INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Karol Artur Serini     

Karol Artur Serini  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Serini Karol Artur (1875–1931), pastor ewangelicko-augsburski, profesor Uniw. Warsz., wolnomularz. Ur. 21 III w Tomaszowie Mazowieckim, był synem Karola i Julii z Gudelów. Pochodził z rodziny, która przybyła do Polski z Węgier w XVIII w.
W l. 1885–93 uczęszczał S. do gimnazjum w Częstochowie, gdzie zdał maturę ze złotym medalem. Następnie w l. 1893–8 studiował na Wydz. Teologii Ewangelickiej uniwersytetu w Dorpacie i uzyskał tytuł kandydata teologii. Po powrocie do Warszawy został 21 V 1899 ordynowany na pastora; w l. 1899–1900 był wikarym parafii w Pabianicach, a następnie w l. 1900–1 w parafii Św. Trójcy w Łodzi. W lipcu 1901 został proboszczem gminy ewangelickiej w Stawiszynie koło Kalisza, tu w r.n. jego staraniem został zbudowany dom dla biednych. W lipcu 1905 S. objął probostwo w Zgierzu. Zorganizował tam w r.n. Związek Panien (którym kierowała początkowo matka, a od r. 1908 żona S-ego), a w r. 1907 Związek Pielęgniarek Jałmużniczych, w r. 1911 Związek Młodzieży Ewangelickiej, a w r.n. Związek Niebieskiego Krzyża. Ok. r. 1910 wzniósł na terenie posiadłości parafialnej Dom Sierot, w którym znalazła pomieszczenie sala konfirmacyjna i szkółka freblowska. S. działał również w miejscowościach leżących w pobliżu Zgierza: Rogalach, Proboszczewicach, Palestynie. Rozwinął też działalność duszpasterską w Radogoszczy (dzisiejsze przedmieście Łodzi). W r. 1914 powstał z inicjatywy S-ego zespół puzonistów. S. organizował w kościele koncerty i odczyty dla parafian.
W okresie pierwszej wojny światowej, po zajęciu Zgierza przez armię niemiecką, S. prowadził ostrą polemikę z przybyłymi wraz z wojskiem pastorami polowymi, którzy dążyli, nie bez sukcesów, do zgermanizowania członków miejscowej parafii ewangelickiej. W r. 1916 S. założył w Zgierzu Związek Kobiet Ewangeliczek, którego zadaniem było łagodzenie skutków wojny (uruchomiono m.in. tanią kuchnię). Zorganizował tu także stowarzyszenie «Społeczność Chrześcijańska» i chrześcijańskie związki robotnicze i rzemieślnicze. Przez wiele lat uczył w Zgierzu religii ewangelicko-augsburskiej w 7-klasowej Szkole Handlowej, a w r. szk. 1918/19 w Państwowym Gimnazjum im. S. Staszica.
W maju 1920 jako kandydat na wykładowcę do powoływanego Wydz. Teologii Ewangelickiej na Uniw. Warsz., S. został wysłany na dodatkowe studia z zakresu filozofii i teologii do Bazylei. Na podstawie pracy Die Religionsphilosophie von Wilhelm Windelband (wydana w języku polskim pt. Filozofia religii szkoły bodeńskiej, W. 1926) uzyskał S. tytuł licencjata teologii. Po powrocie do kraju w czerwcu 1921 został powołany na zastępcę profesora teologii systematycznej. W lipcu 1927 otrzymał tytuł profesora nadzwycz. Wykładał dogmatykę, etykę, a także historię i filozofię religii. Uchodził za jednego z najlepszych wykładowców na wydziale. Interesowała go szczególnie filozofia religii. Jedyne jej uzasadnienie upatrywał «w prawdzie jako wartości wskazującej na świat, w którym są urzeczywistnione wartości najwyższe» (T. Wojak, s. 152). W r. akad. 1929/30 został wybrany na dziekana Wydz. Teologii Ewangelickiej, a w r.n. był prodziekanem. Równocześnie był S. w l. 1921–31 nauczycielem propedeutyki filozofii w Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie. Jako członek komisji programowej Min. WRiOP zajmował się logiką. Był przewodniczącym sekcji metafizyki i filozofii religii Warszawskiego Tow. Filozoficznego.
S. został przyjęty przed r. 1929 do warszawskiej Wielkiej Loży Narodowej «Wolność Przywrócona», był «jedynym chyba w okresie międzywojennym polskim duchownym, będącym wolnomularzem» (L. Hass, Wolnomularstwo…). Nie piastował w masonerii warszawskiej wysokich funkcji, był natomiast badaczem jej historii i idei. W r. 1929 opublikował w „Jednocie” (nr 4–6, przedruk w: „Ars Regia” 1992 nr 1) cykl artykułów pt. Masoneria, w którym omówił historię i rozwój wolnomularstwa w Europie Zachodniej. Głównym dziełem S-ego w tym zakresie była wydana pośmiertnie (nieukończona) praca Symbol w wolnomularstwie (W. 1933, przedruk w: „Ars Regia” 1992 nr 1), jedyna w XX w. polska teoretyczna publikacja z tej dziedziny. S. omawiał w niej także i genezę pojawienia się masonerii w Polsce w XVIII w. Książka S-ego spotkała się z napastliwą krytyką w endeckiej „Myśli Narodowej” (1937 nr 5). S. zmarł w Warszawie 21 X 1931 i pochowany został na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Zgierzu.
W małżeństwie z Wandą (pierwotne nazwisko Kłossowska), adoptowaną córką lekarza zgierskiego Franciszka Haessnera (ślub 15 VII 1908), miał S. pięć córek: Małgorzatę Serini-Bulską (zob.), Wandę, prawnika, zamieszkałą w Brazylii, Hannę, zmarłą w dzieciństwie, Jadwigę, zamężną Brodniewicz, polonistkę, i Anitę, pielęgniarkę.
Pośmiertnie w r. 1934 wydana została księga, zawierająca przedruki prac S-ego oraz jego artykuły publikowane w „Jednocie” i „Głosie Ewangelickim” pt. Życie, nauka, religia (W.).

Fot. w: „Kur. Warsz.” 1931 nr 306 Niedzielny Dod. Ilustr.; – Zagórowski, Spis nauczycieli, I–II; – Chajn L., Polskie wolnomularstwo 1920–1938, W. 1984; Hass L., Masoneria polska XX wieku. Losy, loże, ludzie, W. 1993; tenże, Wolnomularstwo 1929–41; Kneiffel E., Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555–1939. Vierkirchen über München [1971]; tenże, Geschichte der evangelisch-augsburgischen Kirche in Polen. Niedermarschacht über Winsen/Luhe [1964]; tenże, Die Pastoren der evangelisch-augsburgischen Kirche in Polen. Eging, Niederbayern, [1967] Konarski S., Ornowski M., Szkoła im. M. Reja w Warszawie, W. 1993; Manteuffel, Uniw. Warsz. 1915/16–1934/35; Opalski K., Karol Serini (1875–1931), „Ars Regia” 1992 nr 1; S., Zgon śp. ks. prof. Karola Seriniego, „Jednota” 1931 nr 10 s. 153–4 (fot.); – Dzien. Urzędowy Min. WRiOP 1927 nr 11 s. 411; Spraw. z działalności Uniw. Warsz. za r. akad. 1929/30; toż za l. 1930/31–1931/32; Spraw. z działalności Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniw. Warsz. za r. akad. 1931/32, W. 1933 s. 5, 7–17; Suess A., In memoriam Karol Serini, w: Serini K., Życie, nauka, religia, W. 1934 s. VII–XVI; Wojak T., Wspomnienie o księdzu profesorze Karolu Serinim, „Roczn. Teolog.” 1982 z. 1 s. 137–57; – „Jednota” 1931 nr 10 s. 167–8; „Kur. Warsz.” 1931 nr 289 wyd. wieczorne, s. 11; „Ruch Filoz.” T. 12: 1930/31 s. 274; – Arch. Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Opatrzności Bożej w Zgierzu: Metryka ślubu nr 43/1908; – Informacje i materiały w posiadaniu ks. Marcina Undasa, proboszcza parafii ewangelicko-augsburskiej w Zgierzu; Uwagi córki, Wandy Serini z São Paulo.
Stanisław Konarski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Małgorzata Julia Serini-Bulska

1909-05-12 - 1973-06-16 lekarz
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Helena Marusarzówna

1918-01-17 - 1941-09-12
narciarka
 

Jerzy Toeplitz

1909-11-24 - 1995-07-24
historyk kina
 

Adam Krzeptowski

1898-07-17 - 1961-02-12
fotograf
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Władysław Jabłonowski

1865-09-22 - 1956-06-21
krytyk literacki
 

Tadeusz Orzechowski

1838-11-09 - 1902-10-02
lekarz
 

Franciszek Leon Kręcki

1883-04-16 - 1940-04-22
prawnik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.