Matyśkiewicz Idzi (1875–1942), działacz ludowy. Ur. 29 VIII w Krępie (obecnie osiedle mieszkaniowe) koło Ostrowa Wielkopolskiego, w rodzinie chłopskiej. Był synem Karola i Elżbiety Misiek. Uczęszczał do niemieckiej szkoły podstawowej w Ostrowie. W r. 1905 założył w Krępie Koło Śpiewacze «Lutnia». Wspólnie z Józefem Jurkiem i Wojciechem Sikorą stworzył z niego prężny ośrodek pracy narodowej wśród okolicznej ludności. W r. 1906 wybrany został naczelnikiem gminy Krępa. Za radą ostrowskich działaczy narodowych zrezygnował z prezesury «Lutni», gdyż tylko pod takim warunkiem władze pruskie godziły się zatwierdzić jego wybór. Funkcje naczelnika gminy pełnił przez 14 lat, osłaniając pracę narodową, a potem tworzenie Straży Ludowej w Krępie. W czasie powstania wielkopolskiego w r. 1918/19 należał do Powiatowej Rady Ludowej w Ostrowie. Angażował się w prace kółek rolniczych i innych organizacji gospodarczych, ciesząc się dużym autorytetem wśród chłopów. W początkach 1919 r. (24 IV) wszedł do zarządu ziemiańsko-endeckiego Narodowego Stronnictwa Ludowego, które zawiązało się w Poznaniu. Rychło je jednak opuścił, uważając, że nie reprezentuje ono autentycznych interesów chłopskich. Stał się jednym z twórców Zjednoczenia Włościan. Dn. 27 V 1919 wybrany został wiceprezesem tego stronnictwa; ponownie wybrano go wiceprezesem na walnym zjeździe zjednoczenia 18 XI t. r. Gościł u siebie w maju 1919 Wincentego Witosa, Jakuba Bojkę i Józefa Raczkowskiego, którzy pozyskali go dla idei połączenia Zjednoczenia Włościan z Polskim Stronnictwem Ludowym (PSL) «Piast». W listopadzie 1920, po zjednoczeniu stronnictw, został wiceprezesem oddziału poznańskiego tego stronnictwa. W okresie 1921–7 wchodził do Rady Naczelnej PSL «Piast». Dn. 13 V 1925 objął prezesurę oddziału poznańskiego PSL «Piast». Był nim do 18 XII 1927.
W połowie 1927 r. M. popadł w konflikt z W. Witosem. Powodem była przede wszystkim głośna sprawa Drukarni Handlowej (w r. 1927), której Witos nie chciał sprzedać ostrowskiej grupie PSL «Piast». Na skutek tej sprawy i związanych z nią rozgrywek personalnych nastąpiła secesja w wielkopolskim ruchu ludowym: w styczniu 1928 M., wspólnie z J. Jurkiem, założył nowe stronnictwo pod dawną nazwą Zjednoczenie Włościan. Choć był wiceprezesem Zjednoczenia i zdecydowanym przeciwnikiem sanacji, stronnictwo to poszło w wyborach do sejmu i senatu w 1928 w ramach prorządowej Katolickiej Unii Ziem Zachodnich. W tym czasie znalazł się bowiem M. wśród oskarżonych o sprzeniewierzenia finansowe w Powiatowej Kasie Oszczędnościowej w Ostrowie. Skazany na rok więzienia, w apelacji został uniewinniony. Proces ten, niewątpliwie związany z rozgrywkami wyborczymi (chodziło o utrącenie jego kandydatury do senatu jeszcze z listy «Piasta»), zniechęcił go do dalszej działalności politycznej. Odtąd udzielał się tylko w lokalnych organizacjach społeczno-gospodarczych. W czasie drugiej wojny światowej odmówił okupantom niemieckim współpracy. Był przejściowo więziony pod zarzutem przestępstw gospodarczych. Zmarł 13 IV 1942 w Ostrowie. Ożeniony był (od r. 1904) z Cecylią Sikorą, siostrą Wojciecha, wybitnego działacza ludowego. Z małżeństwa tego pozostało 5 córek i 2 synów: Janina Bzdęgowa (nauczycielka-historyk), Kazimiera Pogłodzińska (rolniczka), Aleksander (rolnik), Helena Suchocka (pielęgniarka), Maria Pyrek (pielęgniarka), Barbara (pracownica umysłowa) i Władysław (zmarły w młodości).
Giza S., Kalendarz wydarzeń historii ruchu ludowego 1895–1965, W. 1967; Hemmerling Z., Ruch ludowy w Wielkopolsce 1919–1939, W. 1971 (fot. przed s. 97); tenże, Secesje w wielkopolskim ruchu ludowym, 1928–1932, w: 70 lat ruchu ludowego, W. 1970; Zarys historii polskiego ruchu ludowego, W. 1970 II; – Giza S., Władze naczelne stronnictw ludowych 1861–1960, w: Programy stronnictw ludowych, W. 1969 s. 592, 595–8; Raczkowski J., Wśród polityków i artystów (Ze wspomnień redaktora), W. 1969; – „Orędownik Ostrowski” 1928 nr z 27 I, z 13 III (dodatek), z 2 XI, 1929 nr z 22 I; – Arch. Zakł. Hist. Ruchu Lud.: sygn. P-270 (Mądrzak M., Wspomnienia, mszp.); – Informacje dzieci M-a: Aleksandra, Janiny Bzdęgowej, Heleny Suchockiej oraz Kazimierza Matyśkiewicza, Stanisława Grzelaka i Józefa Mertki.
Jerzy Pietrzak