INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Rośkiewicz  

 
 
1831-05-28 - 1902-07-31
Biogram został opublikowany w latach 1989-1991 w XXXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rośkiewicz Jan (1831–1902), generał austriacki, kartograf. Ur. 28 V we wsi Drohowicze (pow. Bóbrka), był synem urzędnika wojskowego.

R., który był wychowankiem galicyjskiego wojskowego zakładu dla chłopców, w r. 1846 skierowany został na dalszą naukę do szkoły kadeckiej w Ołomuńcu. W związku z rewolucją w Austrii został w listopadzie 1848 przedterminowo awansowany na porucznika i rozpoczął służbę oficera liniowego w 7 p. piechoty. W r. 1852 podjął studia w Militärakademie w Wiener-Neustadt, które ukończył w r. 1855 z wynikiem bardzo dobrym; od r. 1853 miał w niej stopień nadporucznika. W l. n. był odkomenderowany do Sztabu Generalnego i uczestniczył w pomiarach topograficznych na terenie Wołoszczyzny. W r. 1857 otrzymał awans na kapitana i stały przydział do Sztabu Generalnego. L. 1858–61 spędził w różnych sztabach na terenie Włoch. Podczas kampanii 1859 r. odznaczył się w bitwie pod Solferino, za co otrzymał Wojskowy Krzyż Zasługi z Dekoracją Wojenną.

We wrześniu 1862 wyruszył R. na polecenie Sztabu Generalnego do Bośni i Hercegowiny. W ciągu piętnastu miesięcy przeprowadził wszechstronne rozpoznanie tej tureckiej prowincji. Jego główną zasługą było dokonanie setek pionierskich pomiarów topograficznych. Wyniki swej podróży podsumował R. w obszernych Studien über Bosnien und die Herzegovina (Leipzig 1868) oraz w postaci czteroarkuszowej Karte von Bosnien, der Herzegovina und des Paschaliks von Novibazar (Wien 1865). Obydwa te dzieła zyskały mu międzynarodowe uznanie, R. otrzymał ponadto osmański order Medschidje IV kl. W r. 1866 przeniesiony został z biura geograficznego Sztabu do Dowództwa Generalnego w Zagrzebiu (Agram), gdzie przebywał podczas wojny z Prusami i Włochami. Dn. 11 IX t. r. awansował na majora. W r. n. powrócił do prac kartograficznych, na stanowisko zastępcy kierownika pomiarów w Chorwacji oraz w Siedmiogrodzie. W r. 1869 został członkiem korespondentem c. k. Tow. Geograficznego i awansował na podpułkownika. W t. r. ogłosił pracę Die Bahnen der österreichischen Türkei und der Nachbarländer (Wien). Na początku lat siedemdziesiątych powrócił na krótko do służby liniowej. Był wówczas m. in. dowódcą batalionu w 5 p. piechoty. W tym okresie przygotował elaborat dotyczący reformy austriackiego systemu wojskowego, który w r. 1872 opublikowany został pt. Betrachtungen über die territoriale Gliederung und Steigerung der österreichischen Wehrkraft mit Rücksichtnahme auf das Friedens-Budget (Wien).

W r. 1873 objął R. stanowisko kierownika grupy topograficznej w Wojskowym Instytucie Geograficznym w Wiedniu, przygotował wówczas wielką ekspozycję, ilustrującą dorobek kartografii austriackiej w l. 1750–1873. Została ona przedstawiona podczas Wystawy Światowej w Wiedniu. Ekspozycja ta, a także opublikowany wówczas zarys historii kartografii w Austrii (Die Kartographie in Oesterreich vom Jahre 1750 bis zum Jahre 1873 w: „Weltausstellung 1873 in Wien. Beiträge zur Geschichte der Gewerbe und Erdfindungen Österreichs von der Mitte des 18. Jahrhunderts bis zur Gegenwart”, Wien 1873; wyd. również osobno jako II. vermehrte Auflage, Wien 1975) zyskały mu uznanie cesarza oraz dyplom honorowy Wystawy Światowej. R., który 21 IV 1875 awansował na pułkownika, rozwinął wielką aktywność zawodową. Opatentował przyrząd pod nazwą recognoscent służący do szybkiego pomiaru wysokości i odległości w terenie oraz do kreślenia szkiców topograficznych (opisany w pracy Recognoscent, Wien 1870). Otrzymał za ten wynalazek srebrny medal na kongresie geograficznym w Paryżu w r. 1875. Przez długi czas zajmował się konstrukcją i popularyzacją polowych dalmierzy optycznych i w r. 1877 opatentował nowy rodzaj podstawy dla instrumentów tego rodzaju; opracował ponadto nowe rozwiązania graficzne pozwalające na praktyczne wykorzystanie fotografii do pomniejszania map; wymyślił również specjalny system planowania, rozkazodawstwa oraz schematycznej prezentacji w zakresie przemarszów wielkich mas wojska. Na tematy te ogłosił kilka prac: Über Distanzmesser und deren Werth (Wien 1876), Über Marsch-Kombinationen im Allgemeinen und über die Darstellung derselben in graphischer Form (Wien 1877), Direkte Reduktion der Militärmappen zu Karten kleineren Masstabes unter Anwendung der gekörnten Zeichnung (Wien 1879) oraz Über Kriegs-Distanzmesser (Graz 1888). W r. 1879 przez pięć miesięcy R. pełnił obowiązki dyrektora Wojskowego Instytutu Geograficznego. Dn. 5 VI 1880 został mianowany dyrektorem do spraw pomiarów katastralnych w Bośni i Hercegowinie. Za pracę na tym polu otrzymał z czasem order Żelaznej Korony II kl. Dn. 1 V 1882 awansował R. na generała majora. W stan spoczynku przeszedł 1 XI 1885 w stopniu tytularnego feldmarszałka porucznika. Zmarł 31 VII 1902 w Grazu.

R. rodziny nie założył.

 

Estreicher w. XIX; Armee-Album, Red. v. G. Amon v. Treuenfest, Wien 1889 s. 140 (portret R-a na tabl. 61); Nischer E., Oesterreichische Kartographen, Wien 1925; Österr. Biogr. Lexikon, Lf. IX 257; Poggendorf J. C., Biographisch-literarisches Handwörterbuch zur Geschichte der Exacten Wissenschaften, Leipzig 1898 Bd 3 II Abt.; Wurzbach, Biogr. Lexikon, XXVII 41–4; – „Biographisches Jahrbuch und deutscher Nekrolog” Bd 7: 1905; „Czas” 1902 nr 179; „Gaz. Lwow.” 1902 nr 179.

Jan Rydel

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Artur Franciszek Michał Oppman

1867-08-14 - 1931-11-04
poeta
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Karol Stronczyński

1873-07-26 - 1938-07-31
inżynier technolog
 
 

Edmund Stawiski

1813-11-16 - 1890-07-09
działacz ziemiański
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.