INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Łempicki h. Junosza  

 
 
1 poł. XVIII w. - po 1793
Biogram został opublikowany w 1973 r. w XVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Łempicki Jan h. Junosza (2 poł. XVIII w.), starosta różański i makowski, poseł na sejmy. Syn Jana, skarbnika warszawskiego (zm. 1740), i Marianny Gościmińskiej. Tytułowany miecznikiem pilzneńskim. Wg niektórych herbarzy (Uruski, Żychliński), już od r. 1748 był łowczym różańskim. Z rodzinnej ziemi zakroczymskiej przeniósł się w Różańskie, zapewne w związku z nabyciem dóbr Tłuszcz (Tłuściec) i Perzanowo (sprzedał je t. r.) i starostw makowskiego i różańskiego (1770). Posłował z ziemi różańskiej na sejm rozbiorowy 1773–5. Jeszcze przed otwarciem obrad (16 IV 1773) podpisał jako 33 akt konfederacji. Dn. 14 V t. r. w kulminacyjnej fazie walki opozycji, skupionej wokół króla, z kliką Adama Ponińskiego (o zakres pełnomocnictwa delegacji) głosował przeciwko projektowi królewskiemu. Wkrótce, jak to Stanisław August odnotował w swych pamiętnikach, znalazł się wśród tych członków delegacji, którzy okazali się mniej lub więcej sprzyjający w «osobistych interesach» króla.

Jako delegat występował przeciwko nadużyciom wojsk rosyjskich i postulował ich wycofanie z kraju. Dn. 29 IX 1774 został wyznaczony do deputacji, która miała pertraktować ze stroną rosyjską w sprawie regulacji opłat za żywność i furaże, zapobiegać dalszym egzekucjom wojskowym i czynić starania o przyspieszenie ewakuacji wojska. Na sesjach delegacji przeciwstawiał się praktyce pokątnych i «sekretnych» konferencji, upatrując w nich narzędzie prywaty i niebezpieczny precedens obchodzenia zasad parlamentarnych. Ale jednocześnie profitował z decyzji delegacji w sprawach prywatnych; na jego prośbę wyznaczono komisję do rozsądzenia jego własnych spraw majątkowych. Sam też często zasiadał w podobnych komisjach. W r. 1774 otrzymał z dóbr pojezuickich części Kacic i Płocochowo. Różne «pozwolenia», nadania oraz «nadgroda» (emfiteutyzacja starostw makowskiego i różańskiego z dodaniem nowych dzierżaw), aprobowana przez sejm, powiększyły znacznie jego majątek w Różańskiem. Unikalny druk z tego okresu (1775) pt. „Żądanie Urodzonego Łempickiego, starosty różańskiego”, ukazuje rozwój zainicjowanej przez Ł-ego akcji zasiedlania «miejsc pustych» w starostwie różańskim «ludźmi wszelakiego stanu».

Dn. 11 IV 1775 Ł. został wybrany sędzią sejmowym z prowincji wielkopolskiej. W r. 1780 posłował na sejm z ziemi różańskiej, nie przejawiając zresztą żadnej aktywności. Na sesji prowincjonalnej 13 X t. r. został ponownie wybrany sędzią sejmowym. W r. 1781 otrzymał Order Św. Stanisława. W r. 1785 kandydował podobno do kasztelanii wyszogrodzkiej (Boniecki). W r. 1786 po raz ostatni posłował na sejm z ziemi różańskiej. W l. 1782–92 sąd referendarski kor. rozpatrywał kilka spraw Ł-ego z gromadami należącymi do starostwa różańskiego. Na początku 1790 r. zatarg z chłopami starościńskimi przybrał rozmiary lokalnego buntu, w związku z czym Ł. opuścił Różan. Ostatnim udokumentowanym śladem działalności Ł-ego był jego udział w pracach komisji do ustalenia w ziemi różańskiej podatku ofiary dziesiątego grosza (1789). Żył jeszcze w r. 1793.

Ł. był żonaty z Marianną z Mniszchów Siemińską, wdową po Józefie, kaszt. lwowskim. Rozwiódł się z nią już w r. 1782, nie pozostawiając potomstwa.

 

Estreicher, XXIV Dod. XLII; Boniecki, (błędnie podaje, że Ł. był sędzią sejmowym w l. 1782–4); Łoza S., Kawalerowie Orderu Św. Stanisława, W. 1925; Smoleński W., Mieszczaństwo warszawskie w końcu wieku XVIII, W. 1917; – Diariusz sejmu… 1780, Wyd. S. Badeni, W. 1780 s. 29, 30, 45; Księgi Referendarii Koronnej z drugiej połowy XVIII w., Wyd. A. Keckowa i W. Pałucki, W. 1957 II; Mémoires du roi Stanislas-Auguste Poniatowski, Leningrad 1924 II; Protokół czynności delegacji do zawarcia traktatów na sejmie 1773–1775, I 312, 317 (zmieniono imię na Ignacy), IV 40, 430–433, VI 5, 6, 102; Vol. leg., Wyd. 2, VIII s. 7, 8, 20, 21, 29, 31, 39, 83, 140, 241, 242, 256, 287, 288, 335, 374, 582, 584; – AGAD: Arch. Król. Pol. 233 k. 476, Arch. Publiczne Potockich 102 (rkp. diariusza sejmu 1786 r.), Sigillata 32 s. 290, 335, 340, 360, Zbiór Popielów nr 123 k. 111, 114, 227, 332, nr 124 k. 422, 423, nr 210 k. 19; B. Czart. rkp. nr 671 (korespondencja Ł-ego z królem), nr 825 k. 131, 375, 918.

Ryszard Chojecki

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.