Mieleszko (Meleszko) Jan Eliasz h. Korczak (ok. 1552–1622), kasztelan smoleński. Pochodził z ruskiej rodziny wołyńskiej, która w XV w. przeniosła się na Litwę i objęła w posiadanie dobra i miasteczko Dziewiątkowicze w pow. słonimskim. Był synem Iwana Daniłowicza, marszałka słonimskiego, wsławionego mową wygłoszoną rzekomo przez niego na sejmie 1589 r., i Anastazji Tyszkiewiczówny, wojewodzianki smoleńskiej, współdziedzicem Dziewiątkowicz. M. posiadał ponadto Busiaż w tymże powiecie. Dn. 23 IV 1591 był już podkomorzym mozyrskim i podstarościm sądowym słonimskim z ramienia Lwa Sapiehy, kanclerza W. Ks. Litewskiego i starosty słonimskiego, któremu służył wiernie przez długie lata i zawdzięczał swą karierę polityczną. Na sejmie 1598 r. wyznaczono go komisarzem do rozgraniczania powiatu mozyrskiego od woj. kijowskiego; ta komisja graniczna długo nie mogła dojść do skutku; M. wchodził do niej jeszcze w r. 1609. Dn. 2 II 1602 mianowany został marszałkiem pow. słonimskiego po swym stryju Abrahamie Daniłowiczu Mieleszce. Przed r. 1603 otrzymał od króla dzierżawę zdzitowską. Dn. 6 XII 1604 obrano M-ę w Dziewiątkowiczach posłem słonimskim na sejm warszawski zwołany na dzień 20 I 1605, W lipcu t. r. procesował się z Łukaszem Sapiehą, który nasłał swych żołnierzy do jego wioski Szarina i oskarżał przed Lwem Sapiehą. W tym czasie M. otrzymał godność kasztelana mścisławskiego.
Już jako senator podpisał M. 23 IX 1606 uchwały zjazdu w Nowogródku, zwołanego na wieść o opuszczeniu przez wojsko Inflant, przewidujące wydanie poborów podskarbiemu w lit. i potępiające rokosz sandomierski w Koronie. Dn. 11 VI 1610 otrzymał kasztelanię brzeską lit. Pod wpływem Jozafata Kuncewicza przeszedł z prawosławia na unię, po czym fundował z żoną Anną Fursówną 29 X 1613 monaster w Żyrowiczach, przy cerkwi wsławionej cudownym obrazem, i sprowadził do niego bazylianów. Pierwszym jego superiorem został Kuncewicz. T. r. był M. wyznaczony rezydentem do boku królewskiego na pierwsze półrocze. W r. 1615 postąpił na kasztelanię smoleńską. Dn. 10 IX 1621 nabył od Lwa Sapiehy dobra Żyrowicze z wyjątkiem folwarku i wsi Skowdzie, które Sapieha nabył uprzednio od Daniela Dawidowicza Sołtana. Zmarł M. 13 V 1622. Wiadomo, iż z żoną Anną Fursówną (zm. 1616) miał córkę Bohdanę, żonę najpierw Mateusza Borzymińskiego (zob.), a następnie w r. 1617 Andrzeja Przesławskiego, późniejszego chorążego słonimskiego i podwojewodziego wileńskiego z ramienia Lwa Sapiehy.
Słow. Geogr., XIV 897; Kojałowicz, Compendium, s. 93–4; Niesiecki, VI 397; Uruski, X 307; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit., s. 99, 115, 131; – Charkiewicz W., Żyrowice–Łask Krynice, Słonim 1930 s. 13; Sapiehowie. Materiały historyczno-geograficzne i majątkowe, Pet. 1890–1 I 172, II 30; Stebelski H., Ostatnie prace, Arch. Kom. Hist., Kr. 1878 I 371, 378, 394; Strzelecki A., Sejm z r. 1605, Kr. 1921 s. 66; Wisner H., Litwa wobec rokoszu (1606–1607), „Kwart. Hist.” R. 79: 1972 z. 2 s. 293; – Akty Vil. Archeogr. Kom., II 163, XVIII 90, 157, 190, 195–8; Archeografičeskij Sbornik Dokumentov, Vilna 1869 VI 155, IX 70; Archiwum domu Sapiehów, Lw. 1892 s. 435, 461–4, 501; Nardi I., Relacja historyczna o zjawieniu cudownego obrazu Najświętszej Panny Żyrowickicj… w Rzymie… oraz z przyłączeniem Historii Żyrowickicj, przekład z włoskiego I. Kulczyńskiego, Supraśl 1755 s. 14; Susza J., Cursus vitae et certamen martyrii b. Josaphati Kuncevicii, Romae 1665 s. 24; Vol. leg., II 1462, 1685, III 165, 272; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, dz. V nr 9622; B. PAN w Kr.: rkp. 365 fol. 14.
Tadeusz Wasilewski