Łoski Jan z Woli Chynowskiej (Jan z Chynowa vel Jan Chynowski) h. Rogala (zm. 1535), wojewoda mazowiecki i vicesgerent Mazowsza. Pochodził z rodziny osiadłej w ziemi czerskiej i wywodzącej swoje nazwisko od dóbr Łosie. Był drugim synem Piotra i nie znanej z nazwiska Doroty. Po śmierci ojca wielokrotnie w l. 1476–93 regulował wraz z matką i rodzeństwem różne sprawy majątkowe w Czersku i w Grójcu. Podzielił się dobrami Łosie z synami stryja Stanisława. Procesował się z dziećmi po bracie Wawrzyńcu Chynowskim. W r. 1494 był podsędkiem czerskim, w l. 1506–8 chorążym wyszogrodzkim, w l. 1508–24 sędzią ziemskim czerskim, a od 13 III 1525 do 5 II 1532 był kasztelanem wiskim. Uczestniczył we wszystkich niemal sejmach mazowieckich. Ł. podpisał 13 III 1525 jako świadek edykt przeciw luteranom, a w marcu 1526 wziął udział w sejmie, który zastanawiał się nad dalszym losem Mazowsza po śmierci ostatniego władcy – księcia Janusza. Od r. 1524 – zapewne bez przerwy do r. 1532 – piastował stanowisko ochmistrza Anny, ostatniej księżniczki mazowieckiej. Odegrał dużą rolę w radzie książęcej Anny, która sprawowała władzę na Mazowszu od marca do września 1526. Niewątpliwie był on zwolennikiem zachowania pewnej odrębności Mazowsza, choć musiał się również cieszyć zaufaniem królewskim, skoro w r. 1532 Zygmunt I mianował go wojewodą mazowieckim, a 31 I 1533 – vicesgerentem, czyli namiestnikiem królewskim na Mazowsze. Rządził on tutaj jako trzeci z kolei vicesgerent królewski od wprowadzenia tego urzędu i sprawował go do śmierci. W r. 1534 starał się o zachowanie dziedzictwa księżniczki Anny. Chcąc ratować resztki jej posiadłości mazowieckich, zwrócił się w tej sprawie do Piotra Tomickiego.
W czasie rządów Ł-ego jako vicesgerenta kontynuowano pod jego kierownictwem pracę nad kodyfikacją prawa mazowieckiego, chociaż nie uzyskano jeszcze aprobaty ze strony króla dla projektu zwodu. Ł. uczestniczył też w komisjach ustalających granice posiadłości: 21 IV 1533 w komisji między dobrami księżniczki Anny i Serafina Oborskiego, a 7 III 1534 między dobrami księżniczki Anny i Floriana Parysa, kaszt. zakroczymskiego. Ł. udzielał pożyczek książętom mazowieckim Stanisławowi i Januszowi. W r. 1526 otrzymał zapis księcia Janusza w wysokości 300 kóp groszy na wsi Grodzka Wola. Stąd, po przejęciu Mazowsza, a także długów książąt mazowieckich przez króla polskiego, król Zygmunt spłacał Ł-ego. Ok. 10 VIII 1527 król nakazał mu wypłacić dług księcia Janusza w wysokości 150 kóp groszy zabezpieczony na Grodzkiej Woli i 6 IV 1530 – 100 kóp groszy zapisanych na Piasecznie. Ł. zmarł w r. 1535, przed 13 X.
Był żonaty z Zofią (Boniecki nazywa ją w t. I s. 334 błędnie Dorotą) Boglewską i pozostawił z tego małżeństwa trzech synów: Jerzego, Adriana i Krzysztofa vel Krystyna, oraz cztery córki: Dorotę, za Janem z Warszewic, Katarzynę za Pawłem Zawiszą z Budziszyna, Zofię, za Franciszkiem Dobieskim, i Małgorzatę, za Florianem Nowomiejskim.
Boniecki; Paprocki, s. 685; – Gieysztorowa J. i in., Cztery wieki Mazowsza, W. 1968 s. 16; Kozłowski F., Dzieje Mazowsza za panowania książąt, W. 1958 s. 370, 377, 381, 384; Lukas S., Przyłączenie Mazowsza do Korony Polskiej, „Przew. Nauk. i Liter.” R. 3: 1875 s. 766–71, 844–72; Pawiński A., Ostatnia księżna mazowiecka, W. 1892 s. 27, 42; Senkowski J., Skarbowość Mazowsza od końca XIV w. do 1526 r., W. 1965 s. 52; Sobol B., Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu Książęcym, W. 1968 s. 173, 178, 182; Wolff A., Studia nad urzędnikami mazowieckimi 1370–1526, W. 1962; – Acta Tom., IX, XVI; Corpus Iuris Pol., vol. IV/1 nr 91; Matricularum summ., IV; Vol. leg., I 223; – AGAD: Metryka Kor. 32 f. 249r.
Janusz Małłek