INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Skierka z Sarbinowa h. Nałęcz  

 
 
brak danych - 1450/51
Biogram został opublikowany w latach 1997-1998 w XXXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Skierka Jan z Sarbinowa h. Nałęcz (zm. 1450/51), miecznik kaliski. Pisał się z Sarbinowa w pow. gnieźnieńskim (opodal Janowca i Kołdrąbia). Należał do rodu Nałęczów; pod tym herbem zapisał jego praprawnuka Bartosz Paprocki. Przodkowie S-i nie są znani. Być może wiązać go należy z występującym na przełomie XIV i XV w. rodzeństwem Tomisławem (kaszt. żońskim i tenutariuszem kościańskim), Dziersławem i Wygłoszem, dowodnymi Nałęczami, piszącymi się ze Złotnik i Sarbinowa, chociaż bardziej prawdopodobne, że ich gniazdem było Sarbinowo w pow. kościańskim, koło Ponieca.

W źródłach S. występuje od r. 1427. W swym własnym dokumencie z r. 1433 tytułuje się «strenuus miles», co wskazuje, że był najpewniej rycerzem pasowanym. Obracał się przede wszystkim w gnieźnieńskim środowisku sądowym. Często był poręczycielem lub rozjemcą w sporach szlachty swego powiatu. Zasiadał jako asesor na roczkach ziemskich i w sądzie grodzkim, w obecności starostów, zwłaszcza swych współrodowców – Nałęczów: Dobrogosta Szamotulskiego, Sędziwoja Ostroroga, Jana z Czarnkowa (zastępcy starosty) i Stanisława Ostroroga. Kilkakrotnie sprawował też funkcje żupcy (asesora sądowego); był podwojewodzim w Kcyni z ramienia Andrzeja Danaborskiego (występuje w tym charakterze tylko raz, 24 IX 1436, krótko przed śmiercią swego mocodawcy) oraz wicepodsędkiem w Gnieźnie, mianowanym przez zastępcę star. generalnego Jana z Czarnkowa h. Nałęcz, w okresie wakansu na urzędzie podsędka (poświadczony tylko raz, 31 I 1443). Związany był też wyraźnie z arcybpem gnieźnieńskim Wincentym Kotem z Dębna. Występował jako jego zastępca procesowy przed sądem ziemskim w Kcyni (1440), wyrokował jako sędzia komisaryczny z jego ramienia w dobrach arcybiskupich. O koneksjach S-i świadczy, że w r. 1447 poręczył prepozytowi gnieźnieńskiemu Przedwojowi z Grądów sporą pożyczkę (300 zł i 50 grzywien) dla Mikołaja Szarlejskiego ze Ściborza, podówczas czołowego przedstawiciela możnowładztwa kujawskiego. Nie wiadomo, za jakie zasługi otrzymał od króla urząd miecznika kaliskiego. Był nim od r. 1433. Jeszcze 6 VI 1450 zasiadał w Gnieźnie w sądzie z udziałem króla Kazimierza Jagiellończyka.

S. należał do średniej szlachty. Oprócz wsi Sarbinowo, którą lokował na prawie niemieckim (1433), posiadał też sąsiednie Kowalewo i Babin. Na tych to trzech wsiach jego syn oprawił w r. 1446, a więc jeszcze za życia ojca Jana, po 300 grzywien posagu i wiana żonie. Być może S-ę można utożsamiać z Janem Skierką, występującym (1432, 1449) wśród posiadaczy drobnych działów w Czeluścinie koło Kobylina w pow. pyzdrskim. Ostatni raz jako żyjący wzmiankowany jest 23 VII 1450: od 30 III 1451 występował już jego następca na urzędzie miecznika.

Z małżeństwa z Wichną, córką Dobiesława z Jarotek (pow. gnieźnieński), zostawił syna Dziersława, a być może także córkę (imienia jej nie znamy), wydaną za mąż za Dzietrzycha z Góry.

Syn Dziersław (zm. między r. 1487 a 1489), nie prowadził działalności publicznej, okazjonalnie wystąpił jako asesor w sądzie grodzkim w Nakle (1482). Jeszcze ojciec skojarzył małżeństwo Dziersława z Dorotą, córką dobrze sobie znanego sędziego kaliskiego Trojana z Łekna, z rodu Pałuków. Po śmierci ojca i brata (1454–6) Dorota stała się dziedziczką sporych dóbr łekneńskich (miasto Łekno i 4 wsie) stąd jej mąż używał często nazwiska Łekiński. Jedynym synem Dziersława i Doroty był Piotr (zm. między r. 1520 a 1528), który sprzedał Sarbinowo (1489), rezydował w Łeknie i konsekwentnie już pisał się Łekińskim; on ostatni w tej rodzinie używał przydomka Skierka. Jego wnukiem (po synu Janie) był Nikodem Łekiński (zm. 1576), ożeniony z Jadwigą Zebrzydowską (siostrą bpa krakowskiego Andrzeja) stolnik poznański od 1560, kaszt. krzywiński od 1567, następnie nakielski (od 1569), stronnik habsburski podczas dwóch pierwszych wolnych elekcji. Nikodem Łekiński nie zostawił synów i na nim rodzina ta wymarła w linii męskiej.

 

Paprocki, s. 212–13; Gąsiorowski. Urzędnicy wpol.; Urzędnicy, I/1; Korytkowski, Arcybpi gnieźn., II 321 (z błędną informacją, jakoby Dziersław Skierka był wojskim gnieźnieńskim); – Jurek T., Kandydatura Konrada II oleśnickiego do tronu polskiego w roku 1369, „Roczniki Hist.” T. 57: 1991 s. 47–8; Kozierowski S., Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski II, „Roczniki Tow. Przyj. Nauk Pozn.” T.48: 1922 s. 278; Tymieniecki K., Akt hołdu w stosunkach dominialnych XV wieku, „Roczniki Hist.” T. 14: 1938 s. 331–2 (dobra Doroty z Łekna); – Acta capitulorum, I 355; Kod. Wpol., III nr 1894, V nr 458, 654, IX nr 1138, 1271, 1358–1359, X nr 1440; Teki Dworzaczka, Biblioteka Kórnicka (CD-ROM), nr 1, wersja 1.00, Kórnik 1995 (s. v. Łekińscy, Sarbinowo, Skierka); Wizytacje dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i kapituły gnieźnieńskiej z XVI w., Wyd. B. Ulanowski, Kr. 1920 s. 285; – Arch. Archidiec. w Gnieźnie: Acta Capituli B 14 k. 249, B 15 k. 173–173v.; AP w P.: Księgi: Kr. 1 k. 26, Poznań Gr. 1 k. 12, 84, Poznań Gr. 2 k. 16v., 66, 145v., 202v.–203, Poznań Gr. 4 k. 87v., Poznań Gr. 9 k. 42v., Poznań Gr. 10 k. 130v., Poznań Z. 15 k. 199v., Gniezno Gr. 1 k. 74v., 81, 84v., 94, Gniezno Z. 6 k. 63, Pyzdry Z. 7 k. 344v.–347, Pyzdry Z. 11 k. 36v., Nakło Gr. 2 s. 305, rkp. Hockenbecka 3 k. 406; B. Kórn.: rkp. 14407.

Tomasz Jurek

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.