INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Wincenty Sędzimir (Ostoja-Sędzimir)  

 
 
1853-07-22 - 1922-05-22
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sędzimir (Ostoja-Sędzimir) Jan Wincenty, krypt. J. O. S. (1853–1922), filolog klasyczny, polonista, pedagog. Ur. 22 VII w Szyłach (pow. krzemieniecki), był jednym z czworga dzieci Józefa Mateusza i Wiktorii ze Świderskich.

Od r. 1867 S. uczęszczał do V Klasycznego Gimnazjum w Warszawie, gdzie w r. 1873 zdał maturę. W l. 1873–7 studiował na Wydz. Historyczno-Filologicznym (sekcja klasyczna) rosyjskiego Uniw. Warsz. i po zdaniu egzaminu w czerwcu 1877 uczył w l. 1878–83 w VI Klasycznym Gimnazjum w Warszawie. Usunięty z powodu konfliktu z kuratorem okręgu naukowego warszawskiego A. L. Apuchtinem, przeniósł się do Krakowa, zapisał się jesienią 1883 na Wydz. Filozoficzny UJ. Do r. 1885 studiował tutaj filologię klasyczną i polonistykę. W r. 1889 zdał egzamin nauczycielski z filologii klasycznej jako przedmiotu głównego i z języka polskiego jako pobocznego. Od r. 1884/85 do 1887/88 oraz w r. 1889/90 uczył jako zastępca nauczyciela w krakowskim Gimnazjum Nowodworskiego (św. Anny), w r. 1890/91 – jako rzeczywisty nauczyciel – w gimnazjum w Wadowicach, a później (1891/92–1899/1900, od r. 1893 jako profesor) w gimnazjum w Złoczowie. Stąd przeniesiono go do Rzeszowa, najpierw do I Gimnazjum (1900/01–1912/13), a od r. 1913/14 – do II Gimnazjum. W pierwszym z tych zakładów był współtwórcą i kuratorem powstałej w r. 1905 organizacji samopomocowej uczniów «Bratnia Pomoc», w r. 1906 zorganizował w nim czytelnię dla uczniów. W styczniu 1905 założył w Rzeszowie Koło Tow. Filologicznego, trzecie po lwowskim i krakowskim; był przez kilka lat prezesem. W drugim półroczu 1915/16 r. został dyrektorem gimnazjum w Chełmie, po czym przeszedł na emeryturę. Niedługo znalazł się w ciężkiej sytuacji materialnej i podjął pracę w magistracie w Rzeszowie. Pod koniec życia przeniósł się do Krakowa i zamieszkał w Zakładzie fundacji Helclów.

S. otaczał szczególnym kultem Adama Mickiewicza, organizował uroczyste wieczory ku jego czci, w Złoczowie był sekretarzem komitetu budowy pomnika i zredagował „Jednodniówkę na uroczystość odsłonięcia pomnika Adama Mickiewicza” (Złoczów 1899). Pionierski charakter miały rozważania zawarte w rozprawce Przyczynki do badań „Pana Tadeusza” (Złoczów 1900) dotyczące powstania poematu; dał S. w niej ponadto przegląd dotychczas ogłoszonych o nim prac. Następnie opracował «dla dorastającej obojej płci młodzieży» z odpowiednim wstępem i objaśnieniami (Rzeszów 1902–3 I–II) wydanie „Pana Tadeusza”, w którym – kierowany przesadnym patriotyzmem – dokonywał zmian, zastępując np. «Litwę» – przez «Polskę», a «Litwinkę» przez «dziewczynę». S. był też autorem egzaltowanej, formułującej program badań w tym zakresie, rozprawki Język Słowackiego (w: „Księdze pamiątkowej ku uczczeniu setnej rocznicy urodzin Juliusza Słowackiego”, Lw. 1909 III) oraz książeczki opisującej swoje wrażenia z podróży do Rzymu Jubileuszowe wakacje (Rzeszów 1913). Początkującym nauczycielom służyć miała Nauka polskiego języka. Piśmienne ćwiczenia w gimnazjum (Złoczów 1895). Drobniejsze prace ogłaszał w „Muzeum” i w „Przeglądzie Pedagogicznym”. S. zmarł 20 V 1922 w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim.

Rodziny S. prawdopodobnie nie założył.

 

Słownik badaczy literatury polskiej, Ł. 1994 (R. Skręt); – Kłak C., Pisarze galicyjscy, Rzeszów 1994; Szkoła charakterów. Księga jubileuszowa I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie, Oprac. J. Świeboda, Rzeszów 1985; Świeboda J., Dzieje I Gimnazjum w Rzeszowie w l. 1786–1918, Rzeszów 1984 (fot.); – X–XI Sprawozdanie Dyrekcji C. K. II Gimnazjum w Rzeszowie za r. szk. 1914–1915/16, Rzeszów 1914–16; Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazjum w Wadowicach za r. szk. 1891, Wadowice 1891; Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazjum w Złoczowie za r. szk. 1892–1900, Złoczów 1892–1900; Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazjum Nowodworskiego czyli Św. Anny w Krakowie za r. szk. 1885–1890, Kr. 1885–90; Sprawozdanie Dyrektora C. K. Wyższego Gimnazjum w Rzeszowie za r. szk. 1902–13, Rzeszów 1902–13; Arch. UJ: S II 514, WF II 286, 291, 294; – Mater. Red. PSB: Sikora W., [życiorys S-a], rkp.

Rościsław Skręt

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Czochralski

1885-10-23 - 1953-04-22
chemik
 

Wacław Michał Kuchar

1897-09-16 - 1981-02-13
sportowiec
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Gralewski

1868-12-16 - 1924-02-17
pedagog
 

Włodzimierz Szczepański

1898-05-09 - 1954-11-25
adwokat
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.