Sułczewski Franciszek (1863–1930), kamieniarz, działacz socjalistyczny.
Ur. 9 II w Krakowie w rodzinie rzemieślniczej, był synem Franciszka i Tekli.
Pod koniec l. siedemdziesiątych S. został w Krakowie czeladnikiem kamieniarskim. Za sprawą Adama Maurizio związał się z krakowskim ruchem socjalistycznym. Drukował i rozpowszechniał nielegalną „Odezwę socjalistów polskich Zachodniej Galicji”, za co w r. 1883 został na krótko aresztowany. Był jednym z czterech spiskowców, którzy pod wodzą Bolesława Malankiewicza, w odwecie za znęcanie się komisarza Józefa Kostrzewskiego nad więzionymi socjalistami, dokonali 22 IV 1884 nieudanego zamachu bombowego na gmach Dyrekcji Policji w Krakowie. Skazany za to 12 XI t.r. przez krakowski Sąd Przysięgłych na trzy lata więzienia, odbywał karę w Wiśniczu. Po wyjściu na wolność został w r. 1887 wcielony na cztery lata do wojska we Lwowie, jednak 26 V 1888 zdezerterował i ukrywał się u Jana Kozakiewicza, a potem u Stanisława Boguckiego, działających w ruchu socjalistycznym.
W r. 1892 podjął S. działalność wśród galicyjskich kamieniarzy oraz został członkiem krakowskiego komitetu nowo powstałej Galicyjskiej Partii Socjademokratycznej (od r. 1897 Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska – PPSD). Był czynny także na Śląsku Cieszyńskim, występując tam jako agitator socjalistyczny oraz referent na zebraniach organizacji zawodowych i oświatowych. Dn. 25 XI 1894 przewodniczył zebraniu założycielskiemu Stow. Zawodowego Robotników Budowlanych dla Galicji i Śląska w Krakowie (SZRB) i został wybrany na przewodniczącego tej organizacji. Zabiegał w r. 1895 o założenie filii stowarzyszenia w Tarnowie i Bochni oraz agitował ceglarzy i robotników kaflarskich do skupienia się w związkach zawodowych. Był inicjatorem podjęcia przez galicyjskich robotników budowlanych walki o skrócenie dnia pracy i podwyżkę płac. Dn. 26 II 1896 został wybrany po raz drugi na przewodniczącego SZRB; od 3 VI t.r. był jego przedstawicielem w Zarządzie krakowskiej Kasy Chorych. T.r. zorganizował nielegalne zgromadzenie robotnicze w Bochni (9 II), a następnie (6 IV) kierował strajkiem w Tarnowie. Dn. 8 VI przewodniczył delegacji, która podpisała ugodę gwarantującą krakowskim ceglarzom poprawę warunków pracy i skrócenie dnia roboczego do jedenastu godzin. Dn. 5 VII wystąpił w Krakowie na walnym zgromadzeniu robotników budowlanych, sygnując także „Odezwę” zapowiadającą rozpoczęcie 13 VII ich strajku. Uczestniczył też w strajku w fabryce amoniaku Dawida von Guttmana w Szczakowej oraz w podobnych wystąpieniach robotniczych w okręgu ostrawsko-karwińskim. Jako reprezentant Krakowa wziął udział w I Zjeździe SZRB we Lwowie (6–8 IX) i przewodniczył jego obradom. Za organizację zgromadzenia w Bochni został 27 IX skazany na czternaście dni aresztu.
W wyborach do Rady Państwa (11 III 1897) startował S. w Tarnowie jako kandydat PPSD w V kurii, ale zdobył tylko 60 głosów. Wchodząc w skład komitetu agitacyjnego PPSD, podpisywał w l. 1897–8 jako redaktor odpowiedzialny i wydawca krakowski tygodnik „Naprzód”. Takie same funkcje pełnił w innych pismach krakowskich: tygodniku socjalistycznym przeznaczonym dla chłopów „Prawo Ludu” (w l. 1897–1900) oraz dwutygodniku „Kurier Kolejowy” (w r. 1897). Próbując założyć kolejne pismo robotnicze, prowadził agitację w Białej. Po przeniesieniu w lipcu 1898 redakcji „Naprzodu” do Lwowa organizował wraz z Feliksem Statterem kolportaż pisma w Krakowie. Jako redaktor odpowiedzialny podpisał w r. 1898 jednodniówkę „Pierwszy Maj 1898” (dod. do „Naprzodu” R. 7 nr 15). Dn. 5 VIII t.r. zrezygnował z funkcji przewodniczącego SZRB, ale nadal pracował nad rozbudową i programem organizacji. Był wielokrotnie inwigilowany, rewidowany, a od t.r. także ścigany przez krakowską policję listem gończym. Za współorganizację w krakowskim Teatrze Letnim manifestacji (16 VI 1897) przeciw antysocjalistycznej sztuce „Kusiciele ludu” Teodora Smolarza (właśc. Teodora Kalitowskiego) został 12 IX 1898 skazany na miesiąc więzienia. Ponownie więziono go od poł. maja do 11 IX 1899 w krakowskim więzieniu św. Michała za obrazę jezuitów podczas wiecu. Na krajowej Konferencji Związków Zawodowych Galicji, Śląska i Bukowiny w Przemyślu (9 XII t.r.) wszedł do rozszerzonej Krajowej Komisji Zawodowej. Od stycznia 1900 firmował jako redaktor odpowiedzialny serię broszurową PPSD „Latarnia”.
Od r. 1900 do śmierci pracował S. jako urzędnik Kasy Chorych w Krakowie. Znany jako mówca wiecowy, został t.r. w wyborach do Rady Państwa jednym z siedmiu kandydatów PPSD w V kurii; wycofano go jednak, chcąc zwiększyć szanse Franciszka Winkowskiego ze Stronnictwa Ludowego. Podczas VII Zjazdu PPSD we Lwowie (29–30 VII 1901) kandydował do jej Komitetu Wykonawczego, ale przegrał z popieranym przez kierownictwo Szczepanem Kurowskim. Od r. 1901 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego SZRB (ponownie wybrano go na to stanowisko także w l. 1903 i 1905). Postawiony 3 XII 1900 w stan oskarżenia za przestępstwa prasowe, dzięki interwencji w r. 1901 Ignacego Daszyńskiego chwilowo uniknął kary, jednak na początku r. 1904 został aresztowany i na wolność wyszedł 5 VI t.r. Jako delegat z Krakowa brał udział w IX Kongresie PPSD w Krakowie (30 X – 1 XI). Dn. 16 VII 1905 przewodniczył obradom krajowego Zjazdu SZRB w Jarosławiu, na którym powołano Związek Robotników Budowlanych dla Galicji, Wielkiego Księstwa Krakowskiego i Bukowiny; od lutego 1906 pełnił w nim funkcję zastępcy przewodniczącego. W składzie sześcioosobowej delegacji z Krakowa wziął udział t.r. w konferencji zawodowej robotników budowlanych w Wiedniu. Uczestniczył w X Kongresie PPSD we Lwowie (24–27 V); postulował wtedy rozpoczęcie agitacji za wywłaszczeniem wielkiej własności ziemskiej.
W wyborach do Rady Państwa, w maju 1907, bez powodzenia kandydował S. z ramienia PPSD w okręgu nr 37 (Wadowice – Zator – Kalwaria – Myślenice – Skawina). Opowiadając się przeciw wstąpieniu krakowskiego SZRB do wiedeńskiej centrali związków budowlanych (organizacja miejscowa dawała swym członkom wyższe świadczenia), po jej przekształceniu (7 X t.r.) w oddział Centralnego Związku Murarzy w Wiedniu, zaprzestał w nim działalności. Dn. 26 I 1908 wszedł do komitetu organizacyjnego Stow. Spożywczego «Naprzód» w Krakowie. Był pomysłodawcą założenia dwutygodnika „Robotnik Budowlany”, wydawanego w l. 1908–14 we Lwowie przez centralę wiedeńską. Powołany w l. 1912–14 na dorocznych konferencjach okręgowych PPSD Galicji Zachodniej do krakowskiego Komitetu Obwodowego partii, pełnił w nim od 13 V 1913 funkcję kasjera.
W latach pierwszej wojny światowej i w niepodległej Polsce S. nie prowadził już działalności politycznej i społecznej. Z racji wcześniejszych zasług zaproszono go do prezydium I Zjazdu Związku Robotników Budowlanych (21 II 1921) w Krakowie, a w r. 1926 powierzono mu honorowe przewodnictwo jubileuszu trzydziestopięciolecia istnienia krakowskiej organizacji związkowej murarzy; na tej ostatniej uroczystości wygłosił okolicznościowe przemówienie. Zmarł 8 VII 1930 w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim. Ksiądz odprawiający pogrzeb odmówił prowadzenia konduktu z udziałem sztandaru robotniczego. W imieniu PPS nad grobem S-ego przemawiał Mieczysław Mastek.
W małżeństwie z Anielą (ur. 1868) miał S. siedmioro dzieci.
Dębicka D., Dolindowska D., Prasa socjalistyczna w Polsce 1866–1918, W. 1982; Kormanowa, Mater. do bibliogr. 1866–1918; – Buszko J., Dzieje ruchu robotniczego w Galicji Zachodniej 1848–1918, Kr.–Wr. 1986; tenże, Ruch socjalistyczny w Krakowie 1890–1914 na tle ruchu robotniczego w Zachodniej Galicji, Kr. 1961; Kieszczyński L., Kronika ruchu zawodowego w Polsce 1808–1939. Ważniejsze wydarzenia, W. 1972; Kozłowski J., Życie teatralne proletariatu polskiego 1878–1914, Kr. 1982; Kronika związku zawodowego pracowników budownictwa i materiałów budowlanych Krakowa i województwa krakowskiego w latach 1892–1932, Oprac. W. Figiel, W. 1970 (mszp. powielany); Najdus W., Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego 1890–1919, W. 1983; taż, Szkice z historii Galicji, W. 1958 I; Pilch A., Związki zawodowe na Śląsku Cieszyńskim przed pierwszą wojną światową, W. 1960; – Daszyński I., Pamiętniki, Kr. 1925 I; Drobner B., Bezustanna walka. Wspomnienia 1883–1918, W. 1962 I; Krakowski Komisarz Policji na służbie carskiego wywiadu, Oprac. L. Baumgarten, Kr. 1967; Listy Kazimierza Dłuskiego do Georga von Vollmara (1879–1880), Oprac. A. Głowacki, „Z pola walki” R. 16: 1973 nr 2–3 s. 289; Protokoły posiedzeń Zarządu Stowarzyszenia Robotników Budowlanych w Krakowie w latach 1902–1905; Wasilewski L., Ze wspomnień (1899–1904), „Z pola walki” R. 17: 1974 nr 4 s. 251; – „Gaz. Robotn.” R. 21: 1911 nr 67; „Głos Robotn.” R. 1: 1904 nr 19, R. 2: 1905 nr 13, R. 3: 1906 nr 20; „Naprzód” R. 10: 1901 nr 43, R. 17: 1908 nr 32, R. 21: 1912 nr 114, 123, R. 22: 1913 nr 173, 178, R. 23: 1914 nr 126, R. 39: 1930 nr 156 (wspomnienia pośmiertne), nr 158; „Prawo Ludu” R. 11: 1908 nr 10 s. 146, nr 19 s. 299, nr 27 s. 425, R. 12: 1909 nr 25 s. 391, R. 14: 1911 nr 18, 24, 25, R. 15: 1912 nr 21, 23, 40; „Przedświt” 1901 nr 10 s. 292; „Robotnik” R. 42: 1937 nr 327; „Walka Klas” R. 1: 1884 nr 7; – AP w Kr.: Spis ludności Krakowa z 1910 r., t. 20, l. 700.
Alicja Pacholczykowa