Sopoćko Eryk Kazimierz (1919–1943), oficer Polskiej Marynarki Wojennej, pisarz marynista. Ur. 4 III w Kijowie, był synem Janusza i Zofii z Brodzkich.
Ojciec S-i, Janusz (ur. 3 XI 1895 w dawnych Inflantach Polskich – zm. po r. 1968), absolwent Pawłowskiej Szkoły Wojskowej w Petersburgu, w czasie pierwszej wojny światowej walczył w armii rosyjskiej, potem w formacjach kontrrewolucyjnych na Syberii; przez Chiny i drogą morską ewakuował się do Polski i od r. 1920 uczestniczył w wojnie polsko-sowieckiej w 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich. W l. trzydziestych był w stopniu kapitana dyplomowanego, a następnie podpułkownika, pracownikiem Sztabu Głównego WP. W r. 1940, awansowany na podpułkownika, kierował Wojskowym Wydz. Propagandy i Oświaty Naczelnego Wodza we Francji, następnie walczył w 1. Dyw. Grenadierów i był do r. 1944 internowany w Szwajcarii. Od lutego do marca 1945 był zastępcą dowódcy brygady w 4. DP, a potem członkiem Centralnej Komisji Regulaminowej. Zwolniony z Polskich Sił Zbrojnych osiadł początkowo we Francji, następnie w Szwajcarii, gdzie zmarł.
S. wczesne dzieciństwo spędził w Warszawie. Uczył się w Korpusie Kadetów nr 1 we Lwowie, gdzie w r. 1937 był redaktorem naczelnym czasopisma młodzieżowego „Orlęta”, w r.n. uzyskał świadectwo dojrzałości w Korpusie Kadetów nr 3 w Rawiczu i 9 VII t.r. rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Marynarki Wojennej w Bydgoszczy. Dn. 9 VII 1939, jako starszy marynarz podchorąży, w ramach praktyki morskiej na transportowcu Marynarki Wojennej (MW) ORP «Wilia», opuścił Gdynię. W Casablance (Maroko) został przeniesiony na żaglowy okręt szkolny ORP «Iskra», na którym od 25 VIII t.r. kontynuował rejs do Las Palmas na Wyspach Kanaryjskich. Po wybuchu drugiej wojny światowej, okręt powrócił 2 IX do Casablanki i 19 X wraz z załogą S. został przetransportowany do Francji, początkowo do Bordeaux, a następnie do obozu w Landerneau koło Brestu. Tam wszedł do Oddziału Wydzielonego MW, który 21 XI przeniesiono do Cherbourga, a następnie do Plymouth w Wielkiej Brytanii. Od 23 XI, jako mat podchorąży, kontynuował S. naukę w Szkole Podchorążych MW (SPMW), odtworzonej w Devonport na okręcie bazie ORP «Gdynia». Odbył staże: od 18 XII 1939 do 19 III 1940 na niszczycielu ORP «Grom», a następnie do 22 IV t.r. na okręcie podwodnym ORP «Orzeł». Po powrocie do SPMW kontynuował zajęcia teoretyczne, zaś na początku marca 1941 – jako bosmanmat podchorąży – rozpoczął staż na pancerniku HMS «Rodney». Następnie odbył praktyki na krążowniku HMS «Birmingham» i na uzbrojonym transportowcu wojskowym HMS «Cathay». Po ukończeniu szkoły (promocja w Devonport 3 IX t.r. z 18 lokatą) mianowany został 9 X t.r. podporucznikiem marynarki w korpusie oficerów morskich ze starszeństwem od 1 IX 1941 i do końca stycznia 1942 znajdował się w dyspozycji kierownictwa Komendy Uzupełnień Floty. Od 2 III do 14 V t.r. odbył kolejny staż na patrolowcu HMS «Fishguard». Następnie od 15 V do 8 VIII był słuchaczem IV Kursu Oficerów Broni Podwodnej, a później do 28 XII pełnił służbę na okręcie podwodnym ORP «Sokół» jako ponadetatowy oficer broni podwodnej. Dn. 28 XII objął funkcję oficera wachtowego na ORP «Orkan». W kwietniu 1943 został przeniesiony do Komendy Morskiej «Południe» i mianowany dowódcą plutonu w Obozie Szkolnym MW oraz czasowo oficerem oświatowym komendy. Dn. 29 VII t.r. podjął służbę na niszczycielu ORP «Orkan», kolejno jako II i I (od 5 VIII) oficer broni podwodnej.
S. zadebiutował na początku r. 1942 tłumaczoną z polskiego oryginału książką „Orzel‘s Patrol. The Story of Polish Submarine (London, inne tłumaczenia: „Orzeł” patrullerar, w: „Det kämpande Polen”, Stockholm 1942; A patrulha de Orzeł, Rio de Janeiro 1943; „Orzel”patrouilliert, w: „Das kämpfende Polen”, Zürich–New York 1944). Opowiadała ona o działaniach w norweskim patrolu, podczas których 8 IV 1940 ORP «Orzeł» zatopił niemiecki transportowiec wojskowy «Rio de Janeiro». Książka została bardzo dobrze przyjęta; jej fragment (w r. 1942) wyróżniono II nagrodą w konkursie na pamiętnik bojowy ogłoszonym przez tygodnik „Wiadomości Polskie” (Londyn) i opublikowano tam pt. Storpedowanie Rio de Janeiro. Fragment pamiętnika „Na podwodnym patrolu” (1942 nr 15 <109>). Jeszcze wyżej oceniono drugą książkę S-i pt. Gentelmen, the „Bismarck” Has Been Sunk (London 1942), opartą m.in. na własnych wspomnieniach ze stażu na pancerniku HMS «Rodney», który 27 V 1941 wziął udział w walce zakończonej zniszczeniem niemieckiego pancernika «Bismarck». Była to jedna z pierwszych książek, jakie na ten temat ukazały się w Wielkiej Brytanii. Wrażenia z tej bitwy S. opisał także później na łamach polskiej prasy (Zatopienie „Bismarcka”, „Wiad. Pol.” 1942 nr 35). S. publikował również inne artykuły i szkice wspomnieniowe o różnych epizodach swej służby w MW oraz nie związane z nią opowiadania dotyczące wojny na morzu, m.in. w „Wiadomościach Polskich”, „Polsce na Morzach” i „Dzienniku Żołnierza”. Napisał również sztukę teatralną pt. 3rd of May. Wygłaszał odczyty na konferencjach prasowych w Min. Obrony Narodowej. S. poległ 8 X 1943, pełniąc służbę oficera wachtowego na pomoście bojowym ORP «Orkan», który zatonął po storpedowaniu go przez niemiecki okręt podwodny «U-378», w czasie osłaniania konwoju na północnym Atlantyku. Dn. 30 V 1944 został pośmiertnie awansowany na stopień porucznika marynarki ze starszeństwem z dn. 8 X 1943.
W l. 1944–5 niektóre utwory S-i były publikowane na łamach m.in. „Polski na Morzach” (po polsku i angielsku), „Polski Walczącej – Żołnierza Polskiego na Obczyźnie” i „Dziennika Żołnierza”. Tylko nieliczne zostały przedrukowane po wojnie w pismach krajowych. Recenzenci twórczości S-i podkreślali jej «prostotę» i «głęboką uczuciowość» (Julian Ginsbert) i zaliczali ją do «najbardziej autentycznych i trwałych świadectw, jakie o tej wojnie w mowie polskiej zostawiono» (Tymon Terlecki).
S. był żonaty (od maja 1943) z Elizabeth A. Reavley, mieszkającą w Devonport i należącą do brytyjskiej pomocniczej morskiej służby kobiecej.
Bibliography of Books in Polish or Relating to Poland Published outside Poland since September 1st 1939, London 1954 vol. 1 (1939–1945); Czachowska, Literatura pol. Bibliogr., I–II; Jarowiecki J., Góra B., Prasa lwowska w dwudziestoleciu międzywojennym. Próba bibliografii, Kr. 1994; Pertek J., Bibliografia prac Eryka K. S. Sopoćki, „Nautologia” 1969 nr 1–2 s. 53–4; Polonica zagraniczne. Bibliografia za okres od września 1939 do 1955 roku, W. 1991 III; Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej. Bibliografia wojny wyzwoleńczej narodu polskiego 1939–1945, Oprac. K. Szczepańska, B. Zielińska, W. 1973; Kadry morskie Rzeczypospolitej, Gdynia 1996 II; Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w latach 1939–1946, Londyn 1952 s. 285; – Danilewicz-Zielińska M., Szkice o literaturze emigracyjnej, Paryż 1978; Ginsbert J., Eryk Sopoćko, „Polska Walcząca – Żołnierz Pol. na Obczyźnie” (Londyn) 1944 nr 12; Kondracki T., Niszczyciel ORP „Orkan” 1942–1943, W. 1994 s. 70 (fot.), 83; Kunert A. K, Lista strat kultury polskiej 1939–1945, W. 1998 I; Literatura polska na obczyźnie, Red. T. Terlecki, Londyn 1964–5 I–II; Nałęcz-Tymiński R., „Żagle staw – banderę spuść”, Gdynia 1999 s. 5–12, 22–4; Pertek J., Eryk Kazimierz Sopoćko 4 III 1919 – 8 X 1943 w ćwierćwiecze śmierci, „Nautologia” 1969 nr 3– 4 s. 135–41 (fot.); tenże, Morze w ogniu, W. 1996; Piaskowski S. M., Kroniki Polskiej Marynarki Wojennej 1918–1946, Albany 1987–90 II–III; Poray-Wojciechowski W., Eryk Sopoćko, „Nasze Sygnały” (Londyn) 1970 nr 122; Terlecki T., Eryk Sopoćko, „Polska Walcząca – Żołnierz Pol. na Obczyźnie” (Londyn) 1944 nr 12; Wiszniewski R, Eryk Sopoćko – zapomniany pisarz – marynista, „Morze” 1965 nr 2 (fot.); – Leitgeber W., W kwaterze prasowej. Dziennik z lat wojny 1939–1945, Londyn 1972; – Arch. Inst. Pol. i Muz. im. Gen. Sikorskiego w Londynie: Zarządzenia szefa Kierownictwa MW, sygn. R. 121, Zeszyt ewidencyjny S-i; Arch. Muz. MW w Gdyni: Kartoteka oficerów MW, Karta inform. S-i, Spis poległych oficerów, podoficerów i marynarzy Pol. MW (kopia dok. ze zbiorów Stow. MW w Londynie), sygn. 863 s. 28; Arch. Pracowni Hist. Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni: Karta inform. S-i, sygn. 214; B. Raczyńskich, Izba Pamięci Jerzego Pertka w P.: Białowski M., Wspomnienie ze stażu na „Orle”, cz. 1 (rkp.), Pertek J., Sopoćko Eryk, (mszp.), tenże, Twórczość, której nie trzeba „polecać”, (mszp.); CAW: Kopia listy oficerów i szeregowych Pol. MW pod dowództwem brytyjskim poległych w czasie działań wojennych, sygn. 1799/91/147 poz. 300; – Bibliogr. dot. ojca S-i, Janusza: Skrzypek J., Bibliografia pamiętników polskich do 1964 r., Wr. 1976; Roczn. oficerski, W. 1932; – Lewandowska S., Prasa polskiej emigracji wojennej 1939–1945, W. 1993; Rezmer W., Armia „Poznań” 1939, W. 1992; W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Oprac. W. Chocianowicz, Londyn 1969; – Kopański S., Wspomnienia wojenne 1939–1946, W. 1990; Romeyko M., Wspomnienia o Wieniawie i o rzymskich czasach, W. 1969; – Informacje Andrzeja Suchcitza z Londynu.
Walter Pater