Słęka Jan z Główczyna h. Awdaniec (ok. 1421–1471), pisarz ziemi warszawskiej, podkanclerzy i kanclerz książąt mazowieckich. Był synem Jana Czarnego Słęki z Główczyna, Dylewa i Siedlca w ziemi czerskiej, bratankiem rządcy różańskiego Mirzonia Słęki z Główczyna. Ojciec S-ki Jan (zm. po 16 X 1448) należał w l. dwudziestych XV w. do wybijających się dworzan w otoczeniu ks. Janusza I; nabył w r. 1429 część Dąbrówki w ziemi nurskiej, w r. 1442, wraz z współposiadaczami Dąbrówki, Laskowa i Chajęt, fundował tamże jako podkomorzy łomżyński kościół parafialny.
S. w r. 1436 zapisał się na Uniw. Krak. Nie wiadomo, co robił w l.n., zanim wszedł do otoczenia ks. czersko-warszawskiego Bolesława IV. Dn. 8 III 1456 jako pisarz ziemi warszawskiej i zarazem skarbu książęcego, został odnotowany na rokach w Błoniu. Zajmował się także poborem podatków i dochodów książęcych w ziemi warszawskiej, jednocześnie jako pisarz skarbowy działał w kancelarii książęcej i współpracował z władzami regencyjnymi księstwa po śmierci Bolesława IV (1454), zwłaszcza z księżną Barbarą, matką młodych książąt. Współdziałał też z kolejnymi starostami ziemi warszawskiej. W r. 1466 uczestniczył w procesie wytoczonym Dorocie, córce i spadkobierczyni woj. mazowieckiego Jana Rogali z Węgrzynowa i Sąchocina, oskarżonej o spowodowanie zabójstwa jej męża kaszt. ciechanowskiego Jakuba Boglewskiego (5 I 1466). Jako pisarz warszawski jest S. znany do 6 XI 1466, mógł być nim jeszcze w r. 1467. Dn. 2 XI 1467 awansował na podkanclerzego młodych książąt czersko-warszawskich po Janie z Kryska, który odszedł z kancelarii. W istocie zastąpił także zmarłego wówczas kanclerza Macieja z Różana (tak sądzi A. Wolff), urząd kanclerza pozostał bowiem do r. 1471 nie obsadzony. S. towarzyszył odtąd młodym książętom spisując ich dokumenty; wystawiał także opróżnione dokumenty z poprzednich lat, opatrywane już jego nową formułą urzędową. W r. 1468 opieczętował na polecenie księżnej Barbary oraz Konrada III wielką pieczęcią Bolesława IV aż 335 dokumentów wieczystych.
S. uzyskał – zapewne jeszcze jako pisarz ziemi warszawskiej – nadanie książęce wójtostw w nowo zakładanych wsiach książęcych w ziemi warszawskiej: Lipiny, Mlęcino, Mokra, Turek; sprzedał je w l. 1468–70. Uzyskał także od książąt 23 III 1470 potwierdzenie przywileju Trojdena I czerskiego z r. 1340, nadającego prawo niemieckie i zezwalającego na lokację dóbr Pakosława z Kozietuł i Główczyna, protoplasty Awdańców z Główczyna.
W lutym 1466 S. był prezentowany na dochodową parafię w Podosiu, patronatu szlacheckiego, przez chorążego zakroczymskiego Jana z Podosia, z którym zapewne łączyły go wspólne interesy. Z predykatem venerabilis, świadczącym o jego przynależności do stanu duchownego, występował od r. 1467; brak jest jednak danych o zajmowanych przez niego prebendach kościelnych. Dn. 3 IV 1471 na zjeździe w Zakroczymiu S. spisał podstawowy dokument podziału Mazowsza na 4 dzielnice książęce, określający szczegółowo stan posiadania i uprawnienia patronackie książąt w zakresie instytucji kościelnych. Jako podkanclerzy spisał jeszcze dokument czterech książąt z 11 VI 1471 dla Mikołaja z Mierzeńca i jego krewnych, nadający im prawo nieodpowiedne i zwolnienie od kar sądowych. Zapewne po tej dacie objął formalnie urząd kanclerza dworu w organizowanej właśnie wspólnej kancelarii książąt Bolesława V warszawskiego i Janusza II ciechanowskiego, zmarł bowiem jako kanclerz 20 VII 1471; zapis o jego śmierci wciągnięto do metryki książęcej.
S. miał brata Jakuba; prawa spadkowe do dóbr w obu Główczynach przejął po nich w r. 1475 dalszy krewny, Jan Słęka z Siedlca, kuchmistrz nadworny książąt Bolesława V warszawskiego i Janusza II ciechanowskiego, potem skarbnik czerski w l. 1480–87.
Wolff, Studia na urzędnikami maz. (błędna informacja, że S. został w r. 1471 kanclerzem ks. Konrada III); – tenże, Metryka Mazowiecka, W. 1929 s. 55, 56, 111; Pacuski K., Kancelarie książęce w obronie racji stanu Mazowsza, w: Homines et societas. Czasy Piastów i Jagiellonów. Studia historyczne ofiarowane A. Gąsiorowskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, P. 1997 s. 494; Sobol B., Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, W. 1968 s. 171; – Album stud. Univ. Crac., I 87; Archiwum Komisji Prawniczej, Kr. 1897–1926 VI 21–2 nr 71; Iura Masoviae terrestria, Wyd. J. Sawicki, W. 1973–4 I nr 126; Kod. maz. (Lubomirskiego), nr 63; Kuraszkiewicz W., Wolff A., Zapiski i roty polskie XV–XVI w. z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, Kr. 1950 s. XIX; Księga ziemi czerskiej, 1404–1425, Wyd. J. T. Lubomirski, W. 1879 s. LVII–LX; Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, Wr. 1989 cz. II nr 241; Przywileje królewskiego miasta stołecznego Starej Warszawy, 1376–1772, Wyd. T. Wierzbowski, W. 1913 nr 14; Zbiór dok. m. Płocka, I nr 187; – AGAD: dok. perg. nr 3581, 3583, 3586, 6682, Metryka Kor. t. 4 k. 150v., t. 5 k. 5, 86, 88v., 89, 121, 122v., 132v.–133, 133v., t. 6 k. Id, t. 9 k. 1, t. 87 k. 483–485v., Błońska ziem. t. 1 k. 405, t. 2 k. 3, Warsz. ziem. i grodz. t. 3 s. 27, t. 4 s. 1, 29, 62, 112, 161, 186, 195, 359, 518, Zakr. ziem. wiecz. rel. t. 117 k. 376–377v.; – Arch. Diec. w Płocku: dok. perg. 335, Ep. pł. t. 5 k. 166v.; IH PAN, Pracownia Atlasu – kartoteka Słown. Hist.-Geogr. Mazowsza do r. 1526: ziemia czerska; – Mater. do spisu urzędników maz. do końca XV w. zgromadzone przez autora.
Kazimierz Pacuski