INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Antoni Tymoteusz Ignacy Stadnicki  

 
 
1774-01-25 - 1820-05-11
Biogram został opublikowany w 2002 r. w XLI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

Kliknij, aby edytować tekst...

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stadnicki Antoni Tymoteusz Ignacy h. Szreniawa (1774–1820), działacz edukacyjny i sejmowy w Księstwie Warszawskim i Wolnym Mieście Krakowie. Ur. 25 I w Łososinie Dolnej koło Nowego Sącza, był jedynym synem Feliksa (1742–1790), kawalera Orderu św. Stanisława, od r. 1789 hrabiego austriackiego, i Kunegundy z Ożarowskich, córki Tomasza, podczaszego sandomierskiego, i Anny z Otwinowskich, bratankiem Ignacego (zob.).

Odziedziczone po rodzicach dobra Łososina S. sprzedał, a nabył Czulice koło Krakowa. Być może to jego oraz jego stryja Ignacego z Łaganowa wymieniono w nie datowanym dokumencie austriackim (ok. 1806) pt. „Elenchus […] magnatum et nobilium…”, wśród cieszących się zaufaniem, majętnych i lojalnych wobec cesarza ziemian galicyjskich. W r. 1809 zaangażował się w działalność nowych struktur administracyjnych, tworzonych po przyłączeniu do Ks. Warsz. części z dawnego zaboru austriackiego; został radcą Wydz. Edukacyjnego cyrkułu krakowskiego i 4 VIII t.r. przejął po Jacku Przybylskim prezesurę Komisji do Interesów Akademickich. Początkowo, dążąc do repolonizacji uczelni, S. i Sebastian Girtler, profesor i prokurator uniwersytetu, ponaglali niemieckich profesorów do oddawania akt i pomocy naukowych, czym przyśpieszali ich wyjazd z Krakowa, potem jednak zorientowali się, że nie uda się obsadzić opuszczonych przez niemieckich profesorów katedr i próbowali bez powodzenia zapobiec ich wyjazdom (w październiku) poprzez nakazy administracyjne. Zachowała się notatka, że 7 IX t.r. zamierzał S. odejść ze stanowiska, a współpracownicy wyrazili gorące podziękowanie i uznanie dla jego aktywności, jednak niewykluczone, że pozostał w Wydz. Edukacji i Komisji do Interesów Akademickich. Zapewne to S. «radca Wydziału Edukacji powiatu krakowskiego, w Komisji Interesów Akademickich prezes» na zlecenie swego imiennika, Antoniego Stadnickiego ze Żmigrodu, komisarza Rządu Centralnego, opublikował 25 X t.r. odezwę o rozpoczęciu nauki w «szkołach normalnych wzorowych» w Kolegium św. Barbary najpóźniej 11 XI t.r. Prawdopodobnie to S. wziął, w marcu 1810, udział w składce na uruchomienie fabryki sukna w Krakowie, a w maju wyjeżdżał do Pilicy witać, wraz z innymi delegatami dep. krakowskiego, króla Fryderyka Augusta; został «do służenia Najjaśniejszemu Panu» w zastępstwie prezesa departamentu, Henryka Lubomirskiego, który 6 V wyjechał do Krakowa. T.r. «radca administracyjny Antoni Stadnicki», a więc być może S., był wydelegowany wraz z ks. Jerzym Mieroszewskim przez ministra spraw wewnętrznych Jana Pawła Łuszczewskiego do przeprowadzenia kontroli stanu bibliotek klasztornych w pow. krakowskim. Komisarze przebadali od marca do początku maja trzynaście bibliotek klasztornych w Krakowie; mieli prawo zamknąć biblioteki nie uporządkowane lub pozbawione katalogów. Zalecono im zwracać szczególną uwagę na braki spowodowane kolekcjonerską działalnością Józefa Maksymiliana Ossolińskiego i jego pomocnika, Samuela Lindego oraz Tadeusza Czackiego.

Trudno ustalić, kiedy i czy na pewno S. został wyznaczony z ramienia prefektury dep. krakowskiego do rejestrowania pretensji prywatnych i publicznych do rządu austriackiego ze strony obywateli tego departamentu wcielonego do Ks. Warsz.; funkcję tę sprawował do początku sierpnia 1810. W r. 1812 występował jako radca dep. krakowskiego z pow. hebdowskiego, w r. 1814 jako radca Rady Departamentowej i zastępca prezydującego witał w imieniu obywateli Krakowa cara Aleksandra I zmierzającego przez Kraków do Wiednia (23 IX). Wraz ze swoim imiennikiem Antonim Stadnickim ze Żmigrodu został 15 XI 1816 powołany na członka honorowego Krakowskiego Tow. Naukowego. W r.n. wybrano go na posła na sejm Wolnego M. Krakowa; został członkiem Zgromadzenia Reprezentantów z V gminy. Występował przeciw ograniczaniu praw ustawodawczych Izby Reprezentantów przez Komisję Organizacyjną i Senat. Dn. 16 XII wraz z Józefem Sołtykowiczem złożył projekt w sprawie podatków płaconych przez Żydów. Po nowych wyborach, w styczniu 1818, jako reprezentant gminy Kościelniki został asesorem marszałka Izby, potem wszedł do komisji legislacyjnej, pracującej nad nowym kodeksem praw; starał się zapobiec dublowaniu prac przez różne komisje (dawniejszą i nową). Zabierając głos w kwestii prawa małżeńskiego, krytykował separację, a opowiadał się za dopuszczalnością rozwodów. Z ramienia sejmu został delegatem Zgromadzenia Reprezentantów w powołanej 16 VI t.r. Wielkiej Radzie UJ. Zapewne S. był także członkiem, protektorem i fundatorem powstałego t.r. Tow. Przyjaciół Muzyki.

Niezmiernie trudno ustalić powiązania Antonich Stadnickich z masonerią; niewątpliwie członkiem loży «Przesąd zwyciężony» był Antoni Stadnicki z Wielkiej Wsi (1781–1863), jednak został przyjęty w poczet jej członków dopiero w r. 1819, dlatego można przypuszczać, że to S. był w r. 1811 zastępcą mistrza katedry, a w r. 1817 – mistrzem. Osiągnął stanowisko prezesa kapituły loży i stopień kawalera Krzyża Różanego. I on zapewne, «Brat Antoni Stadnicki na Wschodzie Krakowa, obywatel woj. krakowskiego», został w r. 1818, za zasługi dla wolnomularstwa, przyjęty w poczet członków honorowych radomskiej loży «Jutrzenka Wschodząca». W styczniu 1820 brał udział w posiedzeniach sejmu, prezydując komisji skarbowej. S. zmarł 11 V 1820. Dobra Czulice po jego śmierci zlicytowano. Współbracia masoni uczcili 27 VI t.r. uroczystym obrzędem pamięć S-ego; mowę wygłosił mistrz katedry Stanisław Zarzycki. Postanowiono wpisać nazwisko S-ego do księgi pamiątkowej i umieścić na tablicy loży, a na jałmużnę rozdano 1 tys. zł.

Z małżeństwa z Anną Magdaleną z Męcińskich (22 VII 1764 – 31 XII 1812), córką Adama i Anieli ze Stadnickich, miał S. córkę Teofilę (zm. 16 VI 1856 w Kielcach), zamężną 1.v. za Romualdem Dembowskim h. Jelita, 2.v. w r. 1850 za Ferdynandem Bonieckim (1803–1851), oraz czterech synów: Tomasza Adama (ur. 15 XII 1793 w Krakowie, zginął w r. 1812 pod Możajskiem), Ignacego Euzebiusza Edwarda (ur. 16 XII 1795), od 3 IX 1821 członka loży «Przesąd zwyciężony», i Seweryna (wg „Rodowodów”) lub Franciszka Salezego (ur. 10 I 1801 w Krakowie, chrzest w Łososinie Dolnej 29 I t.r., zm. 13 III 1862 w Skrzynkach koło Wielunia), żonatego od r. 1837 z Aleksandrą z Bobrowskich (1820–1868), oraz Henryka (prawdopodobnie zm. w dzieciństwie).

 

Estreicher w. XIX; – PSB (Sołtykowicz Józef); – Stadnicki K., Rodowody domu Stadnickich…, Lw. 1857–61, Linia «ze Stadnik», cz. II oddz. 2 s. 5; Żychliński, III; – Bąkowski K., Kronika krakowska 1796–1848, Kr. 1905 cz. 1; Dutkowa R., Uniwersytet Jagielloński w czasach Księstwa Warszawskiego, Wr. 1965; Dzieje UJ, II; Kaczmarczyk K., Rewizja bibliotek klasztornych w r. 1810, „Przegl. Bibliot.” T. 2: 1909 z. 3; Konczyńska W., Zarys historii Biblioteki Jagiellońskiej, Kr. 1923 (mylnie jako ksiądz); Kubalski E., Z dziejów krakowskiej muzyki, Kr. 1906; Louis-Wawel J., Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, Kr. 1977; Małachowski-Łempicki S., Dzieje wolnego mularstwa w Krakowie 1755–1822, Kr. 1929; Mencel T, Magnateria polska Galicji…, w: Ziemiaństwo polskie 1795–1945, W. 1985 s. 70–1; Pachoński J., Drukarze, księgarze, bibliofile krakowscy 1750–1815, Kr. 1962 (mylnie jako Józef); Tokarz W., Ostatnie lata Hugona Kołłątaja, Kr. 1905; Wachholz S., Rzeczpospolita Krakowska. Okres od 1815 do 1830, W. 1957 s. 137, 270–1; Żeleńska-Chełkowska A., Feliks Radwański. Senator Rzeczypospolitej Krakowskiej (1756–1826), Kr. 1982; – „Roczn. Tow. Nauk. Krak.” XXV (1858); – Girtler K., Opowiadania, Kr. 1971; Korespondencja Metternicha w sprawach Uniwersytetu Krakowskiego 1820–1829, Arch. Kom. do Dziej. Oświaty, nr 3; Księga budownicza. Protokuły obrad […] Loży Wolnomularskiej „Przesąd Zwyciężony” na Wschodzie Krakowa […], Oprac. S. Łaniewski, Paryż 1974 (mszp. powiel.); Pomniki prawa Rzeczypospolitej Krakowskiej, Wyd. W. Tokarz, Kr. 1932, I 427, 440, 442, 464, 517; Radca Wydziału Edukacji z Komisją do Interesów Akademickich […] 25 X 1809, Kr. 1809; – „Gaz. Krak.” 1810 nr 19, 38, 43, dod. do nr 62, 1820 nr z 2 I, 16 I, 19 I, 23 I, 26 I; – AP w Kr.: Księgi gruntowe m. Kr., sygn. HKr 78 s. 18; Arch. UJ: S I 118; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 2297 s. 34, 63–7; – Mater. geneal. w posiadaniu Wiesława Adama Tobiasza z Nowego Sącza.

Maria Czeppe i Jerzy Wyrozumski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Andrzej Tomasz Towiański

1799-01-01 - 1878-05-13
filozof
 

Jerzy Bułharyn

1798-04-23 - 1885-10-29
generał węgierski
 

Michał Franciszek Stachowicz

1768-08-14 - 1825-03-26
malarz
 

Marcin Józef Peszka

1767-02-19 - 1831-09-04
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.