INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Sawicki     

Jan Sawicki  

 
 
Biogram został opublikowany w 1994 r. w XXXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sawicki Jan (1872–1940), generał armii rosyjskiej i WP. Ur. 7 VII w rodzinie ziemiańskiej w majątku Telatycze (pow. Brześć Litewski), był synem Karola i Elwiry z Puczniewskich.

W r. 1892 S. ukończył gimnazjum realne w Białymstoku i w t.r. rozpoczął służbę w armii rosyjskiej jako junkier Nikołajewskiej Szkoły Jazdy w Petersburgu. W sierpniu 1894 awansował na korneta i otrzymał przydział do 2. szwadronu 43. Twerskiego P. Dragonów na Kaukazie. W dn. 15 I 1896 został przeniesiony wraz ze szwadronem do nowo formowanego 49. Archangielskiego P. Dragonów. W r. 1895 odbył kurs telefoniczny, w r. 1897 – saperski. Dn. 15 III 1898 uzyskał S. awans na porucznika, 15 III 1899 na sztabsrotmistrza. Dn. 12 III 1903 objął dowództwo 1. szwadronu w 50. Irkuckim P. Dragonów (przemianowanym później na 16. Irkucki P. Huzarów). Dn. 15 III t.r. awansował na rotmistrza. Dn. 30 VII 1910 otrzymał awans na podpułkownika i 1 X t.r. został szefem Zarządu Gospodarczego w sztabie pułku. W r. 1913 ukończył kurs strzelecki; 1 XII t.r. został mianowany instruktorem strzelania z karabinów ręcznych i maszynowych w I Samodzielnej Brygadzie Jazdy. Z 16. Irkuckim P. Huzarów wyruszył w r. 1914 z Rygi na wojnę z Niemcami. Awansowany 14 XI t.r. do stopnia pułkownika, objął stanowisko zastępcy dowódcy pułku do spraw gospodarczych. Od 1 III 1916 walczył na froncie austro-węgierskim, od 14 V do 3 XII 1917 jako dowódca 19. Archangielskiego P. Dragonów. W dn. 14 XI 1917 był awansowany do stopnia generała podporucznika, ale z powodu wydarzeń rewolucyjnych nie został o tym powiadomiony. Od 3 XII 1917 do 26 I 1918 jako pułkownik stał na czele polskiego oddziału wojskowego, utworzonego przy II Korpusie Jazdy w rosyjskiej 8. armii. Aresztowany 26 I 1918 w Kijowie przez władze sowieckie, przewieziony został potem do więzienia w Kursku. Dn. 6 VI t.r. zwolniono go z aresztu; nie wiadomo dokładnie, kiedy wyjechał do Polski.

W dn. 14 III 1919 S. wstąpił do WP jako generał podporucznik i znajdował się najpierw w rezerwie, a 26 VI t.r. został wyznaczony na stanowisko dowódcy III Brygady Jazdy, które objął faktycznie 10 VIII t.r. już w czasie walk brygady na froncie wołyńskim. W okresie od 11 II do 13 III 1920 sprawował tymczasowo obowiązki dowódcy 13. Dyw. Piechoty, a potem wrócił na dawne stanowisko i w kwietniu 1920 znalazł się ze swoją brygadą w składzie wojsk 3. armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. Dowodził III Brygadą Jazdy 25 IV w czasie natarcia koło Zwiahla nad Słuczą i dotarł do Fastowa. Następnie S. kierował działaniami III Brygady Jazdy na południe od Kijowa, w rejonie Taraszczy. Odwołany 24 V t.r. wraz z brygadą z frontu ukraińskiego, a potem ponownie wezwany na linię frontu, odniósł sukces w walkach z 11. Dyw. Kawalerii 1. Armii Konnej S. Budionnego pod Zarudyńcami. W dn. 3 VI t.r. przejął od gen. Aleksandra Karnickiego komendę nad Dywizją Jazdy, a następnie stanął na czele improwizowanej grupy taktycznej, broniąc odcinka Samhorodek–Ozierna, gdzie 5 VI nastąpiło główne uderzenie konnicy Budionnego i przełamanie frontu wojsk polskich. Jako dowódca całej kawalerii polskiej zgrupowanej na Ukrainie, podążył potem S. za ofensywą konnicy Budionnego, szarpiąc jej tyły i południowe skrzydło. Od 20 do 22 VI t.r. uczestniczył w bitwie pod Zwiahlem. Od 15 VII t.r. stał na czele dwudywizyjnej operacyjnej grupy i od 29 VII do 2 VIII brał z nią udział w bitwie pod Brodami, a następnie osłaniał odwrót piechoty odwołanej z Wołynia. Osłonowe działania grupy operacyjnej S-ego zakończyły się 3 VIII niepowodzeniem 2. Dyw. Jazdy pod Klekotowem. W dn. 12 VIII został odwołany ze stanowiska dowódcy grupy operacyjnej, którą rozwiązano. Znalazł się w dyspozycji Naczelnego Dowództwa i 5 IX t.r. został wyznaczony na przewodniczącego Komisji do Zbadania Nadużyć w Grupie Generała Bałachowicza.

W wyniku dochodzeń przeprowadzonych przez Najwyższą Wojskową Komisję Opiniującą, w sprawie zarzutów postawionych S-emu przez dowództwo 2. armii, uznano, że S. był odpowiedzialny tylko w nieznacznym stopniu za niepowodzenie pod Klekotowem. W dn. 12 II 1921 powołano go w skład Centralnej Komisji Kontroli Stanów, a 26 I 1922 został mianowany dodatkowo członkiem Oficerskiego Trybunału Orzekającego, w którym od 9 IV był zastępcą przewodniczącego. W dn. 29 V zatwierdzono go w stopniu generała brygady (ze starszeństwem od 1 VI 1919). Marszałek Józef Piłsudski w swej opinii o generałach brygady WP z końca 1922 r., nie wypowiadając się osobno o S-m umieścił go w grupie generałów o przeciętnych umiejętnościach. Dn. 16 II 1923 S. został przewodniczącym Komisji Rozdzielczej Centralnego Funduszu Pożyczkowego, 2 III t.r. przewodniczącym komisji zatwierdzającej kandydatów do nadziału ziemi przeznaczonej dla kolonistów wojskowych. W dn. 27 X 1923 specjalna komisja powołana przez Min. Spraw Wojskowych (MSWojsk.) badała powtórnie sprawy związane z wydarzeniami pod Klekotowem i uznała niewinność S-ego, co umożliwiło mu 1 VI 1924 powrót do służby liniowej i objęcie stanowiska dowódcy 3. Dyw. Kawalerii. W dn. 18 VIII 1925 został też mianowany zastępcą przewodniczącego Komisji dla Majorów i Oficerów Młodszych przy Dowództwie Okręgu Korpusu VII. Z dn. 16 XI 1925 przeniesiono go na stanowisko dowódcy 2. Dyw. Kawalerii, ale 31 XII t.r. wrócił jako dowódca do poprzedniej 3. Dywizji. Z dn. 30 IV 1927 przeszedł w stan spoczynku i zamieszkał w Telatyczach.

Po wybuchu drugiej wojny światowej S. znalazł się w sowieckiej strefie okupacyjnej. Ciężko już wtedy chory, został deportowany w głąb ZSRR i zmarł w r. 1940 w Jarosławlu. Był odznaczony m.in. Orderem Św. Stanisława z mieczami III i II kl., św. Anny IV, III i II kl., św. Włodzimierza IV kl. z mieczami, św. Jerzego oficerskim IV kl. za szarżę w 1917 r. pod Czortkowem, Krzyżem Virtuti Militari V kl. za bój pod Zarudyńcami, Krzyżem Walecznych.

Imienia żony, z domu również Sawickiej, nie udało się ustalić. Miał z nią S. syna Władysława (ur. 1903).

 

Enc. Wojsk., VII; Kryska-Karski–Żurakowski, Generałowie (fot.); Rocznik oficerski, W. 1923, 1924; – Karcher A., Samhorodek–Ozierna 5 VI 1920 r., „Bellona” T. 45: 1935 s. 175–9, 186, 188–9; Kutrzeba T., Wyprawa kijowska 1920 roku, W. 1937; Przybylski A., Wojna polska 1918–1921, W. 1930; Ułani Podolscy, Wr. 1991; Wrzosek M., Wojsko Polskie i operacje wojenne lat 1918–1921, Białystok 1988; – Cieplewicz M., Generałowie polscy w opinii J. Piłsudskiego, „Wojsk. Przegl. Hist.” 1966 nr 1 s. 332; Dziennik Personalny MSWojsk., 1922 nr 9, 1924 nr 53, 1925 nr 120, 140; Dziennik Rozkazów MSWojsk. 1923 nr 30, 39, 1925 nr 88; – CAW: Akta personalne P-17901, VM-102.

Mieczysław Wrzosek

 
 

Powiązane artykuły

 

Bitwa pod Brodami i Beresteczkiem, 29 lipca – 3 sierpnia 1920 roku

Bitwa pod Brodami i Beresteczkiem była największą kawaleryjską bitwą XX wieku, w której po jednej stronie walczyła armia konna składająca się z czterech dywizji kawalerii, a po drugiej grupa......
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.