerykańskie młyny zbożowe w Jasielnicy i Zawadzkiem (pow. wielkostrzelecki), w r. 1833 pudlingarnię w Żędowicach (tamże), w r. 1842 rozbudował torfiarnię w Łaziskach (tamże), dającą 75% ogółu torfu Śląska. W r. 1852 R. udoskonalił przy pomocy techników z Król. Pol. huty żelaza w Zawadzkiem i Kolonowskiem (pow. wielkostrzelecki). W Nowym Bytomiu (dziś Ruda Śląska) posiadał dużą hutę «Friedenshütte» (obecnie Huta «Pokój»), w niej i w innych swych hutach produkował żelazo sztabowe, blachy, drut, poza tym miał walcownie blachy i żelaza, a we Wrocławiu własny skład wyrobów hutniczych. Był też głównym potentatem w gorzelnictwie (należało do niego 11 dużych gorzelni), w majątkach swych posiadał kamieniołomy piaskowca i wapienniki, w Sielcu pod Sosnowcem miał duży browar. Zarówno na Górnym Śląsku, jak i w Sosnowcu, posiadał R. kopalnie węgla (w Sosnowcu kopalnię «Hr. Renard» o zainstalowanym w r. 1859 wyciągu wodnym, wiadomo też, że należała do niego w r. 1870 kopalnia «Fanny») i dzięki temu zaliczany był obok Hohenlohego, Donnersmarcków, Ballenstremów do «baronów węglowych». W przeciwieństwie jednak do wymienionych przemysłowców częściej opierał się na polskich wykwalifikowanych robotnikach i polskim dozorze technicznym. Część z tych posiadłości, wraz ze znajdującymi się tam zakładami hutniczymi (hutą «Pokój») i kopalniami węgla kamiennego o łącznej wartości przeszło 3493 tys. talarów w r. 1855 odsprzedał, w ramach koncentracji kapitałów, zawiązanemu przy poparciu kapitalistów Hamburga i Wrocławia Tow. Akc. Hut i Kopalń «Minerwa» i Tow. Akc. Huty Żelaza «Pokój» zachowując dla siebie 20% udziałów. Przez wiele też lat R. jako główny akcjonariusz pełnił funkcje prezesa lub członka rad nadzorczych tych wczesnych, prywatnych i jednych z najbardziej dochodowych koncernów w górnośląskim przemyśle ciężkim (13,5% górnictwa oraz hutnictwa żelaza), zasiadał też w radzie nadzorczej ściśle z nimi współpracującego Wrocławskiego Banku Dyskontowego. W r. 1859 pozostałe klucze majątków rodowych przekształcił w majorat z rezydencją w Wielkich Strzelcach; nadto należał do niego majątek Deutsch Krawarn koło Opawy, który uprzednio był własnością ojca jego żony, Gabriela Rudzińskiego.
R. był w l. 1838–45 przewodniczącym sejmu prowincjonalnego na pruskim Śląsku, zaś od r. 1846 posłem do parlamentu w Berlinie. Miał tytuły: c.k. szambelana (od r. 1819) i prusko-królewskiego tajnego radcy. R. czynny był także w życiu gospodarczym Król. Pol. W r. 1857 zakupił w Zagłębiu Dąbrowskim duże dobra ziemskie Sielec (dziś Sosnowiec) wraz z dwoma przyległymi folwarkami i miastem Modrzejów, które dzięki zainwestowanym przez niego kapitałom rozwinęły się w wielki kompleks przemysłowy obejmujący kopalnie węgla, rudy żelaza, galmanu i glinki oraz huty cynku, walcownie żelaza, cegielnię, młyn parowy i wspomniany już browar. W l. 1857–69 był R. również członkiem rad nadzorczych Tow. Warszawsko-Wiedeńskiej Drogi Żelaznej – największej linii kolejowej Król. Pol., i Tow. Warszawsko-Bydgoskiej Drogi Żelaznej, reprezentując w nich interesy śląskich sfer junkierskich. Zmarł 21 XI 1874 w Wielkich Strzelcach, gdzie pochowany został w rodzinnym mauzoleum.
R. żonaty był z Eufemią z Rudzińskich, z którą miał czworo dzieci: Marię, zamężną za Benno Tschirschky-Reichell, właścicielem majoratu Renardów, Jana Marię (1829–1874), dyplomatę i posła do Reichstagu, spadkobiercę jego przedsiębiorstw przemysłowych na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim, Ludmiłę, zamężną za Brühlem, następnie Schlieffenem, ziemianami, Hipolita (1831–1855), ziemianina.
Spadkobiercy syna Jana rozbudowali jeszcze kopalnię węgla w Sosnowcu o nowe szyby kopalni «Renard» i «Eulenburg», ale już w r. 1875 zezwolili na wchłonięcie górnośląskiego Tow. «Minerwa» (wraz z hutą «Pokój») przez Oberschlesische Eisenbahnbedarf, zaś w r. 1884 na przejęcie posiadłości w Królestwie przez gwarectwo «Chełm» z Mysłowic,, które zmieniło nazwę (wobec tego, że większość akcji należała do rodziny Renardów) na Gwarectwo Górniczo-Przemysłowe «Hrabia Renard». Wkrótce jednak przeszło ono w ręce kapitału francuskiego – do r. 1939.
Jaros J., Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich, Kat. 1984 s. 34, 97, 155; Gothaisches Genealogisches Taschenbuch der Gräflicher Häuser, Gotha 1901 s. 670; [Piotrowski L.] Korwin L., Szlachta neoficka, Kr. 1939 II 218; Uruski, XV 196; – Hilchen H., Historya Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej 1835–1848–1898, W.-Kr. 1912 s. 110, 158; Jaros J., Zarys dziejów górnictwa węglowego, W. 1975; Kołodziejczyk R., Portret warszawskiego milionera, W. 1968 s. 192, 198; Kossuth S., Górnictwo węglowe na Górnym Śląsku w połowie XIX wieku, Kat. 1965 s. 79; Kwaśny Z., Rozwój przemysłu na Górnym Śląsku w pierwszej połowie XIX wieku, Wr. 1983; Nowack A., Die Reichsgrafen Colonna Freiherrn von Fels auf Gross-Strehlitz, Tost und Tworog in Oberschlesien, Gross-Strehlitz 1902; Piernikarczyk J., Historia górnictwa i hutnictwa na Górnym Śląsku, Kat. 1933 I–II; Popiołek K., Górnośląski przemysł górniczo-hutniczy w drugiej połowie XIX wieku, Kat. 1965 s. 54, 77, 80; – Arch. Państw. w Kat.: GHR 1 k. 136–140, 77 k. 128–133; – Rudziński W., Kronika rodzinna cz. 1 s. 9 (mszp. w B. Ossol.); – Informacje i sprostowania Władysława Rudzińskiego z W.
Zbigniew Pustuła
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.