Baranowski Jakób Mustafa Tuhan Murza, Tatar litewski, muzułmanin, syn Janusza (?), w r. 1778 był chorążym w pułku Straży Przedniej W. Ks. L. Brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej w r. 1792 jako podpułkownik pułku III Przedniej Straży W. Ks. L., szefostwa Michała Zabiełły, komendy zaś Antoniego Chlewińskiego. W r. 1794 był już pułkownikiem i dowódcą pułku III Gdy 16 IV wybuchło powstanie na Żmudzi, B., wierny rozkazom Kossakowskiego, ruszył ze swym pułkiem do Olity, przepuścił Rosjan, maszerujących z Grodna do Kowna, porozsyłał kurjerów do Bielaka i Kossakowskiego. Po opanowaniu Wilna przez insurgentów i straceniu Kossakowskiego B. z rozkazu Rady W. Ks. L. w Wilnie został aresztowany i przesłuchany przez Chlewińskiego. 12 V Rada poleciła przekazać sprawę B-go sądowi subordynacyjnemu. Od 9 VI 1797 B. był dowódcą tatarskiego pułku ułanów wojsk rosyjskich. 5 XI 1800 został zwolniony ze służby spowodu choroby w randze generał-lejtnanta. Inny Jakób Murza B., w r. 1785 rotmistrz w pułku Mustafy Baranowskiego, podczas pożaru m. Onikszt, w którem pułk ten konsystował, ratując sztandar, utracił własny moderunek i ekwipaż. W latach 1792–1794 był podpułkownikiem pułku I Przedniej Straży W. Ks. L., szefostwa M. Kirkora, a w latach 1795–1805 podpułkownikiem (potem pułkownikiem) w pułku tatarskim wojsk pruskich.
Dziadulewicz, Herbarz rodzin tatar., 50–51; Uruski, Rodzina; Wo1ański (Soplica), Wojna polsko-ros. 1792, P. 1922, II 39–40, 83–4, 236, 268; »Gazeta Wolna Warsz.« 1794, 62, 101; »Korespondent Narod. i Zagran.« 1794, 846, 893, 919-20, 973; Korzon, Wewn. dzieje Polski za St. Augusta, Kr. 1897, VI 83, 100; Engel, Opisanje dieł chran. w Arch. Wil. Gen. Gub., Wil. 1870, I, cz. II, 878; Mościcki, Dzieje porozb. Litwy i Rusi, Wil. 1910, I 429; Fedorow, Kratkaja istorija 47 drag. tatarskago połka, Płock 1897, załącznik II; Tuhan-Baranowski S., Z aktów wojsk. o Tatarach lit., »Ateneum Wileńskie«, 1929, z. I–II, 206; Rkp. Muz. Czartor. nr 657 (listy Jakuba B-ego do St. Augusta z lat 1764–1779, tu nie wykorzystane).
Stanisław Kryczyński