Ponętowski Jerzy h. Leszczyc (zm. 1649?), poseł sejmowy, żołnierz. Możliwe, że był synem Wojciecha, posiadającego dzierżawy na Rusi Czerwonej. W l. 1637–8, jako towarzysz chorągwi husarskiej woj. podolskiego Stanisława Potockiego, P. brał udział w tłumieniu powstań kozackich, w czasie walk w r. 1638 został ranny. Prawdopodobnie to on na sejmie 1641 r. występował jako poseł wojsk kwarcianych (w diariuszu brak imienia). Wkrótce potem został P. porucznikiem chorągwi husarskiej kaszt. kijowskiego Aleksandra Piaseczyńskiego. Obok dowodzenia oddziałami kasztelana, w którego służbie pozostawał aż do jego śmierci i prawdopodobnie brał z nim udział w bitwie pod Ochmatowem (1644), coraz bardziej angażował się w działalność publiczną.
Po raz pierwszy był P. posłem na sejm w r. 1643, przedkładał wówczas petita współobywateli z województwa czernihowskiego. W r. n. został deputatem do Trybunału Kor., jednak wobec zbyt zdecydowanych wystąpień w obronie szlachty z województw południowo-wschodnich, został przez pozostałych deputatów odsunięty od sądów. Incydent ten spowodował wzrost jego popularności wśród szlachty czernihowskiej, która powierzała mu mandat poselski na sejmy w r. 1645, 1646 i 1647. W r. 1646 P. był czołowym opozycjonistą wobec królewskich planów wojny z Turcją. Już we wstępnej fazie obrad sejmowych protestował, że dopóki problem niezgodnych z prawem zaciągów nie zostanie uregulowany, nie pozwoli na dyskusje o innych sprawach. W dalszych dniach ciągle i konsekwentnie żądał rozpuszczenia wojsk, 22 XI proponował odbycie kolokwium z senatem i mocą dwóch stanów sejmujących wydanie uniwersałów nakazujących likwidację zaciągów. Pozyskał posłów do swej koncepcji kolokwium dopiero podczas burzliwej debaty 28 XI, kiedy to na wieść o odrzuceniu przez króla żądań poselskich (przede wszystkim żądania o rozpuszczenie zaciągów) postulował nawet wypowiedzenie posłuszeństwa. Autorzy diariuszy podkreślają, że mowa P-ego spotkała się z wielkim aplauzem izby. Podczas wspólnych obrad z senatem (3 XII) P. był głównym mówcą ze strony izby; wskazywał, iż wojna z Turcją nawet zwycięska jest niekorzystna dla szlachty, gdyż grozi wzmocnieniem władzy królewskiej, a to doprowadzi do ograniczenia wolności szlacheckich. Wbrew stwierdzeniu Wiktora Czerniaka nie był P. jednak «kreaturą» woj. czernihowskiego Marcina Kalinowskiego. Pewien wpływ mógł natomiast na niego wywierać Jeremi Wiśniowiecki, z którym pozostawał wówczas w znacznie bliższych związkach. Na sejmie 1646 r. P. kilkakrotnie zabierał też głos w sprawie rekompensaty dla Trubeckich za tereny utracone na rzecz Moskwy. Był przeciwny przekazaniu im Łojowa i Lubecza, gdyż wiązało się to z oderwaniem tych ziem od województwa czernihowskiego i włączeniem ich do W. Księstwa Lit. Wyznaczono go do komisji, która miała dokonać ostatecznej regulacji granicy z Moskwą na południowym odcinku Siewierszczyzny.
Podczas obrad sejmu 1647 r. P. znowu należał do aktywniejszych posłów. Uczestniczył jako przedstawiciel Wiśniowieckiego w komisji, która miała polubownie rozstrzygnąć spór o Hadziacz między Wiśniowieckim a Aleksandrem Koniecpolskim. Wypowiadał się za otwarciem mennic, wskazując na płynące z tego korzyści finansowe dla skarbu państwa i na względy prestiżowe Rzpltej. Zabierał też głos w dyskusji dotyczącej spraw wyznaniowych. Wzywał do osądzenia wg skróconego procesu winnych obalenia krzyży w Świadości, czyli przede wszystkim Janusza Radziwiłła, hetmana polnego lit. Na sejmie tym powołany został do komisji mającej zapłacić zaległy żołd załodze Smoleńska oraz do popisu piechoty, którą powinni utrzymywać starostowie ukrainni. Na wieść o wybuchu powstania Bohdana Chmielnickiego i o śmierci Władysława IV P. został obrany pułkownikiem wojsk zaciągniętych i sformowanych przez szlachtę powiatu nowogródzko-siewierskiego. W 2. poł. czerwca 1648 prowadził on rokowania z wojewodami siewskimi o pomoc Moskwy w zwalczaniu powstańców. Zginął w r. 1649 prawdopodobnie w obronie Zbaraża.
Przypuszczenie wydawców „Memoriale” Albrychta S. Radziwiłła, iż to właśnie P. otrzymał w r. 1635 starostwo Wasiliszki po śmierci podkanclerzego lit. Pawła Sapiehy, jest mało prawdopodobne. Mógł je otrzymać raczej Stefan Ponętowski, sekretarz król.
Uruski (błędnie nazywa P-ego Andrzejem); – Czermak W., Plany wojny tureckiej Władysława IV, Kr. 1895 s. 226–7, 232–4; Kubala L., Jerzy Ossoliński, Lw. 1924; Szajnocha K., Dwa lata dziejów naszych, w: Dzieła, Lw. 1877 IX 108, 118–19, 126, 260–3; – Arch. Jugo-Zap. Rossi, č. 2 t. 1; Michałowski J., Księga pamiętnicza, Kr. 1864; Okolski Sz., Diariusz transakcji wojennej między wojskiem koronnem i zaporoskiem…, Kr. 1858 s. 196; Oświęcim, Diariusz 1643–51; Radziwiłł, Memoriale; Veličko S., Letopys sobytij w jugo zapadnej Rossii w XVII s., Kiev 1855 IV 48, 286; Vol. leg., IV 88, 121, 136; Vossoedinenie Ukrainy s Rossiej, Moskva 1954 II (występuje jako Poniatowski Jerzy); – AGAD: Arch. Publ. Potockich rkp. 32 s. 349–350, 353–354, 360, 378; B. Czart.: rkp. 390 s. 561; B. Jag.: rkp. 49 s. 158; B. Ossol.: rkp. 231 k. 39–41; WAP w Gd.; Recesy Stanów pruskich 300, 29/126 k. 62v.
Jan Dzięgielewski