INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Eliasz Michał Rymwid (Rynwid)  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1991-1992 w XXXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rymwid (Rynwid) Eliasz Michał h. Lis odm. (zm. 1696), marszałek lidzki. Jego matka była córką Filona Kopcia, marszałka lidzkiego. Oboje rodziców stracił wcześnie, wychowywała go ciotka Katarzyna z Kopciów, żona Jana Sebastiana Kęsztorta (zob.).

W młodości R. być może służył na dworach Władysława IV i Jana Kazimierza, a następnie u Bogusława Radziwiłła, z którym jesienią 1655 przebywał na Podlasiu. Wówczas to wysłany został do przebywającego w Knyszynie stolnika lit. Krzysztofa Potockiego z propozycją przyłączenia się do wojsk koniuszego lit. Porzuciwszy służbę u Radziwiłła zaciągnął się R. do wojska lit. Dn. 8 II 1660 jako deputat chorągwi kozackiej zmarłego Samuela Komorowskiego, oboźnego lit., w obozie pod Bowskiem podpisał instrukcję dla posłów wysłanych do B. Radziwiłła z propozycją objęcia dowództwa nad lewym skrzydłem armii lit. Możliwe, że już w t. r. przeniósł się do chorągwi pancernej hetmana w. lit. Pawła Sapiehy. Dn. 21 XI 1662 podpisał uchwałę skonfederowanego wojska lit. o pociągnięciu hetmana polnego lit. Wincentego Gosiewskiego i marszałka związku Kazimierza Żeromskiego, oskarżonych o zdradę, do odpowiedzialności sądowej. W grudniu t. r. jako poseł związku lit. przebywał w Wolborzu u konfederatów kor. w celu potwierdzenia współpracy obu wojsk i uzyskania poparcia dla działań podjętych przez związek lit. Relację z poselstwa zdał na sesji konfederackiej w Oliwie w styczniu 1663. W r. 1666 chorągiew pancerna R-a została zwinięta, a on przeszedł na służbę Kazimierza Jana Sapiehy i został z jego ramienia podstarościm wołpieńskim. Był powiązany także z podkanclerzym lit. Michałem Radziwiłłem i dzięki jego protekcji uzyskał w r. 1668 urząd sędziego grodzkiego lidzkiego. Na elekcję w r. 1669 posłował z pow. lidzkiego. Już jako podstarości sądowy lidzki został w r. 1671 deputatem z tegoż powiatu do Trybunału Lit. W czasie sejmu nadzwycz. w Warszawie w r. 1672, wraz z grupą stronników radziwiłłowskich występował przeciw skróceniu czasu obrad i zawiązaniu konfederacji w obronie króla. Nie godził się też na czytanie konstytucji o obronie kraju, dopóki izba nie przystanie na jego żądania. Po powrocie z tego sejmu R. spotkał się z ostrymi zarzutami szlachty, że brał «pieniądze francuskie».

Z racji swych związków z Sapiehą i Radziwiłłem wykorzystywany był R. jako zaufany łącznik między nimi we wspólnej walce z Pacami. Z pow. lidzkiego posłował na sejm elekcyjny w r. 1674, wyznaczony został na deputata do Kaptura Generalnego, a obiór Jana III podpisał z protestacją «przeciwko indygenatom i nobilitacjom anni 1673». Wziął udział w sejmie koronacyjnym 1676 r. i został deputatem do spisania konstytucji. W końcu t. r. sprawował funkcję pisarza Trybunału Skarbowego lit. w Wilnie. Na powtórnym sejmiku lidzkim (pierwszy zerwali stronnicy Paców) został wybrany na posła na sejm 1678/9 r. W izbie poselskiej została zakwestionowana ważność jego mandatu poselskiego, ale udało mu się uniknąć wyrugowania. W czasie obrad sprzeciwiał się składaniu przysięgi przez marszałka izby Franciszka Sapiehę, który był zresztą jednym z dobrodziejów R-a. Z sejmu tego wyznaczony został na deputata do boku króla. W nagrodę za służbę w stronnictwie dworskim został R. podstolim lidzkim w r. 1678, a podkomorzym w r. 1679/80. Na sejmiku relacyjnym 7 VII 1679 szlachta lidzka zmusiła go do złożenia przysięgi, że już nigdy nie będzie posłował na sejmy. Mimo tego na sejmy 1683 i 1685 r. był posłem z pow. lidzkiego i na obu wybierano go na deputata do Trybunału Skarbowego. Jesienią 1684 ponownie pełnił R. obowiązki pisarza Trybunału Skarbowego w Grodnie. T. r. działał na sejmikach w Lidzie w interesie Sapiehów. W lutym 1685 wziął udział w zjeździe słonimskim, na którym stronnicy Sapiehów przeforsowali uchwałę sprzeciwiającą się zwołaniu sejmu, i został obrany jednym z 17 posłów wysłanych z tą uchwałą do Warszawy. Posłował na sejm grodzieński 1688 r. i na sejm warszawski 1690 r., na którym wyznaczony został na deputata do spisania konstytucji, do boku króla na czas wojny oraz na komisarza z izby poselskiej na komisję egzulancką. W t. r. był deputatem ze Żmudzi do Trybunału Lit. oraz deputatem i pisarzem Trybunału Skarbowego, obradującego jesienią w Grodnie. W l. 1689–91 administrował czopowym i szelężnym żmudzkim. W końcu (po 6 X) 1690 r. został marszałkiem lidzkim. Posłował z Lidy na sejm 1693/4 i 1695 r., na którym jako jeden z mediatorów miał pośredniczyć w sporze między woj. wileńskim Kazimierzem Sapiehą a bpem wileńskim Konstantym Brzostowskim.

R. był właścicielem Dziembrowa (pow. lidzki), na którego gruncie ufundował w r. 1689 miasto, Krasnegobrodu (pow. grodzieński), sprzedanego w r. 1678 Kazimierzowi Sapieże, Oławy (Holawy, pow. trocki), kupionej od niego za 18 tys. złp., Opejek (Opejkiszek, pow. lidzki), otrzymanych od Kazimierza Kopcia, dworu w Warszawie kupionego w r. 1691 od K. Sapiehy oraz dworu w Lidzie. Z dóbr królewskich miał od r. 1685 star. nowodworskie (pow. lidzki), łoździejskie (ok. 1690, woj. trockie). Ponadto dzierżawił w l. 1674–7 wsie leśnictwa lit. od Józefa Słuszki. Wraz z żoną Beatą R. ufundował w r. 1674 w Dziembrowie murowany kościół, przy którym uposażył misję jezuicką. Podobno restaurował też zamek grodzieński. R. zmarł w Grodnie 6 V 1696.

R. był żonaty po raz pierwszy z Anną Kęsztortówną, następnie (już w r. 1665) z Joanną Kopciówną, a po raz trzeci (już w r. 1673) z Beatą Teresą Pękosławską (zm. po r. 1710). Z pierwszego małżeństwa pozostawił syna Jana Eliasza (zm. ok. 1700), star. nowodworskiego i stejgwilskiego, i córkę Zofię (zm. 23 IX 1699), od r. 1667 zamężną za pamiętnikarzem Janem Cedrowskim (zob.). Być może córką R-a z drugiego małżeństwa była Marianna, w r. 1689 żona Stefana Mikołaja Szwykowskiego, sędziego grodzkiego wileńskiego i star. oniskiego.

 

Niesiecki; Sapiehowie; Uruski; – Kurczewski J., Biskupstwo wileńskie, Wil. 1912; Matwijowski K., Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego Wr. 1976 s. 248; tenże, Sejm grodzieński 1678–1679, Wr. 1985; Wasilewski T., Walka o zrównanie praw szlachty litewskiej z Koroną od unii lubelskiej do początku XVIII wieku, „Zap. Hist.” T. 51: 1986 z. 1 s. 54; Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie sejneńskim od XV do XIX wieku, w: Materiały do dziejów ziemi sejneńskiej, Pod red. J. Antoniewicza, Białystok 1963 s. 102, 127; – Listy z czasów Jana III i Augusta II, Wyd. G. B. U. i W. Skrzydylka, Kr. 1870 s. 61; Pamiętnik Jana Cedrowskiego, w: Dwa pamiętniki z XVII wieku, Wyd. A. Przyboś, Wr. 1954; Relacje posłów krakowskich z sejmu warszawskiego 1690 r., Wyd. J. Bieniarzówna i R. Żurkowa, „Roczn. Bibl. PAN w Kr.” R. 22: 1976; Sarnecki K., Pamiętnik z czasów Jana Sobieskiego, Oprac. J. Woliński, Wr. 1958; Vol. leg., V 31, 255, 277, 415, 553, 694, 747, 773; Zawisza K., Pamiętniki wojewody mińskiego, Wyd. J. Bartoszewicz, W. 1862 s. 19, 22, 177, 181; – AGAD: Arch. Branickich z Białegostoku nr 89, Arch. Publiczne Potockich nr 163 t. 17 s. 129–130, Arch. Piłsudskich, Dz. XIII nr 55 B.d., Arch. Radziwiłłów, Dz. II (mater. nieuporządkowane) ks. 20 s. 71–73 nr 1534, Dz. V nr 3353 (list z 1 VI 1672), 13592 (listy R-a), 1156 (list z 3 VI 1672), 12251 (z 13 IV 1670), Dz. VI nr II-50, Dz. XI nr 48 s. 115–118, Dz. X (Sapiehowie), Dz. XXIII teka 90, Arch. Tyzenhauzów nr B-29/113 k. 268–269, 458, B-31/121; B. Lit. Akad. Nauk w Wilnie: Fond 86 nr 95, Fond 139 nr 4005; B. Czart.: rkp. 2105 s. 243; B. Narod.: rkp. 6974 s. 26–28, BOZ nr 911 (pod 6 V 1696, 23 IX 1699); Centr. Gosudarstvennyj Archiv Drevnich Aktov w Moskwie: Fond 389 (Metryka Lit.), Ks. Wpisów nr 132 k. 656–657, nr 135 k. 305, nr 137 k. 44v.–45v., nr 138 k. 612–614, nr 139 k. 6–7.

Andrzej Rachuba

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.