INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Puszka (Puszko) z Krakowa  

 
 
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Puszka (Puszko) Jan z Krakowa (ok. 1400 – ok. 1449), profesor Uniw. Krak., kanonik krakowski. Pochodził prawdopodobnie z mieszczańskiej krakowskiej rodziny Puszków; był synem Zygmunta.

W r. 1417 zapisał się P. na Uniw. Krak. Rodzice jego byli wystarczająco zamożni, aby mógł uiścić w całości wpisowe uniwersyteckie. O jego rodzinnym powiązaniu ze szlachtą (może przez matkę) świadczy list Kazimierza Jagiellończyka do papieża Mikołaja V z ok. 1448 r., w którym król podkreśla pokrewieństwo protegowanego P-i z niewymienionym z imienia podkanclerzym, którym był w tym czasie Piotr Woda ze Szczekocin. W r. 1421 został promowany na bakałarza, a w r. 1424 na mistrza sztuk wyzwolonych. Z r. 1431 pochodzi wzmianka o P-ce jako profesorze Kolegium Większego. Równocześnie P. podjął studia na Wydziale Prawa. Od r. 1434 występuje jako bakałarz dekretów. W r. 1433 był dziekanem Wydziału Sztuk Wyzwolonych, a w semestrze zimowym 1434 r. został obrany rektorem Uniwersytetu. Nie dokończył jednak swej półrocznej kadencji, o czym świadczy ponowny wybór rektora w styczniu 1435 ze względu na nieobecność P-i. Należy sądzić, że w tym czasie odbył podróż (niesłusznie chyba datowaną przez Morawskiego na l. 1433–4) na sobór bazylejski wraz z dwoma innymi profesorami krakowskimi Mikołajem Spicymirem i Stanisławem Sobniowskim, a następnie prawdopodobnie na dwór papieża Eugeniusza IV. Wydaje się, że wynikiem osobistych zabiegów P-i w Kurii było uzyskanie w r. 1436 kanonii w katedrze krakowskiej po zmarłym Tomaszu z Chrobrzy, z prowizji Eugeniusza IV, a za wstawiennictwem Władysława Jagiełły. Prawdopodobny jest powrót P-i w t. r. do Polski dla objęcia beneficjum, na które inwestyturę uzyskał 10 VIII t. r. przez pełnomocnika. W grudniu 1439 wystąpił po raz pierwszy jako kanonik kolegiaty Św. Floriana na Kleparzu (kanclerstwo wielkopolskie), a w r. 1448 posiadał też altarię w kościele Wszystkich Świętych w Krakowie. Doktorat dekretów uzyskał między grudniem 1439 a 18 VIII 1441, kiedy to wystąpił po raz pierwszy z tym tytułem zrzekając się kolegiatury królewskiej.

W r. 1444 P. spotkał się ze strony swych kolegów z zarzutem niedołęstwa, ponieważ nie umiał uzyskać licencji wykładania na Wydziale Prawa Kanonicznego, ani nie zdołał promować się na Wydziale Teologicznym (bakałarzem teologii został prawdopodobnie w l. 1442–3) na skutek sprzeciwu jednego z profesorów. Wynikła stąd dłuższa przerwa w jego wykładach uniwersyteckich, która spowodowała częściowe zawieszenie jego dochodów z beneficjum św. Floriana. Nie przejawiał też aktywności jako kanonik katedralny, wyjątkowo tylko bywając na posiedzeniach kapituły. Pozostawał jednak w kontakcie z Janem Elgotem i Janem Długoszem. W liście Elgota mamy jedyną i niepewną wzmiankę o posiadaniu przez P-ę kanonii wrocławskiej i o sprawach, które angażowały go na Śląsku ok. 1441 r. Biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki, wybierając P-ę na posła do Rzymu w sprawie potwierdzenia przez Mikołaja V swej godności kardynalskiej, brał zapewne pod uwagę jego doświadczenie i stosunki jakie miał w Kurii rzymskiej. Było to drugie poselstwo od biskupa w tej sprawie; P. wyjechał do Rzymu w lecie 1448 wraz z Janem Rejem z Szumska. Przy okazji i za poparciem królewskim P. zabiegał w Rzymie o potwierdzenie u papieża swej kanonii w katedrze krakowskiej; o kanonię tę starał się też Mikołaj Imbir z Kiszewa, argumentując, że P. uzyskał ją w czasach schizmy. Zarzut był niesłuszny, ponieważ inwestytura P-i na kanonię krakowską nastąpiła przed złożeniem Eugeniusza IV z tronu papieskiego i z jego prowizji. P. zdołał też uzyskać prowizję Mikołaja V na archidiakonat kurzelowski i kanonię skarbimierską. Poselstwo P-i i J. Reja nie spełniło powierzonej przez Oleśnickiego misji; dokonał tego następny poseł biskupa – Jan Długosz. Prawdopodobnie równocześnie z nim w końcu września 1449 wrócili do kraju P. i J. Rej, bowiem 8 X 1449 świadkowali oni na dokumencie fundacji klasztoru pińczowskiego. Jest to zarazem ostatnia wzmianka o P-ce.

 

Łętowski, Katalog bpów krak., III (z błędami); – Barycz, Polacy na studiach w Rzymie; Dzieje UJ; Fijałek J., Mistrz Jakub z Paradyża i Uniwersytet Krakowski w okresie soboru bazylejskiego, Kr. 1900 I; Grosse L., Stosunki Polski z soborem bazylejskim, W. 1885 s. 143, Dod. nr 6, 7; Karbowiak A., Dzieje wychowania i szkół w Polsce w wiekach średnich, Pet. 1903 II; Markowski M., Burydanizm w Polsce w okresie przedkopernikańskim, Wr. 1971 (z błędami); Morawski, Historia UJ; – Album stud. Univ. Crac., I 7, 41, 84, 85; Cod. epist. saec. XV I (2), II, III; Cod. Univ. Crac., I, II; Conclusiones Univ. Crac; Indeks studentów Uniw. Krak., I 152; Kod. Mpol., IV; Markowski M., Spis osób dopuszczonych do wykładów i do katedry na Wydziale Teologii Uniwersytetu Krakowskiego w XV wieku, w: Materiały i studia Zakładu Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej, IV, S. A, Materiały do historii filozofii średniowiecznej w Polsce, Wr. 1965 s. 168, 191–2; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 2370, 3188; Statuta nec non liber promotionum, s. 15, 16, 26; Zbiór dok. katedry i diec. krak., II nr 351, 489; Zbiór dok. mpol., III nr 602; Zbiór dokumentów zakonu oo. paulinów w Polsce, Wyd. J. Fijałek, Kr. 1938 I nr 131; – B. PAN w Kr.: Teki rzymskie 8480 reg. lat. 323, f. 61–62, 8476 reg. suppl. 424 f. 203, 8476 reg. suppl. 429 f. 156–156v.

Maria Koczerska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Grzegorz z Sanoka

około 1407 - 1477-01-29
arcybiskup lwowski
 

Wincenty Kot h. Doliwa

około 1395 - 1448-08-14
prymas Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.