Jan V (zm. 1374), biskup poznański. Pochodził z wielkopolskiego rodu Doliwów. W l. 1351–5 występuje z tytułem prepozyta krakowskiego. Biskupem poznańskim został mianowany 11 I 1356 r. i papieską prowizję odebrał osobiście w Awinionie. Jako biskup prowadził ożywioną działalność na polu gospodarczym swojej diecezji, przeprowadzał lokacje na prawie średzkim i magdeburskim, zabezpieczał i poszerzał stan posiadania biskupstwa poznańskiego. Przez szereg lat prowadził układy z arcybiskupem gnieźnieńskim, zmierzające do uściślenia i ustalenia granic między diecezją poznańską i archidiecezją gnieźnieńską. Długoletni spór z księciem mazowieckim Ziemowitem o dziesięciny ze wsi tego księcia na terenie diecezji poznańskiej zakończył w r. 1368 układem regulującym ich płacenie. W r. 1357 wziął J. udział w obradach synodu w Kaliszu. Liczne pokwitowania są dowodem jego żywego udziału w zbieraniu świętopietrza na terenie diecezji poznańskiej. J. był stronnikiem dworu zarówno za panowania Kazimierza Wielkiego, jak i później, w czasie rządów królowej Elżbiety i Ludwika Wielkiego węgierskiego; tenże tytułuje J-a «dilectus consiliarius»; w r. 1363 udzielił J. królowi Kazimierzowi ślubu z Jadwigą, księżniczką żagańską, prawdopodobnie na podstawie sfałszowanej dyspensy papieskiej, zwalniającej rzekomo króla z węzłów małżeńskich z Adelajdą. Gdy Ludwik Wielki osadził na starostwie wielkopolskim Małopolanina, Ottona z Pilicy, i wywołał tym niezadowolenie oraz protest Wielkopolan, J., zdecydowany zwolennik Andegawenów, stanął wraz z innymi Doliwitami po stronie Ottona i przyczynił się do uśmierzenia wrogich dla króla i starosty nastrojów w Wielkopolsce. W procesie przeciw Jankowi z Czarnkowa, oskarżonemu o wykradzenie insygniów monarszych z grobu Kazimierza Wielkiego, był J. jednym z asesorów i podpisał wyrok. W r. 1372 przewodniczył sądowi restytucyjnemu, mającemu rozsądzać sprawy zwrotu majątków, odebranych przez króla Kazimierza Wielkiego szlachcie, klasztorom i miastom w Wielkopolsce.
Dąbrowski J., Ostatnie lata Ludwika W. 1370–1382, Kr. 1918; Kozierowski S., Studia nad pierwotnym rozsiedleniem rycerstwa wielkopolskiego. IX. Ród Doliwów, P. 1923 s. 17; Sappok G., Die Anfänge des Bistums Posen und die Reihe seiner Bischöfe v. 968–1498, Leipzig 1937 s. 121–3; Semkowicz A., Adelajda, Krystyna i Jadwiga, żony Kazimierza W., „Kwart. Hist.” R. 12: 1898 s. 561–6; – Długosz, Opera, I 500; Kod. katedry krak., I; Kod. mogilski; Kod. Wpol., III; Mon. Pol. Hist., II 651, 665 (Kronika Janka z Czarnkowa); Mon. Pol. Vat., II; Vet. Mon. Pol., I.
Zofia Leszczyńska