Selimand (Solimand) François (zm. po r. 1800), tkacz i przedsiębiorca tkacki, Francuz pochodzący z Lyonu.
Do królewskiej manufaktury grodzieńskiej S. został zaangażowany w Amsterdamie przez Jakuba Bécu, który obiecał mu stanowisko kierownicze. Do Grodna przyjechał przed wrześniem 1774. Zgodził się na skromniejsze stanowisko «fabrykanta» tkającego pasy przy warsztacie. Persjarnią grodzieńską kierował wówczas inny Francuz, Wincenty Du Piney. W Grodnie S. przebywał ok. czterech lat. Później zaangażował się do fabryki jedwabnej w Kobyłce pod Warszawą. W r. 1781 wraz z Filsjeanem, przedsiębiorcą tkackim pochodzącym z Francji, i Janem Chrystianem Blumem, podskarbim na dworze Adama Kazimierza Czartoryskiego, utworzyli spółkę pod nazwą Kompania Fabryki Jedwabnej (lub Kompania Fabryczna z Kobyłki). Spółce tej Aleksander Unrug, star. hamersztyński, wydzierżawił manufakturę w Kobyłce. S. w imieniu Kompanii i z polecenia króla Stanisława Augusta wykupił w l. 1781 i 1783 24 warsztaty tkackie ze zlikwidowanej już persjarni grodzieńskiej. Nie wiadomo jaki był udział S-a w tej spółce. Wydaje się, że nie były to wkłady pieniężne, lecz wiedza i fachowość. Przed kwietniem 1785 z udziałowca stał się pracownikiem najemnym, z którym Filsjean, jedyny dzierżawca fabryki (rok wcześniej spłacił udziały Bluma), podpisał nowy kontrakt. Treść kontraktu nie jest znana, ale, jak pisał S., przez 10 lat prowadził fabrykę jedwabną jako jej dyrektor («metr»). Filsjean miał kłopoty pieniężne, toteż S. musiał się zadowalać skromnymi zarobkami. Od Unruga pożyczył nawet 250 dukatów i wystawił mały dom w Kobyłce, gdzie chciał osiąść na stałe. W r. 1787 umowa została jednak zerwana przez Filsjeana, który zarzucał S-owi m.in. marnotrawstwo oraz buntowanie robotników. S. odwołał się od tej decyzji do Komisji Skarbu Kor. i na ręce A. Czartoryskiego złożył Objaśnienie (opublikowane w pracy T. Mańkowskiego „Pasy Polskie”), pismo, w którym utrzymywał, że wydalony został dlatego, ponieważ wyuczeni przez niego pracownicy mogli go już w fabryce zastąpić. Sprawę jednak przegrał. Prawdopodobnie opuścił Kobyłkę, sprzedał dom i przeniósł się do Warszawy. Zapewne jest on identyczny z Selimandem, który w r. 1788 w „Gazecie Warszawskiej” ogłaszał, że udziela lekcji francuskiego, arytmetyki i pisania. W końcu r. 1789 kupiec Paschalis Jakubowicz zawarł z nim umowę na prowadzenie warsztatów paśniczych w Warszawie. Umowa ta miała wejść w życie z dn. 1 I 1790 i trwać dwa lata, została jednak zerwana (z nieznanych powodów) już w lipcu 1791. S. wydalony został z Lipkowa; być może przed tą datą pracownie warszawskie zostały przyłączone do manufaktury Paschalisa w Lipkowie.
W Kobyłce i u Jakubowicza do obowiązków S-a należało prowadzenie fabryki, a więc zakładanie warsztatów i pilnowanie ich sprawności, dozorowanie pracy podległych mu ludzi, pilnowanie materiałów, uczenie nowych ludzi rzemiosła. Nie jest jasne, czy w formule «wszystkiego dopilnować i zadość uczynić… ze wszystkim co się tylko tyczy potrzeb tej fabryki i doskonalenia onej…» mieściły się obowiązki związane z projektowaniem wzorów na pasy. S. udał się do Korca i przed listopadem t.r. założył nową persjarnię na kilka warsztatów. Nie wiadomo jak długo ona istniała; zapewne, jak większość ich, upadła po III rozbiorze. S. przebywał w Korcu jeszcze w r. 1800. Dalsze jego losy nie są znane.
S. pozostawił niewiele sygnowanych pasów; pracując najemnie w Grodnie, Kobyłce, Warszawie i Lipkowie, nie mógł ich sygnować. Pasy utkane w Korcu noszą sygnatury: «Selimand», «Selimand et K.a. Korzec» (może wspólnik o inicjale «K» lub skrót od «Kompania») i «Selimand à Korzec» (znajdują się w zbiorach Muz. Narodowego w Warszawie i Krakowie); cechuje je duża inwencja w dekorowaniu części środkowej, która dzielona jest na dwie odmienne części, zróżnicowane nie tylko kolorem, ale i ornamentem. Niesygnowane pasy S-a znajdują się zapewne także wśród pasów grodzieńskich, kobyłeckich i wśród pasów Paschalisa; między niektórymi pasami z tych różnych persjarni widać bowiem pewne podobieństwa stylu lub nawet ornamentów, a także wysoki na ogół poziom techniczny S-a. Tadeusz Mańkowski przypisał też S-owi pasy kontuszowe, sygnowane znakami podobnymi do poziomo umieszczonych liter «F S». Maria Taszycka udowodniła jednak, że pasy z takimi sygnaturami pochodzą z lyońskiej manufaktury Guyota, Germaina i Decharelle’a. Współcześni charakteryzowali S-a jako «człowieka wiele o sobie myślącego». Niewątpliwą jego zasługą było wyuczenie wielu ludzi rzemiosła tkackiego. S. określany bywał jako «Selimand starszy», można więc przypuścić, że działał również w Polsce Selimand młodszy, o którym wszakże nic nie wiadomo.
S. był żonaty. Jego żona (imię i nazwisko panieńskie nie znane) pomagała mu w pracy, pilnując dziewcząt zwijających jedwab w pracowniach warszawskich Paschalisa.
Kościałkowski S., Antoni Tyzenhauz, Londyn 1970 I; Mańkowski T., François Selimand, w: La France et la Pologne dans leur relations artistiques, I nr 4, Paris 1938; tenże, Mecenat artystyczny Stanisława Augusta, W. 1976; tenże, Pasy polskie, Kr. 1938; Smoleński W., Mieszczaństwo warszawskie, W. 1976; tenże, Pasy lipkowskie, w: Studia historyczne, W. 1925 (z dodatkami źródłowymi); Taszycka M., Zagadnienie produkcji pasów kontuszowych we Francji, „Biul. Hist. Sztuki” 1976 nr 1 s. 36–45; Trzeciak P., 250 razy o sztuce polskiej, W. 1973 s. 256; – „Gaz. Warsz.” Suplement z 6 III 1782, Doniesienia z 13 II 1788, 3 XII 1791, Doniesienia z 3 XI 1791; – B. Czart.: rkp. 1174.
Jadwiga Chruszczyńska