Krajewska Elżbieta (1923–1944), starszy strzelec Armii Krajowej (AK), autorka opublikowanej konspiracyjnie Drogi krzyżowej Polaków w więzieniach i obozach. Ur. 27 I w Skoraczewie w pow. jarocińskim w woj. poznańskim, w rodzinie ziemiańskiej, córka Tadeusza i Felicji z Karwowskich. W r. 1939 skończyła gimnazjum sióstr Sacré-Coeur w Polskiej Wsi pod Pobiedziskami. Od najwcześniejszej młodości wykazywała żywe zainteresowania artystyczne: literackie i plastyczne. W październiku 1939 r. rodzina Krajewskich umieszczona została w obozie w Cerekwicy w pow. jarocińskim, a następnie (po ok. 2 miesiącach) wysiedlona na teren Generalnego Gubernatorstwa. W Warszawie K. skończyła w r. 1942 zakonspirowane liceum Z. Kurmanowej, uchodzące oficjalnie za szkołę krawiecką. Prawdopodobnie w tym czasie wstąpiła do AK. Pracowała m. in. jako kolporterka wydawnictw konspiracyjnych akcji «N» (dywersja propagandowa wśród Niemców), prowadzonej przez Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK. Dn. 6 VI 1943 r. została aresztowana na ul. Wiśniowej w Warszawie, gdy rozrzucała na terenie wojskowym ulotki dywersyjne w języku niemieckim. Poddana torturom w czasie badania w Al. Szucha, przewieziona do szpitala więziennego na Pawiaku, po ponownym «przesłuchaniu» przetrzymywana była w ostrej izolacji. Mimo bardzo ciężkiego śledztwa uchroniła tajemnice organizacyjne i nie naraziła nikogo ze swego otoczenia. Dn. 5 X 1943 r. została wywieziona do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu w transporcie ok. 250 kobiet, wśród których znajdowały się m. in. Zofia Kossak-Szatkowska, doc. Łucja Charewiczowa, wykładowca psychologii Joanna Kunicka. K. zmarła w obozie na tyfus 14 I 1944 r.
Napisana przez K-ą w szpitalu więziennym w r. 1943 Droga krzyżowa Polaków została przekazana w formie «grypsu» przez konspiracyjną komórkę więzienną Delegatury Rządu. Grono działaczy katolickich z organizacji Front Odrodzenia Polski spowodowało wydanie Drogi krzyżowej Polaków w początku 1944 r. w postaci ośmiostronnicowego druczku, wykonanego w nakładzie 5 tys. egzemplarzy w tajnej drukarni «Wiara i Ojczyzna» (WO) przy ul. Towiańskiego 5 na Żoliborzu. Drugie wydanie, z drobnymi różnicami w tekście, zostało wydrukowane konspiracyjnie w Krakowie w r. 1944. Droga krzyżowa Polaków, utwór-modlitwa, powstała pod wpływem wyjątkowo, nawet jak na metody gestapo, ciężkich przejść K-iej w śledztwie i więzieniu oraz obserwacji tragicznego losu współwięźniów, jest świadectwem nieprzeciętnego poziomu etycznego i gorącego patriotyzmu młodej autorki. Znalazła też, nawet w warunkach konspiracji, żywy rezonans społeczny.
Fot.w „Tyg. Powsz.” 1965 nr 11; – Bartoszewski W., Konspiracyjne wydanie (list do redakcji), „Tyg. Powsz.” 1965 nr 15; [Bieńkowski W.] wb, Widzą ślepi, słyszą głusi, „Słowo Powsz.” 1948 nr 208; Horczak Z., Życiorys E. K-iej, „Królowa Apostołów” 1949 listopad; Niczyperowicz S., Apostolstwo ofiary, „Niedziela” 1950 nr 14; Smereka W., Studium pasyjne. Rys historyczny i teksty Drogi krzyżowej, Kr. 1968 (tu przedruk Drogi); – Kossak-Szatkowska Z., Z Otchłani, Częstochowa 1947; – Materiały rękopiśmienne w posiadaniu matki Felicji Krajewskiej (m. in. korespondencja z Z. Kossak-Szatkowską); Listy W. Smereki i F. Krajewskiej w posiadaniu autora artykułu.
Władysław Bartoszewski