INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Karol Tadeusz Szalewicz  

 
 
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szalewicz Karol Tadeusz (1838–1890), oficer rosyjski, powstaniec styczniowy, zesłaniec.

Ur. 27 XI w rodzinie szlacheckiej, prawdopodobnie w Kołdyczewie (pow. nowogródzki), był synem Tomasza Aleksandra (1810 – przed 1880), właściciela majątku Kołdyczew wraz z folwarkiem Skuraty, sędziego granicznego pow. lidzkiego (1839) i sekretarza kolegialnego (1858), oraz Heleny z Wojewódzkich (ur. 1818). Miał braci: Leonarda Eugeniusza, Bronisława Józefata i Ksawerego Edwarda (ur. 1836) oraz siostry: Zofię Helenę (ur. 1840), żonę Franciszka Siemiradzkiego, Helenę, Annę Urszulę, 1.v. Kiersnowską, 2.v. Bykowską-Łopott, i Ksawerę, żonę Lucjusza Bochwica (1835–1864), właściciela majątku Waszkowce (pow. nowogródzki). Bratankiem S-a był Tomasz Witold Szalewicz (zob.), a siostrzeńcami Franciszek (zob.) i Tomasz (zob.) Siemiradzcy.

W r. 1857 ukończył S. Konstantynowski Korpus Kadetów w Petersburgu. W l. 1859–61 studiował tamże w Akad. Sztabu Generalnego; należał wówczas do kółka oficerskiego Zygmunta Sierakowskiego i Jarosława Dąbrowskiego oraz uczestniczył w wieczorach literackich, organizowanych przez słuchaczy Akademii. Od r. 1861 służył w randze sztabskapitana w 3. baonie strzelców. Z powodu choroby podał się pod koniec r. 1862 do dymisji i zamieszkał w majątku ojca, w Kołdyczewie. W kwietniu 1863, po przystąpieniu Litwy do powstania, otrzymał od Sierakowskiego, jako naczelnika sił zbrojnych w woj. kowieńskim, nominację na naczelnika wojskowego pow. nowogródzkiego. Natychmiast w rejonie Stołpców i Nieświeża utworzył oddział i wkrótce podążył w Oszmiańskie, gdzie w Puszczy Nalibockiej połączył się z partią ks. Felicjana Łaszkiewicza, wikarego z Nowogródka. Dn. 19 IV t.r. oddział liczący ok. 100 powstańców został rozbity pod Nalibokami. Uchodzącego przez miasteczko Mir S-a rozpoznano i aresztowano. Wyrok osiedlenia na Syberii Wschodniej został decyzją gen.-gubernatora wileńskiego M. Murawjowa zamieniony na karę sześciu lat ciężkich robót. Wysłany z Nowogródka 8 III 1865, przez Krasnojarsk i Irkuck (dokąd dotarł 8 VII t.r.), został S. skierowany 14 VIII do Posolska w okręgu wierchnieńskim w obwodzie zabajkalskim i zatrudniony przy remoncie dróg. Być może pracował także w Leńskim Tow. Kopalń Złota i w niedługim czasie został jego pełnomocnikiem. Dn. 25 V 1868 prosił o przeniesienie do guberni w europejskiej części Rosji, jednak podanie rozpatrzono dopiero 31 I 1872. We wrześniu 1875 uzyskał zgodę na roczny pobyt przy ojcu w Kołdyczewie, a w r. 1877 zezwolono mu na zamieszkanie pod dozorem policyjnym w Smoleńsku. W r. 1880 został, pod pewnymi ograniczeniami, zwolniony z dozoru policyjnego. Dn. 16 XII t.r. nastąpił rozdział majątku kołdyczewskiego między rodzeństwem, w wyniku którego S. otrzymał rekompensatę finansową. Zmarł w r. 1890; pochowano go na cmentarzu w Kołdyczewie.

W małżeństwie (ok. r. 1878) z Marią z Bernowiczów, która wniosła mu w posagu Nowosady (pow. lidzki), miał S. syna Władysława (1878–1920), inżyniera mechanika, członka Rady Powiatu Mińskiego, po r. 1917 żołnierza w 3. p. ułanów I Korpusu gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, a od r. 1918 żołnierza POW w Mińsku Lit. (jako Wacław Szumski), aresztowanego przez bolszewików i rozstrzelanego 9 II 1920 w Kozich Górach pod Katyniem, niedaleko Smoleńska. Syn Władysława, Kazimierz (1908–1940), porucznik w sztabie Wileńskiej Brygady Kawalerii, został internowany w r. 1939 przez Armię Czerwoną w Starobielsku i rozstrzelany w r. 1940 w Charkowie.

S. bywa mylony z Karolem Adalbertem Szalewiczem (ur. ok. 1827), synem Leonarda, również uczestnikiem powstania styczniowego, skazanym w r. 1865 przez Sąd Wojenny w Wilnie na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywotnią katorgę, odbywaną w większości w gub. jenisejskiej. Dn. 27 I 1872 skierowany został do Ufy wraz z towarzyszącą mu na zesłaniu żoną, Zofią, i trzema córkami: Ksawerą, Anną i Walerią.

 

D’jakov V. A., Dejateli russkogo i pol’skogo osvoboditel’nogo dviženija carskoj armii 1856–1865 gg. Bio-bibliografičeskij slovar’, Moskva 1967; Malewski C., Rody szlacheckie na Litwie w XIX wieku. Powiat lidzki, Wil. 2005; Szalewicz A., Rodopis Szalewiczów. Czy wszyscy pochodzimy od jednego przodka, W. 2008; Ziemianie polscy, Cz. 1; – Aftanazy, Dzieje rezydencji, II 228; Fajnhauz D., 1863 Litwa i Białoruś, W. 1999; Smirnow A. F., Więzi rewolucyjne narodów Rosji i Polski w latach trzydziestych – sześćdziesiątych XIX wieku, W. 1972; Sosiński T., Ziemia nowogródzka – zarys dziejów, W. 2001; Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864, Raperswil 1913; – Informacje Anny Brus na podstawie Kartoteki zesłańców w IH PAN.

Elżbieta Orman

 
 

Powiązane artykuły

 

Powstanie Kościuszkowskie

Insurekcja kościuszkowska rozpoczęta 24 marca 1794 roku, zakończona 16 listopada 1794 roku, to powstanie narodowe początkowo przeciwko Rosji, później także skierowane przeciwko Prusom. Jedno z najbardziej......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kajetan Koźmian h. Nałęcz

1771-12-31 - 1856-03-07
poeta
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Kazimierz Mirecki

1830-05-16 - 1911-10-25
malarz
 

Wiktor Emeryk Jan Staniewicz

1866-09-21 - 1932-12-23
matematyk
 

Jan Ledóchowski

1791-06-23 - 1864-09-10
polityk emigracyjny
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.