INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Franciszek Rekucki     
Biogram został opublikowany w latach 1988-1989 r. w XXXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rekucki Franciszek, pseud. Podgórski, Roch, Bak, Topór (1895–1972), pułkownik kawalerii WP, oficer Armii Krajowej. Ur. 6 VI w Volosca (Istria), był synem Stanisława, przemysłowca, i Marii z Kernów.

Wcześnie osierocony, R. wychowywał się u najbliższych krewnych. W l. 1906–8 uczył się w gimnazjum w Krakowie, a w r. 1912 zdał maturę w VII Gimnazjum we Lwowie. W latach szkolnych był czynny w Polskich Drużynach Strzeleckich. Od 16 VIII 1914 do 17 II 1918 służył w Legionach Polskich jako szeregowy i podoficer. Na okres 2 miesięcy przydzielony został do 13 kompanii IV batalionu 3 p. piechoty, potem przez cały czas pozostawał w szeregach 6 szwadronu 2 p. ułanów. Odbył kampanię karpacką, besarabską, bukowińską i wołyńską, uczestnicząc we wszystkich walkach swej jednostki. Po kryzysie przysięgowym i rozwiązaniu Polskiego Korpusu Posiłkowego R. został internowany (18 II 1918), a potem wcielony do armii austro-węgierskiej (2 p. dragonów i 1 p. ułanów). Od 27 III do 12 IX 1918 walczył na froncie włoskim. Po ucieczce z frontu wstąpił do Szkoły Podchorążych Polskiej Siły Zbrojnej w Ostrowi Mazowieckiej, a następnie w Warszawie. Na wezwanie płk. Leona Berbeckiego zgłosił się 18 XII 1918 jako podchorąży-instruktor do tworzonej Legii Akademickiej, przekształconej wkrótce w 36 p. piechoty. W jednostce tej dwukrotnie awansował: 1 III 1919 na podporucznika i 1 IV 1920 na porucznika. Od 4 I do 1 III 1919 jako dowódca plutonu, oficer kompanijny i adiutant brał udział w walkach z wojskami ukraińskimi na froncie lwowskim w obronie Bełza. Od 1 IV 1920 do 12 X t. r. dowodził kompanią na froncie białoruskim i nad Dźwiną, w bitwie pod Duniłowiczami, w obronie Warszawy na polach Ossowca i w pościgu rozbitych oddziałów Armii Czerwonej ku granicy niemieckiej, a później na froncie południowym. Z pułkiem do 15 III 1921 przebywał na granicy wschodniej. Po usilnych staraniach przeniesiony został do korpusu oficerów jazdy (kawalerii). Od 16 IV 1921 do 9 IV 1932 służył w 22 p. ułanów podkarpackich, był kolejno dowódcą plutonu, adiutantem, dowódcą szwadronu, dowódcą szkoły podoficerskiej, dowódcą dywizjonu asystencyjnego, oficerem materiałowym, referentem mobilizacyjnym, dowódcą szwadronu zapasowego i kwatermistrzem. Z dn. 26 V 1923 R. został mianowany rotmistrzem ze starszeństwem od 1 VI 1919. W ramach doszkalania dla rotmistrzów od 1 I do 30 X 1924 przebywał na kursie w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. Dn. 1 I 1930 awansował do stopnia majora. Od 9 IV 1932 do 2 IV 1937 pełnił funkcję kwatermistrza (a przejściowo zastępcy dowódcy) 18 p. ułanów pomorskich w Grudziądzu. W tym okresie ukończył I kurs kwatermistrzowski zorganizowany przez Min. Spraw Wojskowych. Z dn. 2 IV 1937 objął stanowisko zastępcy dowódcy 5 p. strzelców konnych w Dębicy.

W kampanii wrześniowej 1939 r. R. dowodził początkowo dywizjonem, a potem odwodem tego pułku, brał bezpośredni udział we wszystkich bojach od 1 do 20 IX 1939 na szlaku Woźniki– Żarki–Szczekociny–Pińczów–Baranów–Biłgoraj–Tomaszów Lubelski. Za dzielność i realizację powierzonych zadań został przedstawiony do Orderu Virtuti Militari. Wzięty do niewoli niemieckiej, trafił do obozu przejściowego w Krakowie, z którego pod pozorem choroby uzyskał zwolnienie.

W Krakowie z początkiem 1940 r. nawiązał kontakt z powstającym Związkiem Walki Zbrojnej (ZWZ). Wiosną t. r. został mianowany komendantem IV Odcinka Kraków-Podgórze ZWZ krypt. Bocian, obejmującego siatkę organizacyjną ZWZ znajdującą się na prawym brzegu Wisły w ramach obwodu Kraków-Miasto. Dowodząc IV Odcinkiem w okresie niecałego roku przygotował R. dla akcji zbrojnej dwa pełne bataliony, zorganizował łączność, wywiad i działalność prasową, utworzył patrole dywersyjne i specjalne. Podjął też współpracę z Gwardią Ludową WRN (Polskiej Partii Socjalistycznej-Wolność, Równość, Niepodległość). W tym czasie nosił pseud. Podgórski. W marcu r. 1941 objął funkcję (trzeciego z kolei) komendanta Obwodu Kraków-Miasto, przekształcając go w najsilniejszy obwód Okręgu Krakowskiego Armii Krajowej (AK). Pod jego dowództwem Obwód Kraków-Miasto osiągnął wysoki poziom organizacyjny i bojowy, znacznie ożywił działalność dywersyjno-sabotażową i propagandową, przystąpił do scalania «wojskówek» partii politycznych i innych niezależnych grup wojskowych. W tym okresie nosił pseud. Roch. Wtedy też awansował do stopnia podpułkownika. Dn. 31 V 1943 R. ujęty został w zorganizowanej przez gestapo zasadzce na Plantach krakowskich i ciężko zraniony (trzy postrzały nóg i ręki). Gestapo poddało go obostrzonym przesłuchaniom, stosując wyszukane tortury fizyczne i psychiczne. Kilkumiesięczne i wielostronne starania o uratowanie więźnia podjęte przez komendę Okręgu Krakowskiego AK spowodowały przeniesienie R-ego z więzienia Montelupich do szpitala więziennego na leczenie. W tej fazie śledztwa R. przesłuchiwany był przez oficera Abwehry, wywodzącego się z byłej armii austriackiej, dawnego swego kolegę, który próbował użyć więźnia do uzyskania przez niemieckie czynniki wojskowe kontaktu z Komendą Główną AK lub do utworzenia wewnątrz AK ugodowego wobec III Rzeszy, antykomunistycznego i antyradzieckiego ugrupowania. R. dla zyskania na czasie i wprowadzenia w błąd nieprzyjaciela podjął się roli łącznika między władzami niemieckimi a Komendą Główną AK. Po zwolnieniu z więzienia (20 IX 1943) zgubił za sobą ślady i zameldował przełożonym o propozycjach niemieckich.

Po odbyciu odpowiedniej kwarantanny w Pcimiu (Obwód Myślenicki AK) i w Warszawie R. skierowany został do Obszaru Lwowskiego AK. Tam w czerwcu 1944 objął funkcję II zastępcy komendanta Okręgu Lwowskiego do spraw inspekcji oddziałów leśnych; nosił pseud. Bak. W akcji «Burza» na terenie Okręgu Lwowskiego AK R. dowodził Zgrupowaniem Wschód. Jego zadaniem w walkach o Lwów było zapewnić osłonę miastu od wschodu oraz dostarczyć komendantowi Obszaru Lwowskiego płk Władysławowi Filipkowskiemu, pseud. Janka, wiadomości o ustosunkowaniu się władz radzieckich do ujawnionych w działaniach wojskowych oddziałów AK. W skład Zgrupowania R-ego wchodziły cztery szwadrony 14 p. ułanów, trzy kompanie 40 p. piechoty i jedna kompania 19 p. piechoty, należące do odtwarzanej 5 Dywizji Piechoty AK. R. podjął akcję «Burza» 18 VII a zakończył 27 VII 1944. W trakcie walk jego miejsce postoju znajdowało się w Biłce Królewskiej i Biłce Szlacheckiej. Z podległymi sobie jednostkami R. zdobył położone na wschodnich przedpolach Lwowa okopy i umocnienia niemieckie. Mimo licznych przeciwuderzeń nieprzyjaciela, silnego ognia jego artylerii i dużych strat własnych utrzymał opanowane przez AK linie obronne aż do nadejścia pierwszych oddziałów radzieckich, ze zgrupowań uderzeniowych 60 armii i 3 Armii Pancernej Gwardii. O sukcesie taktycznym swego Zgrupowania R. zameldował w sztabie 7 Korpusu Pancernego Gwardii gen. mjr. Siergieja Iwanowa. Działania Zgrupowania Wschód spowodowały, że oddziały Wehrmachtu w rejonie Winnik zrezygnowały z zamiaru przebicia się do Lwowa, co przyczyniło się następnie do korzystnej sytuacji AK w samym Lwowie.

Wykonując rozkaz Komendanta Obszaru Lwowskiego AK o przejściu do podziemia R. z początkiem sierpnia 1944 objął funkcję komendanta Okręgu Lwowskiego. Wkrótce potem, wobec zagrożenia wielu ujawnionych dowódców i żołnierzy, przejął pod pseud. Topór dowodzenie Zgrupowaniem Oddziałów Leśnych Obszaru Lwowskiego krypt. Warta. Zgrupowanie to w sile 1 500 ludzi (cztery pełne bataliony) przeszło za San na teren Podokręgu Rzeszowskiego AK. Rozwiązanie Zgrupowania nastąpiło w sierpniu 1945. Jakiś czas R. przebywał w Sopocie, po czym wrócił do rodziny w Krakowie. W r. 1946 został zweryfikowany przez Min. Obrony Narodowej do stopnia pułkownika (z dn. 1 I 1945); był poza służbą czynną, w stan spoczynku przeniesiono go w r. 1950. Pracował w kilku krakowskich przedsiębiorstwach budowlanych jako zaopatrzeniowiec i starszy ekonomista. Uznany został za inwalidę wojennego III grupy. Po r. 1956 był krótko radnym Dzielnicowej Rady Narodowej Kraków-Podgórze i przewodniczącym Sądu Koleżeńskiego Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Krakowie. W r. 1962 przeszedł na emeryturę. W ostatnich latach życia chorował. Zmarł 20 III 1972 w Krakowie; pochowany został na cmentarzu Rakowickim. Był odznaczony m. in. Orderem Virtuti Militari (2-krotnie), Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (3-krotnie), Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918–1921, Krzyżem Partyzanckim.

R. był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy (od r. 1923) z Marią Ireną z Kanteckich (ur. 1907), po raz drugi (od r. 1940) z Marią ze Steckich (ur. 1907); z drugiego małżeństwa miał syna Zbigniewa Jana (ur. 1943), magistra inżyniera budownictwa lądowego, i córkę Kingę Janinę Rekucką-Bugajską (ur. 1949), doktora filologii klasycznej.

 

Dziennik Personalny MSWojsk., W. 1920 nr 40, 1921 nr 15, 1922 nr 13, 39, 1923 nr 32, 40, 1925 nr 81, 1928 nr 15, 1929 nr 20, 1930 nr 8, 1932 nr 5, 6; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; – Szkoła Podchorążych Piechoty. Księga Pamiątkowa. 1830 – 29 XI – 1930, Ostrów Mazowiecka 1930 s. 437; Tomaszewski B., Węgierski J., Zarys historii Lwowskiego Obszaru ZWZ–AK, W. 1983 s. 47, 53–7, 71; – Węgierski J., List do redakcji […], „Dzieje Najnowsze” 1982 z. 1–4 s. 400; – Wroński T., Kronika okupowanego Krakowa, Kr. 1974 s. 75 (fot.), 148, 272; – CAW: Akta personalne R-ego; Muz. Hist. m. Krakowa: Rekucki F., Wspomnienia z Pomorskiej, rkp. k. 1–3; – Kot T., 5 psk. Rodowód i dzieje. 1806–1945, mszp. k. 80–82, 91, 95, 98, 102, 104, 108, 115, 117, 124, 128–129, 147, 176, 183–184 (w zbiorach autora); Pempel S., O czym szemrze Pełtew, mszp. k. 228 (w zbiorach autora); – Informacje żony Marii Rekuckiej, syna Zbigniewa Rekuckiego, Grzegorza Mazura, Jerzego Polaczka, Tadeusza Młodzianowskiego, Stanisława Nawary-Gaczoła z Kr.

Stanisław Piwowarski

 
 

Powiązane artykuły

 

Polskie Państwo Podziemne 1939-1945

Polska była pierwszym państwem, które powiedziało "Nie!" żądaniom ustępstw terytorialnych ze strony nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej. Polska była pierwszym państwem, które zbrojnie przeciwstawiło......
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Wojciech Wiszniewski

1946-02-22 - 1981-02-21
dokumentalista
 

Piotr Łazarkiewicz

1954-03-13 - 2008-06-20
reżyser filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Maurycy Kamiński

1844 - 1907-10-30
literat
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.