Sikorski Kazimierz, w zakonie Kazimierz od św. Michała (1736–1780), pijar, matematyk, etyk. Ur. 2 IX w Brzozowej w diec. przemyskiej, prawdopodobnie pochodził z rodziny szlacheckiej h. Lis (jego siostrzeńcem był pijar Michał Siekierzyński, zob.).
S. należał do pierwszego pokolenia pijarów kształconych wg reformatorskiego programu Stanisława Konarskiego. Naukę rozpoczął w Podolińcu, tam też wstąpił (30 VIII 1753) do zakonu pijarów i w l. 1753–5 odbył nowicjat. W r. szk. 1755/6 kontynuował naukę w Rzeszowie, studiując pod kierunkiem Celestyna Kaliszewskiego humaniora, dwa następne lata spędził w kolegium w Międzyrzeczu Koreckim, gdzie w tamtejszym profesorium ukończył kurs filozofii (logikę i fizykę). Powrócił do Rzeszowa i podjął pracę pedagogiczną (w ramach obowiązkowej praktyki dwuletniej) – w l. szk. 1758/9 i 1759/60 uczył gramatyki w niższych klasach pijarskich szkół publicznych. Władze zakonne pozytywnie oceniły jego zdolności, pilność oraz postawę religijną i wysłały go na dwuletnie studia teologii spekulatywnej do Warszawy (1760/1–1761/2), gdzie uczył się pod kierunkiem Szymona Bojdeckiego i Felicjana Mizerskiego. W czasie pobytu w Warszawie opublikował jeden z pierwszych pijarskich podręczników arytmetyki pt. Arithmetica brevis et facilis ad usum studiosae iuventutis (1761). W podręczniku widoczne są wpływy niemieckiej «nowożytnej filozofii», S. niejednokrotnie powoływał się w nim na dzieła Ch. Wolffa. Arithmetica była używana w pracy dydaktycznej w szkołach pijarskich.
Po ukończeniu studiów teologicznych w Warszawie S. wyjechał do Rzymu, korzystając z funduszu stypendialnego prowincji polskiej (utworzonego dzięki Antoniemu Konarskiemu i Samuelowi Wysockiemu). Studiował tam dwa lata (1762/3 i 1763/4) rozmaite dyscypliny (ze szczególnym uwzględnieniem matematyki), uzyskując bardzo dobre wyniki. Po powrocie przez rok (1764/5) uczył w Rzeszowie młodzież świecką filozofii. Doceniając jego wiedzę, orientację w nowożytnych prądach naukowych i doświadczenie, władze zakonne zleciły mu kształcenie młodych zakonników w ramach profesoriów. Począwszy od r. szk. 1765/6 wykładał filozofię w różnych ośrodkach (w r. 1765/6 w Nowym Sączu, w l. 1765/7–1768/9 oraz 1773/4 w Międzyrzeczu Koreckim), a w l. 1769/70–1772/3 uczył filozofii i matematyki w Rzeszowie, ciągle dobrze oceniany przez zwierzchników. W r. szk. 1774/5 został prefektem szkół pijarskich w Łomży, powstałych tam po kasacie jezuitów i mieszczących się w byłym kolegium jezuickim. W Łomży wizytował S-ego w listopadzie 1774 z ramienia KEN Szczepan Hołowczyc i odnotował w raporcie, prawdopodobnie przekazane mu przez S-ego obawy, związane z laicką reformą oświaty prowadzącą do «upadku religii i dobrych obyczajów». Zagadnieniami moralnymi zajmował się S. szczególnie w ostatnich latach życia: w warszawskiej drukarni pijarskiej opublikował w r. 1776 Mowy moralne przeciwko kłamstwu i różnym rodzajom nierzetelności miane w szkołach łomżyńskich…, zadedykowane ówczesnemu bpowi płockiemu Michałowi Jerzemu Poniatowskiemu (z jego bowiem zalecenia S. podjął się wygłaszania dla uczniów łomżyńskich co miesiąc nauk moralnych). W jednej z mów S. występował przeciwko stosowaniu przysięgi jako środka dowodowego przed sądem. Nawiązywał w ten sposób do myśli włoskich humanistów, a zwłaszcza do poglądów C. Becarii. Z braku podręczników Mowy S-ego używane były w szkołach KEN, czasem nawet jako jedyna książka do nauk moralnych (np. w l. 1778–80 w Węgrowie i w l. 1778–9 w Pułtusku). W późniejszych latach (nawet w poł. XIX w.) książeczkę wykorzystywano jako lekturę obowiązkową w seminariach duchownych.
W l. 1775–9 S. pełnił funkcję superiora i rektora w Łomży (ponadto w r. 1777 tymczasowo zastępował nauczyciela matematyki). Jako «umiejący żyć z ludźmi», zjednywał sobie przyjaciół oraz darczyńców i doprowadził w krótkim czasie do gruntownego odnowienia gmachu szkolnego i kościoła. Uruchomił także prężnie działający teatr szkolny. Dzięki staraniom S-ego i protekcji bpa Poniatowskiego załatwione zostały sprawy majątkowe kolegium. W maju 1775 nastąpiła intromisja do kwestionowanych posiadłości: ogrodu, browaru, karczmy i pól «za ogrodem». W sierpniu 1778 pod zarząd kolegium oddany został szpital św. Ducha. Udało się także S-emu wyjść zwycięsko z konfliktu o kolegium łomżyńskie z zakonem benedyktynów (1779). Kronikarz pijarski wychwalał porządek w szkołach i kwitnący stan kolegium za rządów S-ego (szkołę i pijarów łomżyńskich cenił podkanclerzy lit. Joachim Chreptowicz). Z racji wieku i doświadczenia S. służył radą nie tylko kolegium łomżyńskiemu, lecz również diec. płockiej, a nawet okolicznej szlachcie. Tuż przed śmiercią został prawdopodobnie obrany rektorem Domu Nowicjatu w Drohiczynie. S. zmarł na febrę 6 VIII 1780 w Warszawie, dokąd przybył na posiedzenie kapituły prowincjonalnej. Został pochowany w pijarskim kościele w Warszawie.
Enc. Org. (1898 1904), XXIII; Podr. Enc. Kośc.; Bielski, Vita et scripta, s. 142; DENES, I 545; Horányi, Scriptores, II 671; Słown. Pol. Teologów Katol., IV (Grzebień L.); – Affek M., Związki polsko-włoskie w naukach prawnych (1764–1795), W. 1995 s. 30, 37, 40, 56, 74, 112, 154, 162; Buba J., Matematyka w dawnych szkołach pijarskich w Polsce – nauczyciele, podręczniki, w: Pijarzy w kulturze dawnej Polski, Kr. 1982 s. 250; [Dzierżanowski K.] D. K., Krótka wiadomość o szkole łomżyńskiej, od r. 1616 do 1818, przez K.D. b. profesora przy tejże szkole, z Płocka, „Bibl. Warsz.” 1861 t. 1 s. 636–40; Godlewska D., Szkolnictwo w Łomży w okresie Komisji Edukacji Narodowej, Zesz. Naukowo-Dydaktyczne Filii Uniw. Warsz. w Białymstoku, z. 10, Pedagogika i Psychologia, T. 4: 1975 s. 94, 96; Pawlikowska-Brożek Z., Wkład pijarów do matematycznej literatury podręcznikowej, w: Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVII–XIX, W.–Kr. 1993 s. 283; Pitala A., Przyczynki do dziejów polskiej prowincji pijarów 1642–1992, Kr. 1993 s. 53–4; Stępień R., Współpraca pijarów z Komisją Edukacji Narodowej na terenie Korony, Wr. 1994 s. 113; Śrutwa J., Szkoła księży pijarów, w: Dzieje teologii katol., II cz. 2 s. 561; Tync S., Nauka moralna w szkołach Komisji Edukacji Narodowej, Kr. 1922 s. 142, 151–2; – Historia Domus Varsaviensis Scholarum Piarum, Oprac. L. Chmaj, Wr. 1959 s. 175, 203; Komisja Edukacji Narodowej, z. 24. Raporty generalnych wizytatorów z r. 1774, Wyd. T. Wierzbowski, W. 1906 s. 70–4; – Arch. OO. Pijarów w Kr.: Liber decretorum de diligentia professorum et magistrorum scholarum, Col. Petr. nr 13, k. 22v., 24, 27, 29, 33, 35, 37, 41v., 42v., 44v., 46, 47v., 48, Matricula [Provinciae Polonae Schol. Piarum 1742–1867]; Arch. PAN: rkp. III–76 nr 39 k. 330 i n. (mater. Ludwika Chmaja); B. Czart.: rkp. 1843 k. 131, Historia domus Ressoviensis.
Jarosław Kurkowski