INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Kazimierz Rokitnicki h. Prawdzic  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1988-1989 r. w XXXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rokitnicki Kazimierz h. Prawdzic (1701–1779), archidiakon pułtuski, sufragan płocki. Ur. 1 III, był synem Andrzeja, cześnika różańskiego i Teresy z Sulińskich, córki Andrzeja, skarbnika płockiego; wychowywał się w Rusinowie koło Rypina, gdzie jego ojciec był zarządcą dóbr swej bliskiej krewnej Marianny, żony Mikołaja Podoskiego.

R. uczył się prawdopodobnie w kolegium jezuickim w Płocku. Jako kleryk niższych święceń w r. 1721 (8 II) otrzymał od bpa Ludwika Załuskiego nominację na kanonię katedralną płocką fundi Kaczorowo, na którą instalował się osobiście 28 III. W r. 1722 (lub w r. 1723) udał się na studia, prawdopodobnie do Akademii Wileńskiej, gdzie przebywał do r. 1726. Nie uzyskał tam jednak stopnia akademickiego, dopiero w r. 1740 na żądanie kapituły pułtuskiej, zapisał się na Uniw. Krak. (1 XII) i uzyskał tam doktorat obojga praw (9 XII t.r.). W maju 1726, choć nie był obecny na kapitule, wyznaczono go aby towarzyszył bpowi Andrzejowi Załuskiemu na Komisję generalną do Radomia i na sejm do Grodna. Ponownie w r. 1740, tym razem z bpem Antonim Dembowskim, był na sejmie warszawskim. W maju 1727 złożył przysięgę na zachowanie statutów i sekretów kapituły i został mianowany przez biskupa kandydatem na deputata do Trybunału Kor., jednak dopiero w r.n. został wybrany przez kapitułę, która z tej racji przyznała mu prawo do codziennych refekcji i 1000 złp. Z ramienia kapituły sprawował obowiązki deputata do Trybunału Kor. ponownie w r. 1752 (z pensją 2000 złp.) i w r. 1762.

W l. 1730–5 był proboszczem w Przasnyszu; od września 1732 pełnił obowiązki zastępcy wikariusza generalnego i oficjała płockiego, a od r. 1736 – sede vacante – zastępcy administratora, biskupa sufragana Marcina Załuskiego. Bp Antoni Dembowski, po objęciu rządów w r. 1738 (10 I), mianował R-ego swoim wikariuszem generalnym i oficjałem płockim. R. pełnił te obowiązki również za rządów kolejnych następców Dembowskiego: Józefa Szembeka, Hieronima Szeptyckiego i Michała Poniatowskiego. Po śmierci bpa Szembeka kapituła wybrała go na administratora biskupstwa płockiego – urząd ten piastował od 9 IV do 9 XII 1759. Kapituła płocka 8 IV 1738 wybrała R-ego na archidiakona dobrzyńskiego, a star. pułtuski Samuel Skarbek, podstoli winnicki, prezentował go na stanowisko archidiakona pułtuskiego w dwa lata później. Bp Dembowski udzielił mu nominacji w kapitule pułtuskiej 10 VI (instalował się 31 VII), a w kapitule płockiej 14 VI (instalował się 21 VII) 1740. W r. 1745 (21 I) R. uzyskał nominację papieską na kanonię w kolegiacie warszawskiej, z prawem posiadania jej łącznie z archidiakonią pułtuską, ale nominację oficjała warszawskiego na to beneficjum dostał dopiero w r.n. (7 VI). W lipcu 1764 bp H. Szeptycki wyznaczył R-ego na swego sufragana; prekonizowany został jako biskup allalski 26 XI, a sakrę przyjął w styczniu 1765, prawdopodobnie w Warszawie. Wizytację archidiakonatu pułtuskiego przeprowadził w r. 1741 (niezachowana); podczas wizyty generalnej kolegiaty pułtuskiej w r. 1742 z polecenia biskupa wizytował seminarium pułtuskie. Regularnie uczestniczył w kapitułach generalnych obu kapituł i dość systematycznie sprawował obowiązki oficjała i wikariusza generalnego, rzadko posługując się zastępstwem, z wyjątkiem okresów spędzonych w Trybunale Kor. i przy boku biskupa. Król Stanisław August (4 IX 1778), prawdopodobnie na przedłożenie sejmiku dobrzyńskiego, odznaczył R-ego Orderem Św. Stanisława.

Obok niewielkiego uposażenia swej prebendy w kapitule płockiej R. od r. 1727 posiadał kolejno różne wsie prestymonialne (od Dragania aż po Cekanowo), przynoszące ok. r. 1775 1500 złp. rocznego dochodu. Od r. 1740 dzierżawił także Proboszczewice z dóbr kapitulnych; jako archidiakon pułtuski w t.r. wszedł w posiadanie dwóch następnych posiadłości: Rogozina i Winnicy oraz jednej ze wsi prestymonialnych w kolegiacie pułtuskiej; także prebenda w kolegiacie warszawskiej przynosiła pewne dochody. Pozwoliło to R-emu na zgromadzenie znacznych zasobów materialnych i utworzenie fundacji w wysokości 10 tys. tynfów, zapisanych w r. 1760 w grodzie płockim na dobrach Rokitnicy i Mojkowa, a w r. 1768 przeniesionych na dobra Gozdowo, z czynszem rocznym ok. 500 złp. z przeznaczeniem na odprawianie mszy «Cibavit» w każdą środę w kolegiacie pułtuskiej (czynsz od tej sumy wypłacany był już od r. 1758). R. zmarł po dłuższej chorobie 17 I 1779. Księgę funkcji biskupich (1765–78, zachowana) i pontyfikalia, wypożyczone ze skarbca katedralnego, przekazali kapitule wykonawcy testamentu. Majątek po Kazimierzu odziedziczył zapewne jego brat Tomasz (1713–1783), kaszt. rypiński od r. 1775, kawaler Orderu Św. Stanisława.

 

Niesiecki; Szostkiewicz, Katalog bpów obrządku łac., s. 156; – Grzybowski M., Administracja diecezjalna za czasów biskupa płockiego M. J. Poniatowskiego (1773–1785), w: „Studia Płockie” T. 5: 1977 s. 121; Nowowiejski A. J., Płock, Wyd. 2, Płock 1930 s. 80, 334–5; – Album stud. Univ. Crac., V 62; Lauda sejmików ziemi dobrzyńskiej, Kr. 1887; – Arch. Diec. w Płocku: Acta Capituli Plocensis t. 16 k. 78v.–79, t. 17–21 k. 23 passim, Akta wizytacyjne katedry płockiej z 1775 r. k. 247, Acta Capituli Pultoviensis t. 4 k. 72–73, 76, 113, Visitatio ecclesiae collegiatae Pultoviensis 1775 a. 104, Acta Episcopalia t. 54 k. 275, 284, t. 65 k. 1622n., t. 67 k. 37, 313, Acta Officialia Plocensia t. 228 k. 26v., 58v., t. 229–236 passim (w tym 4 tomy oprawne w brązową skórę z superexlibrysem z h. Prawdzic), Akta metrykalne parafii Rypin nr 1030 k. 50, 52v., 61, 102, Materiały Zdzisława Ożarowskiego z ksiąg ziemskich bobrownickich i płockich.

Tadeusz Żebrowski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.