Sobolewski Kazimierz, pseud. konspiracyjne: Cyrus, Eustachy Doźnicki (1896–1985), major WP, podpułkownik Armii Krajowej. Ur. 10 IX w Dąbrowie (pow. Kowel), był synem Władysława (1867–1914), gospodarza na 10 ha ziemi, i Michaliny z Pretków (1871–1920).
Od r. 1909 S. uczył się w gimnazjum w Łucku. W r. 1915 został wraz z matką i rodzeństwem ewakuowany do Biełgorodu nad Donem. Maturę zdał w Biełgorodzie w czerwcu 1916. We wrześniu t.r. wstąpił na wydz. fizyczno-matematyczny uniw. w Piotrogrodzie, ale już 8 XI t.r. został powołany na ćwiczenia wojskowe w Niżnym Nowgorodzie i następnie skierowany do szkoły oficerskiej piechoty (skrócony kurs) do Irkucka. Ukończył ją 1 IV 1917 w stopniu podporucznika. Podczas stażu, który potem odbył w zapasowym 15. P. Syberyjskim w Krasnojarsku, wziął udział w organizowaniu Komitetu Niepodległościowego i Związku Wojskowych Polaków. Dn. 25 VI 1917, jako oficer 527. pp 132. DP, został skierowany na front rosyjsko-niemiecki pod Mińsk Lit. W dn. 12 i 13 VII 1917 brał udział w bitwie w Bohuszyńskim Lesie (Wileńszczyzna). W jej trakcie objął dowództwo 11. kompanii wspomnianego pułku i sprawował je do 3 X 1917; otrzymał wówczas Krzyż św. Stanisława. Dn. 3 X 1917 na własną prośbę został przeniesiony do 132. dywizjonu artylerii lekkiej (dal) w tej samej dywizji, na stanowisko oficera gospodarczego 3. baterii. Mimo przeszkód ze strony władz dywizji agitował wśród żołnierzy pochodzenia polskiego na rzecz tworzenia armii polskiej i został wybrany przez nich na delegata do Korpuśnego Komitetu, którego zadaniem był werbunek do formującego się I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego. Z końcem stycznia 1918 wziął udział w zjeździe delegatów Związku Wojskowych Polaków w Mińsku Lit. Dn. 17 III t.r. został zdemobilizowany z armii rosyjskiej i do maja t.r. służył w I Korpusie Polskim jako oficer baterii. Z kolei po demobilizacji Korpusu przeszedł w sierpniu t.r. do armii ukraińskiej (I Brygada Artylerii I Korpusu Ukraińskiego hetmana P. Skoropadśkiego). W październiku S. powrócił do rodzinnej Dąbrowy, gdzie zorganizował 9-osobowy oddział Polskiej Organizacji Wojskowej, dla którego wystarał się osobiście o broń i amunicję. W listopadzie na jego czele opanował stację kolejową Turzysk, wypędzając oddziały ukraińskie i zdobywając duże zapasy materiałów wojskowych, żywność oraz tabor kolejowy. Po wkroczeniu do Włodzimierza oddziału mjr. Władysława Bończy-Uzdowskiego z polskiej Grupy Operacyjnej «Bug», zameldował się u niego i otrzymał rozkaz obrony odcinka Turzysk.
Dn. 16 XII 1918 S. wstąpił do WP. Pełnił w nim m.in. funkcje: zastępcy komendanta taborów i oficera kwaterunkowego w Dowództwie m. Lublina (9 I – 9 IV 1919), członka Komisji Remontowej Dowództwa Okręgu Generalnego Lublin (9 IV 1919 – 15 XII 1920) i adiutanta baterii Zapasowego 13. Dywizjonu Artylerii Ciężkiej z Modlina, stacjonującego we Włodzimierzu (15 XII 1920 – 14 X 1921) z przerwami na szkolenie artyleryjskie, we Lwowie (15 II – 25 III t.r.) i w Szkole Podchorążych Artylerii w Poznaniu (6 VI – 14 X t.r.). Na tych stanowiskach zyskał opinię uczciwego i sumiennego oficera frontowego i administracyjnego. Dn. 28 II 1921 został mianowany porucznikiem i od października t.r. do września 1939 służył w utworzonym właśnie 27. p. artylerii polowej (przemianowanym w l. trzydziestych na p. artylerii lekkiej) we Włodzimierzu Wołyńskim. Już podczas sprawowania pierwszej z licznych funkcji w tym pułku – oficera ewidencyjnego (14 X 1921 – 28 I 1922) otrzymał pochlebną ocenę swego dowódcy, ppłk. Stanisława Millera: «bardzo wyrobiony charakter; dba bardzo o dobro żołnierza; bardzo ambitny, sprytny i inteligentny». Był potem kolejno dowódcą kilku baterii w okresach między pełnieniem zadań, m.in.: instruktora w Szkole Podoficerskiej (1 III 1922 – 8 I 1923) i adiutanta 3. dywizjonu (15 XI 1924 – 4 IV 1925), zaś po otrzymaniu nominacji na kapitana (1 VII 1925) – dowódcy Szkoły Podoficerskiej (1 XI 1925 – 25 IV 1926). Odbył kurs dowódców baterii (3 IV – 3 IX 1929) w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu. Od 8 X 1929 do 26 VII 1933 przebywał na stażu w Samodzielnym Referacie Informacyjnym, w Dowództwie Okręgu Korpusu II w Lublinie. Podjął tam w r. 1930 studia prawnicze na KUL, ukończone z dyplomem magistra w r. 1934. W r. 1931 na zlecenie Wojskowego Biura Historycznego opracował Zarys historii wojennej 27-go pułku artylerii polowej (W.). Po odbyciu stażu został skierowany na kurs unifikacyjny doskonalenia w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie (3 VIII – 24 XI 1933), by następnie powrócić do Włodzimierza na stanowisko dowódcy dywizjonu. Ukończenie kolejnego kursu – drugich zastępców dowódcy pułku – w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie (sierpień – październik 1938, I lokata) pozwoliło mu uzyskać nominację na majora (19 III 1939) i drugiego zastępcę dowódcy 27. p. artylerii lekkiej (kwiecień 1939).
W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. S. był dowódcą sformowanego w mobilizacji powszechnej we Włodzimierzu 52. dal , który osiągnął gotowość w przewidzianym terminie (6 IX). Z powodu zniszczenia torów kolejowych i zagrożenia przez niemieckie jednostki pancerne, dywizjon S-ego nie dotarł do miejsca przeznaczenia w rejonie Niżankowic pod Przemyślem, lecz z wielkim trudem, okrężną marszrutą, osiągnął w nocy z 13 na 14 IX Dublany. Stamtąd dotarł do Lwowa (15 IX) i wziął udział w obronie miasta przed Niemcami, m.in. 18 IX baterie 52. dal zestrzeliły dwa niemieckie bombowce, a 21 IX na odcinku Skniłów–Persenkówka zniszczono zgrupowanie niemieckiej piechoty, stanowiska broni maszynowej i baterii artylerii. Po kapitulacji Lwowa uniknął niewoli i w listopadzie 1939 przedostał się do Radomia. Oficjalnie prowadził sklep komisowy najpierw w Radomiu (1939–40), potem w Warszawie (1940–4), a jednocześnie działał w konspiracyjnym Związku Walki Zbrojnej – Armiii Krajowej (AK). Od marca 1943 do lipca 1944 był szefem Oddziału III podokręgu «Wschód» Obszaru Warszawskiego AK (krypt. Białowieża) z siedzibą w Warszawie. W czasie akcji «Burza» S. był szefem sztabu Grupy Operacyjnej (GO) «Wschód» AK, w którą przekształcił się podokręg «Białowieża» pod koniec lipca 1944, i która w początkowej fazie walk ściśle współpracowała z oddziałami radzieckimi, wyzwalając wspólnie m.in. Siedlce, Mińsk Mazowiecki i Tłuszcz. Dn. 2 VIII t.r. S. (w stopniu ppłk. AK), wraz z ppłk. Lucjanem Szymańskim, spotkał się w majątku Niedziałka (koło Mińska Maz.) z radzieckim gen. M. Popowem. Zgodnie z przyjętymi tam ustaleniami, przeprowadził oddziały GO «Wschód» do pobliskiej Mieni; tam odbyła się odprawa z udziałem gen. Popowa, w czasie której S. tłumaczył z rosyjskiego jego przemówienie do żołnierzy. Zaraz potem został nieoczekiwanie aresztowany wraz z innymi oficerami; żołnierzy rozbrojono i deportowano. Wywieziony do ZSRR, spędził dwa lata w obozie jenieckim «Diagilewa 179» w Riazaniu.
Z internowania S. powrócił 3 XI 1947 przez punkt repatriacyjny w Białej Podlaskiej i zamieszkał w Warszawie. W l. 1947–50 był tam współwłaścicielem sklepu komisowego. Okręgowa Komisja Rejestracyjno-Weryfikacyjna Nr 1 w Min. Obrony Narodowej nie zatwierdziła S-emu stopnia podpułkownika, wydając 29 XII 1949 o nim opinię: «inicjatywa prywatna, wróg ideologiczny». Od 15 XI 1950 S. pracował w Zrzeszeniu Katolików «Caritas». W okresie tym opracował Wspomnienia z walk Grupy Operacyjnej «Wschód» AK w widłach Bugu i Wisły (mszp. w WIH w W.: sygn. III/49/98). Opublikował jedynie krótki artykuł Grupa Operacyjna «Wschód» („WTK” 1975 nr 14). Był członkiem ZBoWiD. Zmarł 17 II 1985 w Józefowie pod Otwockiem i został pochowany na miejscowym cmentarzu. Był odznaczony orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem za Wojnę 1918–21, Medalem 10-lecia Niepodległości.
W małżeństwie zawartym w r. 1922 z Teofilą z Górskich (ur. 1 XI 1897) miał S. córkę Halinę (ur. 30 I 1923) i syna Ryszarda Kazimierza (ur. 9 VII 1928).
Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; Zarzycki P., Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1995 s. 82; – Bagiński H., Wojsko Polskie na Wschodzie 1914–1920, W. 1921 s. 137; Błagowieszczański I., Artyleria Wojska Polskiego w latach 1918–1939, „Wojsk. Przegl. Hist.” 1974 nr 4 s. 249; Dalecki R., Armia «Karpaty» w wojnie obronnej 1939 roku, Rzeszów 1989; Gaister K. L., Księga pamiątkowa artylerii polskiej 1914–1939, Londyn 1975 s. 322–3; Głowacki L., Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, L. 1976; Gnat-Wieteska Z., Armia Krajowa obwód «Gołąb» – Garwolin, Pruszków 1997; tenże, Garwolin w okresie okupacji hitlerowskiej, w: Garwolin. Dzieje miasta i okolicy, W. 1980; Gozdawa-Gołębiowski J., Obszar Warszawski Armii Krajowej. Studium Wojskowe, L. 1992; Lewandowska S., Ruch oporu na Podlasiu 1939–1944, W. 1976; Piechota polska 1939–1945, Londyn 1974 z. 17 s. 33–4; Pietras S., POZ. Polska Organizacja Zbrojna. Siew–Racławice–POZ–AK, W. 1996; Polski ruch oporu 1939–1945, W. 1988; Ślaski J., Polska walcząca (1939–1945), W. 1986 V–VI; Ważniewski W., Na przedpolach stolicy 1939–1945, W. 1974; Zarzycki P., Zarys historii wojennej 27 pułku artylerii lekkiej w kampanii wrześniowej, Pruszków 1999 s. 33, 44; – Dokumenty obrony Lwowa 1939, Oprac. A. Leinwand, W. 1997; – „Życie Warszawy” 1985 nr 44 s. 12 (nekrolog); – CAW: sygn. Ap 1769/89/4725, Tap 1465/753.
Jerzy Adam Radomski