Siemaszko Kazimierz (1847–1904), ksiądz-misjonarz, społecznik, założyciel zakładu wychowawczego dla dzieci i młodzieży. Ur. 19 XII w Dyskajmie, małej wiosce na Żmudzi w pow. rossieńskim, w rodzinie zaściankowej szlachty lit., był synem Kazimierza i Józefy z Wojtkiewiczów.
S. ukończył szkołę ludową w rodzinnej wsi, do gimnazjum uczęszczał zapewne w Wilnie, ponieważ w czerwcu 1863 w okresie terroru M. N. Murawiewa był świadkiem egzekucji ks. Stanisława Iszory. Od r. 1864 S. należał do Bractwa Wzywania Dusz Czyścowych przy karmelickim kościele Wszystkich Świętych. Dn. 6 IX 1865 został S. «zaliczony do mieszczan wileńskich spośród stanu byłej szlachty polskiej […] jako pracujący mieszczanin». Dn. 28 VIII 1868 uzyskał zgodę Wileńskiej Rady Miejskiej na wstąpienie do stanu duchownego. Od ks. Józefa Bąkowskiego, misjonarza, profesora seminarium diecezjalnego, otrzymał list polecający do Zgromadzenia Misji w Krakowie na Kleparzu, gdzie 4 I 1870 został przyjęty przez wizytatora Piotra Soubieille’a. Studiował tam filozofię i teologię. Dn. 19 VII 1872 złożył śluby wieczyste, a święcenia kapłańskie otrzymał 19 XII 1875 we Lwowie. Obywatelstwo austriackie uzyskał po wielu staraniach w grudniu 1885.
Już w okresie studiów S. uczył katechizmu ubogich i zaniedbanych moralnie chłopców z Kleparza oraz prowadził męską Sodalicję Mariańską. Jako diakon wygłaszał kazania dla ubogich, którym następnie podawał posiłek. W r. 1874/75 przewodniczył także w rekolekcjach dla ubogich. W pierwszych latach kapłaństwa S. pełnił obowiązki kapelana w szpitalu św. Łazarza i w szpitalu dziecięcym św. Ludwika. Był także katechetą w szkole św. Stanisława i prowadzonej przez siostry miłosierdzia szkole we własnym domu przy ul. Warszawskiej 10. Do końca życia był spowiednikiem sióstr miłosierdzia w Krakowie. Od r. 1880 przez dwadzieścia lat pełnił obowiązki ekonoma domu kleparskiego, a także ekonoma prowincjalnego księży misjonarzy. Wkrótce po święceniach kapłańskich rozpoczął organizowanie izb noclegowych dla bezdomnych, zaniedbanych moralnie młodych włóczęgów. Od r. 1882 opieka nad opuszczonymi chłopcami obejmowała również zajęcia dzienne. Powstało wówczas półzamknięte schronisko przy ul. Krzywej dla 23 chłopców w wieku od 8 do 16 lat. Młodsi uczęszczali do pobliskich szkół podstawowych, a starsi jako terminatorzy uczyli się zawodu w warsztatach rzemieślniczych w mieście. W r. 1886 S. przeniósł schronisko do zakupionego wówczas domu czynszowego przy ul. Długiej 38 (obecnie: 42), nazwał je Domem Schronienia i Dobrowolnej Pracy dla Biednych i Opuszczonych Chłopców. Fundusze na zakup i adaptację budynku pochodziły z pożyczek i darów zarówno od sejmu, Rady miasta Krakowa, jak i od osób prywatnych, m.in. od księżnych Marii Ogińskiej i Marceliny Czartoryskiej, hr. Stanisławy Tarnowskiej, Franciszka Wacława Popiela i ks. Jana Schindlera. Stałego finansowego wsparcia udzielali S-ce wizytatorzy misjonarzy ks. P. Soubieille i ks. Józef Kiedrowski.
W grudniu 1886 S. otrzymał zgodę kuratorium na otwarcie w schronisku szkoły powszechnej z prawem publiczności, w której uczyła się także młodzież z miasta. W zakładzie było wtedy 60 chłopców, młodsi uczęszczali do klas dziennych, a starsi – terminatorzy – do wieczorowych, tzw. przemysłowych szkół miejskich. Szkoła miała warsztat introligatorski i własną orkiestrę. W r. 1889 powiększył S. schronisko, dobudowując trzypiętrową oficynę z kuchnią, pralnią, obszerną świetlicą i salą gimnastyczną. W t.r. S. w imieniu Zgromadzenia zakupił w Czernej koło Krzeszowic dziesięciomorgową parcelę pod budowę willi wakacyjnej dla najmłodszych chłopców. Budynek był gotowy już w r.n., a od r. 1906 stał się filialnym zakładem dla najmłodszych chłopców z czteroklasową szkołą podstawową.
Poza pracą wychowawczą i organizacyjną w zakładzie, którą przez 15 lat prowadził sam, S. brał udział w organizowaniu bliźniaczego domu opieki nad zaniedbaną młodzieżą – z fundacji ks. Aleksandra Lubomirskiego przy ul. Rakowickiej w Krakowie. Od r. 1887 był konsultantem projektów budowy zakładu. Fundator zamierzał oddać dzieło pod zarząd Zgromadzenia Misji, ale S. po rozważeniu warunków, odmówił przyjęcia kierownictwa zakładu. Od r. 1893 należał jednak do rady nadzorczej fundacji, a od r. 1902 był członkiem Wydz. Wykonawczego Kuratorii zakładu. Do końca życia utrzymywał kontakt z zarządem fundacji. W r. 1897 S. otrzymał współpracownika do prowadzenia zakładu przy ul. Długiej i domu wakacyjnego w Czernej, ks. Jana Rzymełkę, który później, jako dyrektor obu zakładów, rozbudował i doprowadził dzieło założyciela do rozkwitu. S. po krótkiej chorobie zmarł 20 V 1904 w Krakowie, pochowany został w grobowcu Zgromadzenia na cmentarzu Rakowickim.
W uznaniu zasług nazwano imieniem S-i zakład przy ul. Długiej oraz jedną z ulic na Białym Prądniku w Krakowie. W r. 1987 z okazji stulecia zakładu w Czernej (dziś Dom Pomocy Społecznej) na jego budynku wmurowana została tablica pamiątkowa, ufundowana przez byłych wychowanków zakładu.
Katalog koresp. Działyńskich, Zamoyskich; Słownik biograficzny katolicyzmu spłecznego w Polsce, R.–Ż., L. 1995 (S. Janaczek); Grodziska-Ożóg K., Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803–1939), Kr. 1987; – Chłopiec = sierota w opiece Zakładu Wychow. im. ks. Siemaszki w Krakowie, Kr. [b.r.w.] s. 1–3; Dihm J., Śp. ks. Kazimierz Siemaszko, „Roczniki Obydwu Zgromadzeń św. Wincentego a Paulo” R. 11: 1905 s. 20–25; E. B., Zakład im. ks. Siemaszki, „Meteor” 1932 s. 131–2; Gawlas K., Moje zielone lata w zakładzie ks. Siemaszki, Kr. 1992 (tu relacja S-i o idei i początkach zakładu) s. 109–26; Historia kościoła w Polsce, P.–W. 1974–9 I–II; Księga pamiątkowa trzechsetlecia Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Kr. 1925 s. 146–8; Langie K., Ks. Kazimierza Siemaszki dom schronienia i dobrowolnej pracy dla biednych opuszczonych chłopców, Kr. 1887; Urban W., Ostatni etap dziejów kościoła w Polsce przed nowym tysiącleciem (1815–1965), Rzym 1966 s. 400; – „Czas” 1883 nr 260; Kalendarz Czecha 1905 s. 103; „Nowa Reforma” 1884 nr 34; „Tyg. Powsz.” 1987 nr 18; – Arch. Księży Misjonarzy w Kr. na Stradomiu: Fot., dokumenty, teczka S-i, Bima S., Ks. Kazimierz Siemaszko, twórca dzieła miłości i poświęcenia, Kr. 1954 (mszp.), Janaczek S., Krakowska Prowincja Księży Misjonarzy (1865–1914), L. 1972 (mszp.) s. 284–7; Arch. „Naszej Przeszłości” w Kr.: rkp. sygn. 97, Lewandowski C., Notatki kronikarskie domu Św. Wincentego à Paulo na Kleparzu w Krakowie 1901–1907, Schletz A., Słownik biograficzny Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Polsce 1651–1951, II (mszp.); B. Jag.: Klepsydra S-i (sygn. 224650 IV).
Jan Dukała