INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Edward Sułkowski     

Edward Sułkowski  

 
 
1894-03-25 - 1959-11-01
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sułkowski (wcześniej Seidenbeutel, Seydenbeutel) Edward (1894–1959), architekt, urbanista.

Ur. 25 III w Warszawie, w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, był synem Stanisława, budowniczego, w l. dwudziestych XX w. radnego m. Warszawy, i Pauliny z Eberów.

W l. 1906–13 uczył się S. w Warszawie w polskiej szkole realnej, a następnie w Bodenbach (obecnie Déèin-Podmokly) w Inst. Politechnicznym. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wrócił do Warszawy i zdał maturę jako ekstern. W r. 1915 podjął studia na Wydz. Architektury Politechn. Warsz. Od r. 1916 działał w POW (pseud. Sułkowski) i ukończył w niej szkołę podchorążych. Dn. 18 XI 1918 jako kapral otrzymał przydział do WP, w r. 1919 został awansowany do stopnia chorążego; wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej 1920 r. Studia ukończył w r. 1924 z tytułem magistra inżyniera architekta. Od r. 1926 posiadał uprawnienia budowlane i t.r. został członkiem Stow. Architektów Polskich (SARP).

S. działał jako wolno praktykujący architekt, często współpracując z kolegami po fachu, m.in. Edwardem Eberem, Jerzym Gelbardem, Piotrem Lubińskim, Henrykiem Oderfeldem i Szymonem Syrkusem; był również kierownikiem budów. Projektował gmachy użyteczności publicznej, domy mieszkalne oraz wnętrza i ich wyposażenie. W Warszawie zrealizowano m.in. Dom Schronienia dla Starców (1927, zaprojektowany zespołowo, m.in. z Oderfeldem i Syrkusem) oraz budynek mieszkalny przy ul. Krasickiego 55 (1929). W r. 1931, z Eberem, Gelbardem oraz Romanem i Grzegorzem Sigalinami, zaprojektował S. w Warszawie wnętrze i meble do sali dancingowej lokalu rozrywkowego «Adria» przy ul. Moniuszki, a samodzielnie stację Polskich Linii Lotniczych «Lot» i wnętrze teatru «Banda» przy ul. Mokotowskiej. W l. trzydziestych był w Warszawie popularnym architektem wnętrz sklepowych i biurowych. Zaprojektował m.in. wystrój magazynów mód: E. Szyszko (1930) i «Edwarda» (1932), galanteryjnego W. Golińskiej przy ul. Mazowieckiej (1935), sklepów: obuwniczego «Bata» (1930), optycznego «Tran» (1931), maszyn biurowych «Adrema» przy ul. Niecałej (1932). Wg jego projektów urządzono m.in. pomieszczenia administracyjne i redakcyjne „Wiadomości Literackich” (1933), wnętrze Włoskiego Biura Podróży «Utras» i Francuskiego Biura Żeglugi «Wornus» (oba 1935) oraz biuro i sklep Kolei Francuskiej (1937). S. dokonał przebudowy Teatru Małego (1934), zaaranżował wnętrza dancingu «FF» (1937) i kawiarni „Vogue” (1938). Był również projektantem budynków przemysłowych, m.in. biurowca i salonu samochodowego firmy «Chrysler» i montażowni «Daimlera» (oba 1933), warsztatów i garaży przy ul. Rybaki (1934), stacji obsługi «Polskiego Fiata» na pl. Saskim (1937) oraz Hali Wysokich Napięć (1935). Wg jego planu przebudowano też w r. 1936 hutę szkła «Paulina» w Częstochowie. Projektował S. także obiekty sportowe (m.in. z Oderfeldem i Berlinerem stadion olimpijski na Szczęśliwicach wyróżniony w r. 1927 w konkursie II nagrodą), z których zrealizowano jedynie przebudowę domu Klubu Golfowego w Powsinie (1938). W l. 1928–39 zbudowano w Warszawie zaprojektowane przez S-ego domy przy ul. Konopczyńskiego 3, Marszałkowskiej 135, Nowy Świat 70, Orlej 3 i 3 Maja 34 oraz willę przy Kieleckiej 33a (dla Jadwigi Smosarskiej, przebudowana w r. 1945). Był także S. autorem planów kilku innych willi zbudowanych w Konstancinie, Podkowie Leśnej i Otwocku.

Po wybuchu drugiej wojny światowej pozostał S. w Warszawie; do r. 1941 wykonywał drobne prace budowlane, a następnie ukrywał się na Pradze. W powstaniu warszawskim 1944 r. niemal wszystkie zaprojektowane przez niego budynki zostały zniszczone, ocalały jednak funkcjonalistyczne kamienice: Beniamina Słuckiego przy ul. Narbutta 6 (1935–6) i Tow. Handlowo-Przemysłowego «Horacy Heller S.A.» przy ul. Karowej 16 (1939–40). W r. 1944 znalazł się S. w zajętym przez Armię Czerwoną Lublinie i w styczniu 1945 jako Edward Sułkowski wstąpił tam do WP. Dn. 24 XII t.r. został awansowany do stopnia kapitana. W l. 1945–7 pracował w Referacie Kwatermistrzowsko-Budowlanym, a od 28 II 1946 był szefem Wydz. Projektów i Studiów MON; zaprojektował wówczas trybuny do defilady pierwszomajowej w Warszawie. Dla „Biuletynu Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce” (T. 1: 1946) przygotował wspólnie z Leonem Suzinem opracowanie Die neue deutsche Stadt Warschau wg planów niemieckich.

Dn. 9 IV 1947 na własną prośbę został S. zdemobilizowany w stopniu majora. Podjął pracę inspektora w dziale inwestycji Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy i Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy (SFOS). Wrócił też do projektowania wnętrz sklepowych, m.in. sklepu przemysłu chemicznego przy ul. Foksal (1947) i konsumu spożywczego Min. Bezpieczeństwa Publicznego (1947/8), oraz biurowych (gabinet dyrektora i świetlica Państw. Inst. Wydawniczego, 1948). Na łamach „Stolicy” publikował artykuły poświęcone architekturze i urbanistyce Warszawy, m.in. w r. 1950: Inwestycje warszawskiego SFOS w planie 6-letnim (nr 38), w r. 1952: Z dziejów rozbudowy Warszawy po wojnach napoleońskich (nr 7), Gdy marzenia stają się rzeczywistością (nr 10), Konkurs na rozwiązanie centralnego placu Warszawy i związanego z nim obszaru śródmieścia (nr 13), a w r. 1954: Być szoferem w Warszawie – sprawa niełatwa (nr 5). Jako inspektor Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy organizował konkursy architektoniczne, m.in. na projekt tzw. Ściany Wschodniej Placu Defilad (w związku z nim opublikował artykuł Ściana Wschodnia, „Fundamenty” R. 2: 1957 nr 10). S. był konsultantem budowy gmachów ambasady chińskiej przy ul. Bonifraterskiej i Domu Chłopa przy pl. Powstańców. Projektował nowoczesne wnętrza oraz budynki z wykorzystaniem technologii żelbetowej. Niemal cała jego działalność związana była z Warszawą i jej najbliższymi okolicami. Był odznaczony Medalem Niepodległości (1931). Zmarł 1 XI 1959 w Warszawie.

S. rodziny nie założył.

 

Zieliński J., Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, W. 2004–6 X–XII; – Faryna-Paszkiewicz H., Geometria wyobraźni, Gd. 2003; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; – „Architektura i Budownictwo” 1929 nr 7 s. 269–70, 1931 nr 4 s. 127, nr 10 s. 374, 1932 nr 3/4 s. 132, 1934 nr 7 s. 227–8, 1935 nr 6–8; „Arkady” 1938 nr 4; „Stolica” 1959 nr 46; – Arch. SARP w W.: Akta personalne S-ego; Arch. ŻIH w W.: sygn. 303/V/425/Z–737, 303/V/425/Z–740 (karty rejestracyjne dot. rodziców S-ego); CAW: Teczka personalna S-ego.

Joanna Daranowska-Łukaszewska

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kazimierz Wichniarz

1915-01-18 - 1995-06-26
aktor filmowy
 

Stanisław Baliński

1898-08-02 - 1984-11-12
poeta
 

Leon Niemczyk

1923-12-15 - 2006-11-29
aktor filmowy
 

Józef Mackiewicz

1902-04-01 - 1985-01-31
pisarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Edward Aleksander Rontaler

1846-10-01 - 1917-12-12
pedagog
 

Aristodemo Sillich

1852-01-22 - 1943
śpiewak
 

Józef Bloch

1850-11-20 - 1923-10-01
rabin
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.