Rzewuski Franciszek Kazimierz h. Krzywda (zm. 1683), stolnik podolski, podstarości grodzki kamieniecki, poseł na sejmy. Używał przydomka Beydo. Był synem Stanisława, sędziego ziemskiego lwowskiego, i Anny Czerniejowskiej (Czerniejewskiej), podkomorzanki lwowskiej, dziedziczki Rozdołu, bratem Michała Floriana (zob.).
W okresie «potopu» R. dochował wierności Janowi Kazimierzowi, król odwdzięczył się mu nadaniem (w Łańcucie 18 I 1656) w dożywocie wsi Suchej Woli (Wolicy). Wraz z pospolitym ruszeniem woj. ruskiego uczestniczył R. w walkach przeciw Szwedom w kampanii letniej Jana Kazimierza w r. 1656; zapewne przebył z królem szlak spod Lwowa pod Warszawę. Dn. 30 V t. r. w obozie pod Warszawą Jan Kazimierz nadał R-emu puste grunty we Lwowie leżące na Krakowskim Przedmieściu. Prawdopodobnie wraz z częścią pospolitego ruszenia R. powrócił do woj. ruskiego. Jako stolnik łukowski i podstarości lwowski podpisał R. 6 VII t. r. manifestację szlachty pow. lwowskiego i żydaczowskiego w odpowiedzi na protestację z 4 XII 1655 złożoną w Przemyślu przez Mariana Madalińskiego, występującego w imieniu całego woj. ruskiego przeciw tym obywatelom województwa, którzy w Krośnie podpisali akt posłuszeństwa Karolowi Gustawowi. Szlachta lwowska i żydaczowska zarzucała Madalińskiemu, że bez uprzednich konsultacji występował on w imieniu całego województwa. Dn. 30 VIII 1656 sejmik lwowski wysłał R-ego do Jana Kazimierza z prośbą o uwolnienie od obowiązku pospolitego ruszenia w zamian za obronę ziemi lwowskiej i utrzymywanie piechoty na obronę Lwowa. W sierpniu r. n. był R. obecny w obozie wojsk kor. pod Krakowem podczas oblężenia załogi szwedzkiej P. Wirtza. R. służył wówczas w chorągwi pancernej Kazimierza Cieciszewskiego. W regestrach popisowych tej chorągwi w okresie od stycznia do października 1658 występuje jako towarzysz i deputat tej roty. W l. późniejszych mógł jedynie utrzymywać poczet w tej chorągwi.
Na sejm 1658 r. posłował R. z ziemi halickiej i został wyznaczony do komisji mającej rozpatrywać sprawy sporne między obywatelami woj. podolskiego i ziemi halickiej a Mołdawią. W t. r. występował R. z tytułem cześnika lwowskiego, lecz nie wydaje się, aby rzeczywiście sprawował ten urząd (wg spisu urzędników woj. ruskiego K. Przybosia cześnikiem lwowskim był wówczas Sebastian Kochanowski). R. był posłem woj. podolskiego na sejm marcowy w r. 1659. Został wówczas wybrany do komisji lwowskiej do zapłaty wojsku kor. i powtórnie do komisji do spraw spornych z Mołdawią. Ponieważ prace tej komisji nie doszły do skutku, ponownie wyznaczono go do niej na sejmie 1661 r. Na sejm 1662 r. posłował R. również z woj. podolskiego, został wybrany do komisji lwowskiej do zapłaty skonfederowanemu wojsku kor. Wszedł także do komisji mającej zbadać stan umocnień, uzbrojenia i załogi Kamieńca Podolskiego. Od lipca t. r. uczestniczył we Lwowie w obradach Trybunału Skarbowego, a w r. n. brał udział w pracach komisji do zapłaty wojsku. Zapewne od r. 1662 był podstarościm grodzkim kamienieckim, w okresie rokoszu Jerzego Lubomirskiego przebywał w swych dobrach podolskich i w Kamieńcu, odpowiedzialny za jego obronę. W l. 1667 i 1668 R. dzierżawił star. kamienieckie od star. generalnego podolskiego Mikołaja Potockiego. Dn. 3 XII 1670 otrzymał nominację na stolnika podolskiego i utrzymał się na tym urzędzie aż do śmierci, chociaż w l. siedemdziesiątych występował z tytułem stolnika podolskiego także Gabriel Zaklika Wolski, następca R-ego na stolnikostwie łukowskim.
W r. 1672 przebywał R. w oblężonym przez Turków Kamieńcu, wchodził do rady, której przewodniczył podkomorzy podolski Hieronim Lanckoroński, uczestniczył m. in. w naradach nad opuszczeniem Nowego Zamku i nad rozpoczęciem rozmów o poddanie Kamieńca. Był członkiem poselstwa wysłanego do wezyra Achmeda Köprili w sprawie warunków kapitulacji, a po przyjęciu tych warunków przez radę ponownie udał się do obozu tureckiego z zawiadomieniem o zgodzie na punkty kapitulacji. Dn. 27 VIII t. r. przeżył w obozie tureckim ciężkie chwile, kiedy major artylerii kamienieckiej Hejking (Hekling) wysadził jedną z baszt fortecy. R. brał udział w przyjęciu wydanym przez wezyra po podpisaniu kapitulacji i jako jeden z pierwszych 30 VIII t. r. opuścił wraz z taborem Kamieniec.
Jesienią 1673 został R. deputowany przez szlachtę podolską na komisję lwowską w celu odebrania sum przeznaczonych dla egzulantów, którzy utracili swe dobra po zajęciu Podola przez Turków. W r. n. został komisarzem do rozdzielenia tych pieniędzy między uchodźców z Podola. W r. 1676 wybrano go na sejmiku halickim na poborcę pogłównego, 8 VI t. r. złożył protestację, oświadczając, że nikt nie przybył uiścić podatków ze względu na obawę przed grasującymi oddziałami tatarskimi i tureckimi. W l. n. R. dalej był aktywny na sejmiku halickim i podolskim (obradującym we Lwowie), pełniąc funkcje w administracji skarbowej. W r. 1682 był R. deputatem na Trybunał kor.
R. odziedziczył dobra Rozdół (lub ich część). W r. 1649 teściowa scedowała R-emu i jego żonie Zofii Boruckiej królewszczyznę Szyińce w pow. latyczowskim. W r. 1658 otrzymał darowiznę wsi Bartowiec od Mikołaja Pruchnickiego. Od r. 1661 posiadał przywilej na trzymanie młyna na Podzamczu w Kamieńcu a także browaru i winnicy. W r. n. wraz z żoną otrzymał wójtostwo w Smotryczu, a w r. 1664 Jakub Orzechowski podstoli czerski scedował mu wieś Białą w ziemi halickiej. W r. 1662 R. kupił Zakucie i Zagórze (Wysiółek), zapewne w pow. latyczowskim, a także część miasteczka Orynin w pow. kamienieckim, pozostałą część dokupił w r. 1666, zaś w r. 1670 nabył miasteczko Sutkowce ze zniszczonym zameczkiem i posiadłości Kowalówka i Lisowce w pow. latyczowskim, nad Uszycą. R. zmarł przed połową 1683 r.
Był R. żonaty (już w r. 1649) z Zofią Borucką, a powtórnie zapewne z Teofilą (Teresą) Pogorzelską. Pozostawił córkę Ludwikę, zamężną za Zbigniewem Oborskim, star. gołąbskim, 2. v. Sułowską. Wydaje się, że znaczna część dóbr R-ego na Podolu przeszła na jego brata Michała Floriana.
Niesiecki, VII 355, VIII 221; Kossakowski, Monografie, II 294; Pułaski, Kronika, s. 181; Uruski, XV (inne informacje, geneal.); Elektorów poczet, s. 318; Maleczyński K., Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy w l. 1352–1783, Lw. 1938; Urzędnicy, III z. 1, IV z. 4; – Górski K., Wojna Rzeczypospolitej Polskiej z Turcją w l. 1672 i 1673, W. 1890 s. 10; Ochmann S., Sejmy z lat 1661–1662, Wr. 1977 s. 255; Pajewski J., Buńczuk i koncerz, W. 1978 s. 161; Przeździecki A., Podole, Wołyń, Ukraina, Wil. 1841 I 177; Rolle A. J. [Dr Antoni J.], Opowiadania historyczne, S. VII, Lw. 1891 s. 10–11; tenże, Zameczki podolskie na kresach multańskich, W. 1880 I 116; Woliński J., Oblężenie Kamieńca w 1672, „Zesz. Nauk. WAP”, S. hist. nr 14 (44), W. 1966 s. 186, 194; – Akta grodz. i ziem., X; XXI, XXIV; Arch. Jugo-Zap. Rossii, cz. III t. 2 s. 19, cz. VII t. 1 s. 560, cz. VIII t. 2 s. 391; Makowiecki S., Relacja o upadku Kamieńca, „Przegl. Powsz.” T. 10: 1886 s. 56; Pisma do wieku Jana Sobieskiego, II 1062; Vol. leg., IV 543, 587, 624, 718, 833, 857, V 244, 302 (G. Zaklika Wolski jako stolnik podolski); – AGAD: Arch. Publ. Potockich rkp. 45/II s. 485–492, Arch. Radziwiłłów Dz. V teka 319 nr 13663, Arch. Skarbu Kor. VI ks. VII s. 322, ks. VIII s. 164, ks. IX s. 330, ks. X s. 164, Arch. Skarbowo-Wojsk. 85 nr 77 s. 96–101, Metryka Kor. Sigillata X 70, 143, XI 224, 227, 228; B. Narod.: rkp. 5650 IV/nr 11 (mater. A. J. Rolle o Fr. K. Rzewuskim).
Mirosław Nagielski