Kurowski Józef Szymon (1809–1851), artysta malarz i rysownik. Ur. w Krakowie w r. 1809 (r. 1806 notują tylko akta Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie). Był synem stolarza. Na utrzymanie i naukę K-ego łożył ordynat Stanisław Mieroszewski. W bardzo młodym wieku wykazując zdolności rysunkowe, został K. w r. 1818 zapisany w poczet uczniów utworzonej właśnie Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w której kształcił się do r. 1828 w szkole Józefa Peszki. Ze szczególnym zainteresowaniem zajmował się litografią oraz malował miniatury. W wydanym w r. 1828 w Krakowie dziele Jana Pawła Woronicza „Świątynia Sybilli” zamieszczono litografię J. Dębskiego wg rysunku K-ego. Z r. 1829 pochodzi miniatura akwarelowa K-ego Portret Ambrożego Skarżyńskiego (w zbiorach Tow. Historyczno-Literackiego Polskiego w Paryżu).
K. brał udział w kampanii 1830/1 r. w randze porucznika 1 p. krakusów i został odznaczony krzyżem wojskowym. Po upadku powstania udał się na emigrację. Osiedlił się w Paryżu, gdzie zajmował się malowaniem portretów i obrazów historycznych. M. in. portrety rysowane przez K-ego pomieszczono w dziełach: J. Straszewicz, „Les Polonais et les Polonaises de la révolution du 29 novembre 1830…” (Paryż 1832 wyd. 1., inne wyd. 1833), J. Straszewicz et la duchesse d’Abrantès, „Les femmes célèbres de tous pays…” (Paryż 1835, 2 wyd.) oraz L. Chodźko, „La Pologne historique, littéraire…” (Paryż 1844, 6 wyd.). W r. 1831 K. namalował akwarelowe miniatury portretowe Stanisława Krasińskiego oraz Karola Krasińskiego. Po r. 1831 wykonał litografowany portret gen. Karola Kniaziewicza (w zbiorach Tow. Historyczno-Literackiego Polskiego w Paryżu). Liczne portrety postaci Wielkiej Emigracji rysowane i malowane przez K-ego złożyły się na tzw. «album Szembeków» (dziś rozproszony), m. in. akwarelowy portret A. Mickiewicza (z r. 1841), J. U. Niemcewicza, K. Kniaziewicza, B. Zaleskiego i J. Słowackiego, K. wykonał portrety miniaturowe E. i R. Januszkiewiczów (1837), M. Czajkowskiego (1842), Mickiewicza (w zbiorach Muz. Narod. w Warszawie), B. Zaleskiego (1841), L. Chodźki. Podług rysunków K-ego odbito wizerunki królowych Jadwigi i Barbary (ryt. Branche) oraz portrety gen. Kniaziewicza, Klaudyny Potockiej, J. Słowackiego (1838), B. Zaleskiego (1840) (ryt. J. Hopwood) i inne. W r. 1835 K. namalował pośmiertny portret Gustawa Małachowskiego.
W r. 1844 K. opuścił Paryż i wyjechał do Rzymu, gdzie spędził kilka lat. Tutaj próbował sił w malarstwie religijnym, malując obrazy Madonny i Chrystusa. Wykonał również portrety papieży: Grzegorza XVI i Piusa IX. Z czasów pobytu K-ego w Rzymie pochodził miniaturowy, rysowany ołówkiem Portret młodego mężczyzny (1846). Z kolei K. przebywał czas jakiś w Dreźnie i Baden-Baden. Ok. r. 1850 powrócił do Krakowa. Rozwijał tutaj żywą działalność artystyczną. Podróżował po kraju, rysując wiele z zamiarem wydania albumu krajobrazów i miejsc historycznych z całej Polski. Niektóre z tych prac znalazły się w dziele J. K. Wilczyńskiego „Album de Vilna” (1857). We Lwowie namalował liczne portrety, m. in. portret namiestnika A. Gołuchowskiego. K. zyskał sobie popularność i uznanie krakowian za pełny poświęcenia, osobisty udział w ratowaniu płonących domów w pożarze Krakowa w lipcu 1850 r. Na rzecz pogorzelców wydał w litografii widok zgliszczów kościoła Dominikanów. Nadwątlone w czasie pożaru zdrowie K-ego oraz przeziębienie podczas podróży do Lwowa przyśpieszyły śmierć artysty, który zmarł 2 IX 1851 r. w Krakowie; pochowany został na cmentarzu Rakowickim.
Dopiero po śmierci K-ego jego prace pokazywano na wystawach. Np. w r. 1859 w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie (akwarele: Widok Rzymu przy świetle księżyca i Najświętsza Panna oraz rys. ołówkiem Portret Juliana Niemcewicza), w r. 1912 we Lwowie na wystawie miniatur i sylwetek (akwarela, portret ks. Heleny Ponińskiej), w t. r. w Warszawie na wystawie miniatur oraz tkanin i haftów, a w r. 1869 w Paryżu na wystawie Tow. Historyczno-Literackiego Polskiego.
Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; Cyrankiewicz S., Przewodnik rzeczowo spisany po cmentarzach krakowskich, Kr. 1908; Fraternité d’armés franco-polonaise sur les champs de bataille de 1797 à 1815. Catalogue de l’exposition. Société Historique et Littéraire Polonaise de Paris, 1869; Grońska M., Ochońska M., Zbiory Pawlikowskich, Wr. 1960; [Kraszewski J. I.], Catalogue d’une collection iconographique polonaise, Dresde 1865; – Banach A., Polska książka ilustrowana 1800–1900, Kr. 1959; Gorzkowski M., O artystycznych czynnościach Jana Matejki, Kr. 1882 s. 8, 15, 16; Łepkowski J., Sztuka, zarys jej dziejów, Kr. 1872; Pamiętnik wystawy miniatur oraz tkanin i haftów, W. 1912; Ręgorowicz L., Dzieje krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, Lw. 1929; Wrotnowski D., À propos d’un portrait de Słowacki, Londyn 1951; – Hoffmanowa z Tańskich K., Pamiętniki, Berlin 1849 II 16; Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych; Mieroszewscy S. i S., Wspomnienia z lat ubiegłych, Kr. 1964; – „Bibl. Warsz.” 1851 t. 4 s. 374–5; „Czas” 1751 nr 28 s. 1–2; „Kłosy” T. 49: 1889 nr 1274 s. 345; „Pion” R. 2: 1934 nr 27 s. 5; „Przegl. Kult.” 1960 nr z 11 II; „Tyg. Ilustr.” 1912 t. 1 s. 544; „Ziemia” R. 16: 1931 s. 16–9.
Ignacy Trybowski