Martynowicz Ignacy, przybrane nazwisko Bronisław Lewandowski (1887–1966), murarz, działacz ruchu robotniczego. Ur. 31 VII w Warszawie, był synem Wiktora, murarza, i Joanny z Wasilewskich. Ojciec jego po r. 1900 został członkiem Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL). W r. 1898 M. zaczął pracować jako pomocnik murarski, później jako murarz. Pod wpływem ojca wstąpił w r. 1904 do SDKPiL. Podczas demonstracji na placu Grzybowskim w Warszawie, zorganizowanej 13 XI 1904 przez warszawską organizację Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), został po raz pierwszy na krótko aresztowany. W październiku 1905 trafił znów do więzienia. W r. 1906 został raz jeszcze aresztowany pod przybranym nazwiskiem Bronisław Lewandowski. Więziony był m. in. w warszawskim ratuszu i X pawilonie cytadeli warszawskiej. Po wyroku skazującym go w r. 1907 na 2 lata i 8 miesięcy katorgi więziony był kolejno w Moskwie (więzienie Butyrki), Nerczyńsku, Górnym Zerentuju oraz w więzieniu Kuta-Mara.
W r. 1911 powrócił nielegalnie do Warszawy; pracował jako murarz i nadal był związany z SDKPiL. W n. r. skazano go na 3 miesiące aresztu za zorganizowanie strajku demonstracyjnego na jednej z budów w dn. 1 maja. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wyjechał na Ukrainę. Przez kilka miesięcy pracował jako murarz przy remoncie pieców martenowskich w Fabryce Budowy Maszyn Gartmana w Ugańsku. W r. 1915 przeniósł się do Jekaterynosławia (obecnie Dniepropietrowsk), gdzie pracował przy odlewaniu min w ewakuowanych z Warszawy zakładach Ruskiego Tow. Żeglugi Parowej i Handlu. Po rewolucji lutowej 1917 służył przez krótki czas w oddziale Milicji Ludowej w tych zakładach. W styczniu 1919 powrócił do Warszawy. Wkrótce po powrocie wstąpił do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski i do pozostającego pod jej wpływami Związku Zawodowego Robotników i Robotnic Przemysłu Budowlanego. Po rozbiciu tego związku w r. 1923 przez policję działał nadal w szeregach kilkakrotnie zawieszanego przez władze lewicowego Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Budowlanego w Warszawie i od sierpnia 1925 do sierpnia 1926 wchodził w skład jego zarządu. Pod koniec 1926 r. popadł w konflikt z niektórymi współtowarzyszami związkowymi i partyjnymi na tle odmiennego stanowiska w kwestii taktyki strajkowej, w konsekwencji czego został usunięty ze związku i z partii. W t. r. wstąpił do PPS i do Stowarzyszenia Byłych Więźniów Politycznych.
Po rozłamie dokonanym w PPS przez Rajmunda Jaworowskiego (listopad 1928) opowiedział się po stronie nowo utworzonej, propiłsudczykowskiej PPS dawnej Frakcji Rewolucyjnej (PPSdFR) i podjął działalność w Centralnym Związku Robotników Przemysłu Budowlanego RP, pozostającym pod wpływami tej partii. W l. 1933–8 był przewodniczącym Zarządu Głównego tego związku. W październiku 1936 r. został odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami, jednakże z powodu ujawnienia przez Komisariat Rządu na m. st. Warszawę wcześniejszych powiązań M-a z partią komunistyczną odznaczenie to zostało mu cofnięte decyzją Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości z dn. 4 IV 1938. W r. 1939 prowadził pertraktacje z Feliksem Sochą, przedstawicielem Komisji Centralnej Związków Zawodowych, na temat połączenia Centralnego Związku Robotników Przemysłu Budowlanego RP (powiązanego z PPSdFR) i Centralnego Związku Robotników Przemysłu Budowlanego, Drzewnego, Ceramicznego i Pokrewnych Zawodów w Polsce (pozostającego pod wpływami PPS). Przez cały okres okupacji M. przebywał w Warszawie, pracując w różnych firmach budowlanych. Nie brał czynnego udziału w żadnej organizacji konspiracyjnej. Podczas powstania warszawskiego został aresztowany przez Niemców (14 VIII 1944) i wywieziony na roboty, najpierw do miejscowości Braunschweig, a potem do Judenburga w Austrii. Po powrocie do kraju w lipcu 1945 pracował w Warszawie, najpierw w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym, a później w Spółdzielni Pracy «Skala». W r. 1945 wstąpił do PPS; od grudnia 1948 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W r. 1958 przeszedł na emeryturę. Zmarł 3 X 1966 w Warszawie; pochowany został na cmentarzu Bródnowskim.
Ok. r. 1912 M. ożenił się z Feliksa Szwarczewską, a ok. r. 1950 ożenił się powtórnie z wdową Julią Kozłowską. Z pierwszego małżeństwa pozostawił 4 dzieci; córki: Danutę i Wacławę, oraz synów: Eugeniusza i Zbigniewa (rozstrzelanego w r. 1941 przez Niemców).
„Młot i Pług” 1929 nr 20 s. 10–11; „Robotnik Budowlany” 1926 nr 1 s. 11–12, nr 5 s. 9–10; „Trybuna Ludu” 1966 nr 275 s. 7 (nekrolog); „Walka” 1934 nr 14 s. 3, nr 25 s. 3, nr 26 s. 3; – Centr. Arch. Min. Spraw Wewn. w W.: Komisariat Rządu na m. st. Warszawę, t. 24 k. 958; Centr. Arch. Wojsk, w W.: Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości – wnioski odrzucone, t. 114; – Informacja autobiograficzna I. M-a (spisana 22 VI 1966 przez autora artykułu i będąca w jego posiadaniu); Informacje syna Eugeniusza Martynowicza i Bolesławy Skoczylasowej.
Bogdan Gadomski