Bolesław (Bolko) († 1431), książę cieszyński i głogowski, syn Przemysława I i Elżbiety, córki Bolesława (Bolka) bytomskiego, już za życia ojca brał czynny udział w rządach księstwa. Zdolnościami organizacyjnemi ustępował ojcu a zapewne i przedwcześnie tragicznie zmarłemu bratu. Odznaczał się jednak siłą woli, gdy mimo twardego sprzeciwu ojca pojął za żonę Małgorzatę, córkę Janusza raciborskiego, która niedługo bezpotomnie zmarła. Incydent ten nie doprowadził do silniejszego rozdźwięku z ojcem a nawet nie wpłynął na zmianę polityki B-a, który podobnie jak Przemysław I pod koniec życia, szukał oparcia w Polsce. Początkowo władał B. całą dzielnicą ojca, dopiero 18 XII 1414 wydzielił bratankowi Kazimierzowi połowę księstwa oświęcimskiego i siewierskiego; 11 XI 1416 za pośrednictwem Henryka X lubińskiego doszło do ostatecznego podziału. Z dawnych posiadłości zatrzymał B. Cieszyn, Bytom i połowę Głogowa; podział odbył się bez walki, co wyróżnia B-ka spośród innych książąt, zmierzających »per fas et nefas« do powiększenia swych posiadłości. Nie znaczy to jednak, by książę cieszyński nie dbał o należne mu prawnie ziemie; dowodem tego zatargi z biskupem krakowskim Zbigniewem Oleśnickim oraz z Henrykami głogowskimi, lecz i te szybko załagodzono na pokojowej drodze. Ze zwierzchnictwem czeskiem, którego znaczenie za czasów B-a coraz silniej maleje, niezbyt się liczył, gdy wbrew woli Zygmunta wziął udział w polskiej wyprawie przeciw krzyżakom w r. 1414, nie przeciwstawił się również wojskom Zygmunta Korybuta, ciągnącym przez jego księstwo do Czech, nie poparł zupełnie Zygmunta Luksemburskiego w walce o koronę czeską, lubo na zjeździe stanów śląskich zobowiązał się do udzielenia pomocy. Również wartość świstka papieru miał dla niego akt przymierza, zainicjowany przez Zygmunta Luksemburskiego na początku r. 1423 w porozumieniu z Zakonem krzyżackim i książętami śląskimi, zwrócony przeciw Polsce, boć niedługo (w lipcu 1423) bawił B. w Krakowie, na dworze królewskim. Przyjaźń z dworem polskim zadzierzgnięta jeszcze w r. 1412 przez małżeństwo księcia z Ofką, córką Ziemowita IV mazowieckiego i Aleksandry, ulubionej siostry Jagiełły, przetrwała do końca życia cieszyńskiego władcy, zaraz też po jego śmierci opiekę nad dziećmi wziął na siebie król polski. Lecz nawet przyjaźń z potężnym władcą nie zdołała uchronić księcia od trudności, w jakie popadł w tych pełnym zamieszek okresie. Wprawdzie dzięki wystrzeganiu się zatargów z czeskimi husytami nie poniosło podlegle B-wi księstwo poważniejszych szkód, lecz rozrzutna gospodarka księcia doprowadziła skarb do ruiny. B., pragnąc dorównać królom, nie liczył się z możliwościami małego księstwa, a mimo że dbał o gospodarcze podniesienie podległych sobie ziem, to przecież bez miary szafował darowiznami i przywilejami, co przy ograniczeniu dochodów, obracanych na spłatę zaciąganych bez miary pożyczek, przekreślało możliwość racjonalnej gospodarki finansowej. Znaczną część swej energji zużywać musiał książę, czy jego urzędnicy, na szukanie gotowizny, którą brano, gdzie tylko istniała tego możliwość. Między wierzycielami B-a spotykamy – obok króla Władysława Jagiełły z poważną kwotą 1.000 grzywien – organizacje kościelne, szlachtę i mieszczan, czasem nawet z drobnemi sumkami. Opłakany stan finansowy sprowadził też B-a z przestrzeganej przez niego linji politycznej trzymania się zdała od dworu królestwa czeskiego. Dnia 14 VI 1430 za 2.000 grzywien, otrzymanych od Zygmunta Luksemburskiego pod pozorem wynagrodzenia strat, poniesionych od band husyckich, oddać musiał B. swego syna Wacława na wychowanie na dwór królowej Barbary. Prócz wymienionego miał jeszcze trzech synów: Władysława, Przemysława i Bolesława, oraz jedyną córkę Aleksandrę. W walce z ciągłemi kłopotami finansowemi zmarł B. 6 V 1431 w Cieszynie i tu znalazł też w podziemiach klasztoru dominikanów miejsce wiecznego spoczynku.
Biermann O., Geschichte des Herzogthums Teschen, Teschen 1894; Minsberg, Geschichte d. Stadt u. Festung Gross-Glogau, Glogau 1853, I 238; Długosz, Hist. Pol. IV; Pol N., Jahrbücher der Stadt Breslau, Breslau 1813, I 156, 182; Cod. Sil., VI, XXVIII; Script. Rer. Sil., VI; Grünh.-Markgr., I–II; Cod. Vit.; Cod. ep. XV, II; Inventarium omnium et singulorum privilegiorum… ed. Rykaczewski E., Paryż 1862.
Karol Piotrowicz
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.