Sługocki Dziersław Andrzej h. Jastrzębiec (zm. 1658), stolnik lubelski, poseł na sejmy. Pochodził z rodziny osiadłej w ziemi chełmskiej, był jednym z pięciu synów Andrzeja, komornika granicznego lubelskiego, i Jadwigi ze Strzemboszów.
Młodość spędził S. zapewne w rodzinnych Wierzchowiskach pod Lublinem. Na forum publicznym pojawiać się zaczął po śmierci ojca, najpierw dla uregulowania spraw majątkowych. W r. 1634 wraz z bratem Zbigniewem zgłosił w grodzie lubelskim swe prawa do Wierzchowisk, protestując przeciwko Zofii Sługockiej, żonie ich stryja Mikołaja. Być może formą załatwienia spraw spornych, jakie się wówczas pojawiły, był kontrakt zawarty w r.n. między braćmi i Mikołajem Sługockim. Przeznaczali oni 1,5 tys. złp. na ufundowanie altarii w kościele w Garbowie, wnosząc tę sumę na należące do stryja dobra Leśce. Ostatecznie uregulowanie sprawy Wierzchowisk nastąpiło parę lat później, gdy dwaj z braci (Filip i Andrzej) zmarli, zaś trzeci, Zygmunt, wstąpił do zakonu franciszkanów (imię zakonne Cyriak) i swoją część zapisał dwu pozostałym. Dzięki temu S. i Zbigniew mogli pod koniec 1641 r. dokonać aktu intromisji do Wierzchowisk. W r. 1650, po zapisaniu mu swych części przez Zbigniewa, S. przejął całość dawnej ojcowizny. W r.n. nabył ponadto od woj. ruskiego Jeremiego Michała Wiśniowieckiego dobra Bełżec w pow. buskim za sumę 30 tys. złp. Dobra te poważnie ucierpiały podczas licznych przemarszów wojsk w l. 1649–50.
Dn. 25 V 1647 S. mianowany został stolnikiem lubelskim po utracie urzędu przez Stanisława Reja (nominacja została powtórzona 22 I 1649 po śmierci Reja). We wrześniu 1648 był w obozie pospolitego ruszenia pod Czołhańskim Kamieniem. Miesiąc później uczestniczył w sejmie elekcyjnym, oddał głos na królewicza Jana Kazimierza. Posłował także na sejm koronacyjny, na którym należał do najaktywniejszych posłów (18 wystąpień w izbie) i zarazem zwolenników woj. ruskiego Wiśniowieckiego. Domagając się rozliczenia winnych za klęskę pod Piławcami, za głównego jej sprawcę uważał star. krakowskiego Jerzego Lubomirskiego i udaremnił jego wybór na marszałka izby. Protestował także przeciw osądzeniu winnych tylko na podstawie relacji woj. sandomierskiego ks. Dominika Zasławskiego-Ostrogskiego, zarzucając mu brak obiektywizmu, gdy oskarżył o nieposłuszeństwo pospolite ruszenie woj. lubelskiego. Zgodnie ze stanowiskiem innych Lublinian godził się nawet na odłożenie tej sprawy, jeśli nie zostaną wysłuchani inni regimentarze i komisarze. Nalegał natomiast na nagrodzenie Wiśniowieckiego, podnosząc, że poniósł on ogromne straty w wyniku powstania kozackiego, a także postulował przyznanie mu buławy, choćby do czasu powrotu z niewoli hetmanów, a ostatecznie – mianowanie go regimentarzem. Powołano go na tym sejmie na jednego z deputatów stanu rycerskiego do utworzonej wówczas u boku króla specjalnej rady z szerokimi uprawnieniami. Dn. 1 III 1649 przewodniczył S. lubelskiemu sejmikowi relacyjnemu; marszałkiem sejmiku był potem jeszcze dwukrotnie (1652, 1654). Brał udział w pospolitym ruszeniu w sierpniu 1649, stając w składzie chorągwi generalnej woj. lubelskiego w obozie pod Magierowem. Wkrótce potem (11 X) obrany został ponownie posłem na sejm. W czasie obrad z rezerwą odnosił się do planów królewskich powołania komisji dla zapłaty wojsku, ostatecznie jednak wszedł w jej skład.
W styczniu 1652 nowy star. lubelski Stanisław Witowski powołał S-ego na urząd podstarościego. W tym też czasie doszło do ostrych napięć wśród szlachty lubelskiej. Rozrodzona szlachta ziemi łukowskiej usiłowała zdominować sejmik lubelski, nie dopuszczając do wyboru kandydatów innych powiatów na posłów czy deputatów trybunalskich. We wrześniu 1653 wraz z podkomorzym lubelskim Jerzym Słupeckim, S. metodą obstrukcji uniemożliwił wybór deputata, co spowodowało ostre protesty szlachty łukowskiej. W rezultacie przyjęto jednak zasadę alternaty, gwarantującą zrównoważony udział reprezentantów każdego z powiatów w sprawowaniu funkcji poselskich i deputackich. S. jako poseł na sejm wiosenny 1654 r. wraz z J. Słupeckim przyczynił się do nadania tym postanowieniom mocy konstytucji sejmowej. Dwukrotnie (1654, 1658) zasiadał w lokalnych sądach skarbowych powoływanych do kontroli rachunków poborowych. W r. 1654 z upoważnienia sejmiku pełnił także funkcję dystrybutora soli na pow. lubelski i urzędowski. S. zmarł w r. 1658, po 15 V; być może zginął w którejś z potyczek ze Szwedami.
Z małżeństwa z Katarzyną z Niezabitowskich pozostawił S.: Adama, Helenę i Konstancję, których opiekunem był w r. 1660 ich stryj Zbigniew. Wdowa Katarzyna wyszła powtórnie za mąż za Olbrychta Sosnowskiego.
Niesiecki; Urzędnicy, IV/4; – Częścik Ł., Sejm warszawski w 1649/50 roku, Wr. 1978; Ochmann S., Sejm koronacyjny Jana Kazimierza w 1649 r., Wr. 1985; Śladkowski W., Skład społeczny, wyznaniowy i ideologia sejmiku lubelskiego w latach 1572–1648, „Annales UMCS” Sec. F, Vol. 12: 1957 s. 134; – Michałowski J., Księga pamiętnicza, Kr. 1864 s. 182; Rejestr poborowy województwa lubelskiego z r. 1626, Wyd. J. Kolasa, K. Schuster, Wr. 1957; Vol. leg., IV 268, 283, 455; – AP w L.: Ks. grodzkie lubelskie, Rel., t. 63 k. 781v., t. 70 k. 22, t. 77 k. 44, 711–712v., 760, t. 79 k. 125, 433, t. 80 k. 38. t. 82 k. 236, 786v., t. 83 k. 449v., t. 86 k. 231–232, t. 87 k. 4–5, Ks. grodzkie lubelskie, Zap., t. 84 k. 835, t. 85 k. 873, Ks. ziemskie lubelskie, Zap. t. 66 k. 926, t. 68 k. 18; B. Czart.: rkp. 395 k. 18v.–19v.; B. Ossol.: rkp. 217 k. 6v., 8–8v., 9–10v.; B. PAN w Kr.: rkp. 8324 k. 4v., 9v., 22v., 56v., 102, 116, 133.
Henryk Gmiterek