INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Bartosz z Wezenborga (z Wezemborga, z Odolanowa)      Fragment wzmianki o Bartoszu z Wezemborga (z Odolanowa), Wojewodzie Poznańskim - początek roku 1387 w autografie Roczników Długosza - Bibl. Czart., MNK, sygn. 1306 IV Rkps - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja: iPSB.

Bartosz z Wezenborga (z Wezemborga, z Odolanowa)  

 
 
brak danych - 1393
Biogram został opublikowany w 1935 r. w I tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Bartosz z Wezenborga († 1393), woj. poznański, h. Tur o rozłożystych rogach, syn Peregryna II. Pochodził z rodu serbo-łużyckiego, którego gniazdo Weissenberg leżało w Łużycach górnych pod Budziszynem, obok gniazd jego współrodowców Baruth i Kittlitz. Gdy jednak tych ostatnich spotykamy w rodowych siedzibach jeszcze w XIV w., Wezenborgowie opuścili Łużyce conajmniej z początkiem XIII w., przenosząc się na Śląsk do ks. wrocławskiego. B. był pierwszym z Wezenborgów, który znalazł się w Wielkopolsce, zachowując jednocześnie dziedziny swoje w ks. oleśnickiem. W r. 1369 otrzymał od Kazimierza W. miasto Koźminek i cztery wsie: Chodupki, Nakwasin, Osuchów i Złotniki w pow. kaliskim. Za wstawiennictwem Władysława Opolczyka uzyskał w r. 1372 od Ludwika węgierskiego gród Odolanów, stąd pisał się także B. z Odolanowa. W l. 1374–1377 (lato) był starostą kujawskim wraz z bratem ciotecznym Bartoszem Sokołowskim. Jako starosta kujawski brał czynny udział w walkach z pretendentem do tronu polskiego Władysławem Białym i z Bartoszem Sokołowskim odprowadził ujętego księcia na Węgry. Na kontrakcie małżeńskim Marji, córki Ludwika węg., z Zygmuntem luksemburskim w Bernie z 14 IV 1375 r. figuruje B. jako jeden z kontrahentów. W tym czasie umieszczony został zapewne herb jego w pięknym herbarzu flamandzkim Gelrego (rkp. w Bibl. król. w Brukseli). Jak podaje Janko z Czarnkowa, za wpływem królowej-matki Elżbiety król Ludwik odebrał B-wi starostwo kujawskie latem 1377 r., a nadał je Piotrowi Małosze, który przyrzekł 2000 grz. z tego starostwa, gdy Bartoszowie dawali tylko 800 grz. Wtedy B. rozpoczął w r. 1378 wojnę domową z królem, pustosząc jednocześnie posiadłości Opolczyka na Śląsku. Ludwik wydał rozkaz w r. 1381 starostom polskim uderzyć na Odolanów, potem powierzył dalszą akcję przeciw B-wi zięciowi swemu Zygmuntowi luksemburskiemu, gdy starostowie zawarli z B. układ nieodpowiadający zamysłom królewskim, ale śmierć Ludwika przerwała walkę. B. wraz z innymi możnowładcami Wielkopolski opowiedział się przy Marji węgierskiej jako przyszłej królowej polskiej z wykluczeniem Zygmunta luksemburskiego jako jej męża, a jednocześnie poddał się Ziemowitowi mazowieckiemu. W l. 1382–1384 brał udział w jego walkach o koronę polską, w jego elekcji, w potyczkach pod Kaliszem, Pyzdrami i Miłosławiem, za co udarowany został zamkiem i miastem Przedecz z Kłodawą i przyległościami na Kujawach w r. 1383, a zastawem miasta Kowala i wsi: Bronisławia, Bodzanowa, Czołpina i Skotnik w r. 1384. Utrata nadziei uzyskania korony polskiej przez Ziemowita mazow. skłoniła najprawdopodobniej B. do porzucenia jego obozu. Pogodził się więc z Jagiełłą i 20 II 1387 występuje już jako wojewoda poznański, 13 X t. r. jako »tutor« Kościana i Ponieca. W latach następnych spotyka się go stale w orszaku królewskim, jak wskazują spisy świadków u dokumentów; 10 II 1390 świadkuje w Kamienicy przy akcie, którym Opolczyk przyrzekał ziemię dobrzyńską jako posag córki, Jadwigi, poślubionej Wiguntowi (Aleksandrowi) kiernowskiemu. W r. 1393 w Toruniu jako jeden z pełnomocników królewskich prowadził pertraktacje pokojowe z Krzyżakami, trwające od 19 IV do 21 IV, kontynuowane pod Raciążem. Jest to ostatnia znana data z jego życia. 23 I 1394 występuje już jego wdowa, z imienia nieznana. Synowie małoletni, Bartosz i Janusz pozostawali pod opieką brata B. Henczka, doszli pełnoletniości 1405 r.; z nich Bartosz w r. 1438 był kasztelanem nakielskim.

 

Szajnocha K., Dzieła, (Jadwiga i Jagiełło), Kr. 1877, VII 13–17; Szujski J., Dzieła (Ludwik węgierski i bezkrólewie), Kr. 1888, ser. II, VII 210–295; Breiter E., Bartosz z Wissemburga, »Przegl. Powsz.« i odb. Kr. 1889; Małecki A., Studja heraldyczne, Lw. 1890, II, 219–228; Dąbrowski J., Ostatnie lata Ludwika Wielkiego, Kr. 1918, passim; Polaczkówna H., Ród Wezenborgów w Polsce, »Rocz. Tow. Herald«., VII, 130–174 i odb. Kr. 1926; Moszczeńska W., Rola polityczna rycerstwa wielkopolskiego… »Przegl. hist.«, W. 1925, ser. II, V 33–159; Polaczkówna H., Herby polskie w rkp. Gelre Wapenboek, nr 15652–15656, Bibl. król. w Brukseli, »Spraw. Tow. Nauk.« Lw. 1929, IX, 128–133; Kozierowski St., Obce rycerstwo w Wielkopolsce, P. 1929, 16–18, 117–119.

Helena Polaczkówna

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.