INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Kanty Steczkowski      Jan Kanty Steczkowski, wizerunek na podstawie fotografii.

Jan Kanty Steczkowski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2004-2005 w XLIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Steczkowski Jan Kanty (1862–1929), adwokat, finansista, minister skarbu, premier rządu Rady Regencyjnej, polityk konserwatywny.

Ur. 17 X w Dąbrowie Tarnowskiej, był synem Konstantego, radcy cesarskiego, inspektora szkół ludowych, i Marianny z Olszewskich.

Od r. 1873 uczył się S. w Gimnazjum Wyższym w Rzeszowie i zdał tam maturę 22 VI 1880. W październiku t.r. rozpoczął studia na Wydz. Prawa UJ, które od semestru zimowego r. akad. 1882/3 kontynuował na Wydz. Prawa uniw. w Wiedniu; 31 VII 1884 uzyskał absolutorium. Następnie od 1 XI t.r. do 1 IV 1886 odbywał praktykę przy Sądzie Obwodowym w Rzeszowie. Dn. 6 XII 1886 uzyskał doktorat prawa na UJ. Od t.r. odbywał praktykę adwokacką u Alojzego Rybickiego w Rzeszowie; po zdaniu egzaminu adwokackiego (9 XII 1891) i złożeniu przysięgi adwokackiej (5 I 1892) został wpisany na listę członków palestry lwowskiej. Był właścicielem majątków ziemskich w Kopaczyńcach (pow. horodeński) oraz Korzeniowie (pow. ropczycki).

W l. 1894–1907 zasiadał S. w Zarządzie Głównym Tow. Kółek Rolniczych we Lwowie (w l. 1898–9 był jego sekretarzem, a w r. 1901 i w l. 1903–5 wiceprezesem). Od grudnia 1896 przez trzy lata był członkiem Wydz. Izby Adwokatów, a zarazem egzaminatorem dla kandydatów na adwokatów na r. 1897 oraz członkiem jej Rady Dyscyplinarnej (1898–9). W l. 1898–1903 należał do lwowskiego oddziału Galicyjskiego Tow. Gospodarskiego, a w l. 1898–1927 do Tow. Literackiego im. Adama Mickiewicza we Lwowie. Od 19 III 1899 do r. 1906 był dyrektorem Galicyjskiej Kasy Oszczędności we Lwowie. W styczniu 1900 zrezygnował z adwokatury, a także z pełnionej przez jakiś czas funkcji syndyka w oddziale administracyjnym Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. W l. 1901–3 należał do zarządu Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych. Z jego inicjatywy w r. 1902 utworzono Związek Kas Oszczędnościowych Galicji. T.r. został członkiem lwowskiej Rady Powiatowej z grupy większej własności. W l. 1904–6 był wiceprezydentem Krajowego Tow. Naftowego; w r. 1905 został członkiem Wydz. Galicyjsko-Bukowińskiego Akcyjnego Tow. Przemysłu Cukrowniczego w Przeworsku. W l. 1905–9 był radnym Rady Powiatowej w Horodence z grupy większej własności; w r. 1906 wchodził przez pewien czas w skład Rady m. Lwowa. Od 4 I t.r. był dyrektorem lwowskiej filii Uprzywilejowanego Austriackiego Zakł. Kredytowego dla Handlu i Przemysłu. Od t.r. zasiadał również w radzie nadzorczej lwowskiego Banku Melioracyjnego (był jej delegatem do dyrekcji banku, a w l. 1912–13 członkiem komitetu ściślejszej rady nadzorczej). Od r. 1906 należał do Centralnego Związku Galicyjskiego Przemysłu Fabrycznego we Lwowie (do r. 1907) i był członkiem rady nadzorczej lwowskiego Tow. Akcyjnego dla Przemysłu Naftowego (do r. 1911). W r. 1907 namiestnik Galicji Andrzej Potocki powołał S-ego na stanowisko członka Krajowej Komisji dla Włości Rentowych. Prawdopodobnie wtedy został S. członkiem utworzonego t.r. Stronnictwa Prawicy Narodowej (SPN). W r. 1908 wszedł do rady nadzorczej Banku Galicyjskiego dla Przemysłu i Handlu w Krakowie. W l. 1912–13 był prezesem Galicyjskiego Tow. Magazynowego dla Przemysłu Naftowego we Lwowie i członkiem rady nadzorczej Tow. Akcyjnego dla Przemysłu Naftowego w Borysławiu. Od r. 1913 był we Lwowie dyrektorem Banku Krajowego, członkiem sekcji handlowej Izby Przemysłowo-Handlowej, rady nadzorczej Galicyjskiego Banku Przemysłowego, Galicyjskiej Spółki Zbytu Bydła i Trzody Chlewnej oraz zastępcą prezesa spółki «Ovum» (zajmowała się sprzedażą jaj i drobiu). W r. 1914 został drugim wiceprezesem lwowskiej Giełdy Zbożowej i Towarowej; mianowany przez Wydz. Krajowy, został też członkiem rady nadzorczej, a następnie prezesem Krajowej Centralnej Kasy dla Spółek Rolniczych we Lwowie; wszedł również w skład krajowej komisji egzaminacyjnej dla kandydatów na nauczycieli wyższych szkół handlowych i dwuklasowych szkół handlowych.

W l. 1915–20 był S. dyrektorem naczelnym Galicyjskiego Wojennego Zakładu Kredytowego. Należał do powstałego 9 I 1915 w Lozannie (od 27 I t.r. z siedzibą w Vevey) Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Jako dyrektor Banku Krajowego uczestniczył w naradach związanych z powołaniem do życia w Warszawie w styczniu 1916 Banku Ziemiańskiego oraz uruchomieniem tamże w październiku t.r. Banku Emisyjnego. Po utworzeniu 6 XII t.r. Tymczasowej Rady Stanu stał się jej nieformalnym doradcą w sprawach związanych z organizacją polskiej skarbowości. Z inicjatywy galicyjskiego Wydz. Krajowego 31 III 1917 sfinalizował wykupienie Zagłębia Krakowskiego od prywatnych inwestorów na rzecz państwa. Dn. 19 V t.r. został powołany na dziedzicznego członka austriackiej Izby Panów.

Dn. 20 I 1918 został S. ministrem skarbu w rządzie Rady Regencyjnej Jana Kucharzewskiego. Podzielił ministerstwo na pięć sekcji merytorycznych: kancelarię resortu, Państw. Kasę Centralną, Wydz. Rachuby, Urząd Obrachunkowy oraz Urząd Rozrachunku Państw. i Strat Wojennych; w tym kształcie ministerstwo przetrwało do października 1920. Kiedy 11 II 1918 rząd Kucharzewskiego podał się do dymisji, Rada Regencyjna powierzyła S-emu misję utworzenia nowego gabinetu; przygotowania rozpoczął on w pierwszym dniu rządowego prowizorium (27 II t.r.). W marcu wyjechał na konsultacje do Berlina i Wiednia, chcąc m.in. doprowadzić do unii personalnej Austro-Węgier i Król. Pol. Po zdecydowanym sprzeciwie Niemiec wstrzymał się z decyzją tworzenia rządu do momentu złożenia dementi przez stronę niemiecką w sprawie udziału w rokowaniach pokojowych w Brześciu komisarza rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej, mającego tworzyć administrację ukraińską na Podlasiu. Gdy sprawa zakończyła się pomyślnie dla strony polskiej, Rada Regencyjna 4 IV powierzyła S-emu stanowisko premiera i ministra skarbu.

Rząd S-ego przygotował podstawy organizacyjne aparatu skarbowego i projekty ustawodawcze systemu finansowego państwa. Wzmocnił Polską Siłę Zbrojną (Polnische Wehrmacht), starał się tworzyć szkolnictwo i administrację samorządową, obiecywał wprowadzenie ustaw socjalnych, parcelację majątków państwowych i kredytowanie odbudowy ze zniszczeń wojennych. Realizując linię polityczną wynikającą z uznania przewagi państw centralnych, nie uzyskał, mimo intensywnych zabiegów, poparcia ze strony pasywistów. Dn. 29 IV 1918 wystosował S. tajną notę do rządów państw centralnych o konieczności finalizacji rokowań w sprawie budowy państwa w granicach Król. Pol. Godził się na granicę z Ukraińską Republiką Ludową «odpowiadającą strategicznym koniecznościom», utratę czterech północnych powiatów gub. suwalskiej w zamian za rekompensatę na wschód od linii rzek Narew–Biebrza i opowiadał się za zawarciem przymierza wojskowego oraz traktatu handlowego z państwami centralnymi, zapewniającego wolną żeglugę na Wiśle i dostęp Polski do morza. Nota ta, opublikowana 25 VIII t.r. przez „Berliner Tagesblatt”, wywołała jednak falę krytyki i oburzenia w społeczeństwie polskim. W rezultacie S. musiał 5 IX złożyć dymisję z funkcji premiera. W istniejącym nadal formalnie gabinecie kierował resortem skarbu; ustąpił w momencie powołania nowego rządu Józefa Świeżyńskiego 23 X.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości minister skarbu Stanisław Karpiński dążył w lipcu 1919 do mianowania S-ego dyrektorem tworzonego Banku Polskiego; zrezygnował wobec «opozycji w niektórych miarodajnych kołach». Od stycznia 1920 był S. delegatem Min. Skarbu do kierownictwa Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej; odszedł w tym czasie (29 III t.r.) ze stanowiska dyrektora Banku Krajowego we Lwowie. Dn. 1 VII premier i minister skarbu Władysław Grabski powołał go na pełnomocnika ministra do zorganizowania Polskiego Banku Biletowego oraz wprowadził do Rady Ekonomicznej Ministrów. W poł. sierpnia został S. mianowany na okres trzech lat członkiem Rady Administracyjnej Miejskiego Zakł. Kredytowego w Krakowie. Dn. 26 XI objął stanowisko ministra skarbu w pierwszym gabinecie Wincentego Witosa. Nastąpiło to w okresie wyraźnego pogorszenia sytuacji finansowej państwa, jednak S. w rosnącej inflacji widział zjawisko korzystne, umożliwiające zwiększanie koniunktury gospodarczej i sprzyjające procesom odbudowy. Przygotowany przez niego program finansowo-gospodarczy zakładał po stronie wydatków 209 mld marek polskich, z czego ponad Ľ pochłonąć miały potrzeby armii; przychody chciał uzyskać m.in. dzięki reparacjom wojennym ze strony Rosji Sowieckiej i uruchomieniu pożyczki państwowej. Dodatkowo rolę stabilizującą miały odegrać przeznaczone na potrzeby armii pożyczki zagraniczne. Zagadnienia te omówił S. w broszurze Zewnętrzna pożyczka państwa polskiego w złocie (W. 1920). Planowane przychody budżetowe nie zostały jednak zrealizowane i latem 1921 wystąpił S. z planem dodatkowej emisji marki. Propozycje rządowe Sejm przyjął nieznaczną większością głosów, przy gwałtownym sprzeciwie narodowych demokratów. Mimo to S. nie widział możliwości realizacji swego programu i podał się do dymisji, co stało się jedną z przyczyn rezygnacji całego gabinetu 13 IX t.r.

S. wrócił do pracy w bankowości. W r. 1921 opublikował broszurę Sprawozdanie kasowe z dochodów i wydatków państwowych za czas od 1 kwietnia do 30 czerwca 1920 (W.). T.r. został członkiem Tow. Ekonomicznego w Krakowie. W l. 1922–4 był prezesem Polskiego Banku Krajowego. W listopadzie 1922 bez powodzenia kandydował w wyborach do Sejmu z ramienia krakowskich konserwatystów (okręg 42, lista Unii Narodowo-Państwowej). Dn. 5 I 1923 na posiedzeniu Tow. Ekonomicznego w Krakowie wygłosił referat O naprawie Skarbu Rzeczypospolitej, opublikowany t.r. jako broszura (Kr.). W 1. poł. stycznia t.r. Władysław Sikorski rozważał powołanie S-ego do swojego rządu na stanowisko ministra skarbu, ale ostatecznie z zamiaru tego zrezygnował (ministrem został ponownie Grabski). W lutym t.r. Grabski powierzył S-emu stanowisko naczelnego dyrektora Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej. T.r. był S. współautorem „Planu Naprawy Skarbu Rzeczypospolitej” (opracowanego przez Komisję Tow. Ekonomicznego w Krakowie, pod przewodnictwem Władysława Leopolda Jaworskiego); przewidywał on powołanie niezależnej politycznie Rady Naprawy Skarbu, zdolnej do szybkiego reagowania na zmiany koniunktury gospodarczej i posiadającej inicjatywę ustawodawczą. W styczniu 1924 wszedł S. w skład Komitetu Organizacyjnego Banku Polskiego. Pod koniec kwietnia t.r. odszedł ze stanowiska dyrektora Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej w związku z likwidacją tej instytucji. Dn. 22 V został mianowany, na okres pięciu lat, prezesem Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK); w l. 1926–7 był prezesem jego ekspozytury w Gdańsku (The British and Polish Trade Bank AG). Należał prawdopodobnie do polskiej masonerii (od r. 1924). W kwietniu 1927 zrezygnował z prezesury BGK. Zmarł 3 IX 1929 w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim; w październiku 1930 prochy przeniesiono na cmentarz w Nagoszynie (pow. ropczycki). Był odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1927).

S. był żonaty z Ireną z Pożakowskich; małżeństwo było bezdzietne.

Majątek ziemski w Korzeniowie zapisał S. w testamencie PAU w Krakowie z przeznaczeniem na stypendia dla ekonomistów, ale większa część kwoty uzyskanej z jego sprzedaży została wykorzystana na pokrycie ciążących na nim długów.

 

Karykatura przez Kazimierza Sichulskiego z r. 1917 pt. „Człowiek na dwóch krzesłach” w restauracji Jama Michalika w Kr., reprod. w: D. Muszanka, Karykatury Kazimierza Sichulskiego, Wr. 1970 ilustr. nr 148 s. 125; – Bibliografia historii gospodarczej Drugiej Rzeczypospolitej, Red. W. Morawski, W. 1996 s. 169, 174; Bibliografia polska, R. 1917, 1918, W. 1917–18; Bibliogr. Warszawy, V; Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej, W. 1999; Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 r., W. 1981 II; Encyklopedia powszechna Ulthima Thule, W. 1938 X; Ilustr. Enc. Trzaski, V; Kto był kim w Drugiej RP?, (fot.); Ministrowie Polski Niepodległej 1918–1945, Red. M. Baumgart, H. Walczak, A. Wątor, Szczecin 2001; Morawski W., Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, W. 1998 s. 41 (fot.); Słownik biograficzny ekonomistów polskich od XIII wieku do połowy wieku XX, Oprac. Z. Gazda, Kielce 1998; Suligowski, Bibliogr. prawnicza; – Chajn L., Wolnomularstwo II Rzeczpospolitej, W. 1975; Czapska E., Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa, „Bank i Kredyt” 1988 nr 5–6 s. 29; Czubiński A., Dzieje najnowsze Polski do roku 1945, P. 1994 I; Dziesięciolecie Towarzystwa Ekonomicznego w Krakowie (1921–1931), Kr. 1931 s. 15–16, 35; Grosfeld L., Polityka państw centralnych wobec sprawy polskiej w latach 1914–1918, W. 1962; Holzer J., Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej, W. 1974; Holzer J., Molenda J., Polska w pierwszej wojnie światowej, W. 1973; Hübner P., Od Towarzystwa Naukowego Krakowskiego do Polskiej Akademii Umiejętności, Kr. 2002; Ihnatowicz, Vademecum (2003), s. 486, 488; Kowalski W. T., Rok 1918, W. 1989; Kozłowski C., Działalność polityczna Koła Międzypartyjnego w latach 1915–1918, W. 1967; Kutrzeba S., Polska odrodzona 1914–1939, Kr. 1988; Landau Z., Bank Gospodarstwa Krajowego, W. 1998; Lityńska A., Szkoła krakowska (1921–1939), Kr. 1983 s. 20, 189; Łaptos J., Dyplomaci II RP w świetle raportów Quai d’Orsay, W. 1993; Milewska W., Nowak J. T., Zientara M., Legiony Polskie 1914–1918, Kr. 1998; Młodziński L., Udział konserwatystów zachodniogalicyjskich w wyborach w 1922 roku, „Dzieje Najnowsze” 1980 z. 1 s. 41, 43; Molenda J., Piłsudczycy a narodowi demokraci 1908–1918, W. 1980; Morawski W., Bankowość prywatna w II Rzeczypospolitej, W. 1996; Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914–1918, W. 1985; Powstanie II Rzeczpospolitej, Red. H. Janowska i T. Jędruszczak, W. 1981; Próchnik A., Pierwsze piętnastolecie Polski niepodległej, W. 1983; Rudnicki S., Działalność polityczna polskich konserwatystów 1918–1926, W. 1981; Schramm T., Gabinety Jana Kucharzewskiego, Jana Kantego Steczkowskiego i Józefa Świeżyńskiego, w: Gabinety Drugiej Rzeczypospolitej, Red. J. Faryś, J. Pajewski, P. 1991 s. 13, 17–19, 21; Sibora J., Narodziny polskiej dyplomacji u progu niepodległości, W. 1998; Steczkowski J., Z historii rokowań o kupno terenów węglowych, „Czas. Górn.-Hutnicze” R. 4: 1917 z. 7 s. 187 (fot.); Tomaszewski J., Stabilizacja waluty w Polsce 1924–1925, W. 1961; Wątor A., Chrześcijańsko-narodowi, Szczecin 1999; tenże, Ziemianin-polityk Tadeusz Cieński 1856–1925, Szczecin 1997; Winnicki Z. J., Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917–1918), Wr. 1991 s. 88, 104–11, 113; Zieliński W. E., Nasi ministrowie skarbu i błędy ich polityki w oświetleniu danych urzędowych (1918–1925), W. [b.r.w.] s. 10, 34; – Bobrzyński M., Z moich pamiętników, Wr. 1957; Chanderys S., Kompletny skorowidz miejscowości w Galicji i Bukowinie, Lw. 1909 I; Dąbrowski J., Dziennik 1914–1918, Kr. 1977; Dzierzbicki S., Pamiętnik z lat wojny 1915–1918, W. 1983; Głąbiński S., Wspomnienia polityczne, Pelplin 1939 s. 341–2, 358–9; Gruber H., Wspomnienia i uwagi, Londyn [b.r.w.]; Hupka J., Z czasów wielkiej wojny. Pamiętnik nie kombatanta, Lw. 1937; Hutten-Czapski B., Sześćdziesiąt lat życia politycznego i towarzyskiego, W. 1936 II; Kirkor-Kiedroniowa Z., Wspomnienia, W. 1988–9 II, III; Lasocki Z., Polacy w austriackich obozach barakowych dla uchodźców i internowanych, Kr. 1929; Pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej 1914–1918, Wyd. J. Pajewski, P. 1997; Skorowidz przemysłowo-handlowy Królestwa Galicji, Lw. 1912 s. 105, 179; Sprawozdanie Dyrekcji c.k. wyższego gimnazjum w Rzeszowie za r. szk. 1876–1880, Rzeszów 1876–80; Sprawozdanie Dyrekcji I Państwowego Gimnazjum im. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie za r. szk. 1937/8, Rzeszów 1938 s. 56; Szematyzmy Król. Galicji z l. 1894–1914; Wierzbicki A., Żywy Lewiatan. Wspomnienia, W. 2001; – „Pam. Liter.” R. 26: 1929 dod. s. XXIV; „Pam. Tow. Liter. im. Adama Mickiewicza” R. 6: 1898 s. 604; „Roczn. PAU w Kr.” 1921/30 s. 104; „Suplement” 1994 nr 34–35; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1929: „Czas” nr z 5 IX, 6 IX, 7 IX, „Świat” nr 36 (fot.), „Światowid” nr 38; – AP w Kr.: AdzT, sygn. 626 k. 151, sygn. 627 k. 767, sygn. 651 k. 87, sygn. 663 k. 11, sygn. 669 k. 10, 31, 51, 147, 171, 285, 363, sygn. 672 k. 125, 137, 145, 155, 169, 305, 547, sygn. 673 k. 101, sygn. 675 k. 41, 67, 85, 115, 125, 143, 147, sygn. 724 k. 38, 43, 51, 58, sygn. 729 k. 152, sygn. 733 k. 497, sygn. 738 k. 11; Arch. UJ: sygn. S II–514, WP II 197, 198, 200, 201, WP II 519 k. 435; B. Jag.: sygn. Przyb. 209/61 cz. 2 (M Janoszanka, Szkice biograf. o ludziach spotykanych), sygn. Przyb. 80/88 (koresp. Aleksandra Lednickiego); B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 2302 T. 1 k. 1, 2, 51, 59, 64, 66–7, 70, 72, 74, 77, 79, T. 2, k. 3, 11, 13, 16, 18, 32, 34–5, 37–8, 40, 42, 44, 46–9, 53, 55, 59, 61, 66, 68, 70, 73, 78, 84–5, 104–5, 109, 115, 119, 121; USC w Kr.: sygn. 199/1929/II/Śr.; – Mater. i informacje Jana Steczkowskiego z Kr.

Tomasz Latos i Włodzimierz Suleja

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Marian Hemar (Jan Marian Hescheles)

1901-04-01 - 1972-02-11
poeta
 

Marian Strzelecki

1895-06-26 - 1946-04-15
działacz sportowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Prüffer

1890-03-05 - 1959-12-30
zoolog
 

Józef Ptaś

1864-12-25 - 1942-10-01
prawnik
 

Andrzej Stańczyk

1902-11-28 - 1973-11-30
powstaniec śląski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.