Gurowski Andrzej h. Wczele (zm. 1752), ajent polityczny partii Potockich. Syn Marcina i Wiktorii z Pogroszewskich. W swej karierze życiowej nie wyszedł poza tytuł stolnika podolskiego, ale odegrał rolę dość znaczną w walkach sejmowych, sejmikowych i dyplomacji spiskowej swego pokolenia. Panowie polscy, którzy chcieli przeszkodzić utrwaleniu się Wettinów, a zarazem zapobiec rosyjskiej ingerencji w bezkrólewiu, zaplanowali w r. 1732 poselstwa do Porty i do Ordy Krymskiej pod pozorem gratulacji z powodu wstąpienia na tron nowego sułtana Mahmuda. Do Krymu jechać miał Maliński, a przy jego boku, znów pod pretekstem skarg na najazdy hajdamaków, G. Nie wiadomo, kiedy wybrał się w drogę: w każdym razie, gdy wrócił na wiosnę 1734 r. (może już z następnej misji), przywiózł Adamowi Tarle obietnicę chana, że ów, nie czekając na decyzję Porty, ruszy na odsiecz Kamieńca zagrożonego przez Rosjan, wówczas wspierających Augusta III przeciw Stanisławowi Leszczyńskiemu. Obietnica ta spełzła na niczym. Podczas bezkrólewia G. wszedł także w pierwsze konszachty z pruskim rezydentem Hoffmannem. Drugi raz jeździł stolnik podolski prosto do Stambułu od hetmana Józefa Potockiego pod koniec r. 1738, niby w tym celu, aby się upomnieć o zwrot jasyru, pobranego podczas wojny rosyjsko-tureckiej, a naprawdę, aby zamówić pomoc zbrojną dla gotującej się konfederacji, która miała wymieść z kraju Sasów i Rosjan, a przywrócić Leszczyńskiego. Wiózł wielkie żądania, a przywiózł w marcu 1739 r. obietnice bardzo oględne i warunkowe, którym jednak nadano formę wieczystego przymierza. Wobec zwycięstw Rosjan nad Turkami ruchawka rozprysła się w zawiązku. G., zawiódłszy się na hetmanie, sam zrobił zawód jeszcze gorszy, bo kiedy posłowie dworów cesarskich na radzie senatu oskarżyli Potockiego o buntownicze knowania na podstawie wykradzionych papierów G-ego, ajent wkrótce zjawił się sam u posła Kayserlinga i wyspowiadał się z tajemnic. Wojna sukcesyjna austriacka znów rozruszała jego żyłkę agitacyjną. Na wezwanie Maurycego hr. Saskiego, podjął się werbować w Polsce 2 000 jazdy dla Francji; zapewne tą drogą myślano zaprawić zniewieściałą młodzież polską do sztuki wojennej. Wszakże Wacław Rzewuski w porozumieniu z kanclerzem Załuskim wyperswadowali G-emu, że szkoda marnować krew polską dla obcej sprawy. Poczynania powyższe przypadły na okres, kiedy doradcy Augusta III forsowali na sejmach syzyfową pracę nad legalną aukcją wojska. Potoccy, rezygnując na razie z powstania, przenieśli walkę z dworem na sejmy i niszczyli tam próby reform, a jednym z głównych ich narzędzi do tego stał się G. Na sejmie grodzieńskim 1744 r. poseł podolski znalazł się w fatalnym «rejestrzyku» zdrajców, co chodzili do pruskiego poselstwa po talary, za co mieli psuć sejm. Jeżeli co do niektórych oskarżonych wówczas przez posła Wilczewskiego można przyjąć, że działali jako polscy kontrwywiadowcy, to G., choć zdolny do dwulicowej gry, chciał szczerze pracować dla dobra Prus. Dowiódł tego postępowaniem na dwóch sejmach. W r. 1746 nie pozwala na czopowe i szelężne ani na zrównanie podatków na Rusi i w Wielkopolsce, ani na lustrację łanów – ustępuje dopiero, kiedy już widzi, że sejm nie zdąży niczego uchwalić. W r. 1748 raz po raz przerywa obrady «interlocutorie» do spółki z Czarneckim, Trypolskim i in., zwalcza plan komisji ekonomicznej, odrzuca koekwację i lustrację, wywołuje zadrażnienia z Rosją i z prowincją litewską, byle nie dopuścić do reformy w drodze legalnej, bo jego wódz partyjny, Antoni Potocki, woj. bełzki, kazał zwalczać wszystko, do czego dążą Czartoryscy. G. chętnie używał akcentów demokratycznych, robiąc wycieczki przeciw panom, choć służył oligarchii, a ochraniał kieszeń egoistycznej średniej warstwy kresowego ziemiaństwa. Zmarł w r. 1752, kiedy już niebezpieczeństwo reform minęło.
Boniecki; – Askenazy S., Dwa stulecia XVIII i XIX w., W., Kr. 1903 I; Konopczyński W., Polska a Szwecja 1660–1795, W. 1925; tenże, Polska a Turcja 1683–1792, W. 1936; Skibiński M., Europa a Polska w dobie wojny o sukcesję austriacką w l. 1740–5, Kr. 1912–3; – Dyariusze sejmowe z w. XVIII, Wyd. W. Konopczyński, W. 1911–37; Schmitt H., Dzieje Polski XVIII i XIX w., Kr. 1866-7 I–III; – B. Czart.: rkp. 5828.
Władysław Konopczyński