Sumiński Kazimierz (1800–1869), bibliotekarz i archiwista, dyrektor Biblioteki Głównej Okręgu Naukowego Warszawskiego.
Ur. 4 III w Chrzanówku koło Ciechanowa, był synem Józefa Romualda (1770 – po 15 X 1831), obywatela ziemskiego, i Anieli z Mężyńskich (1779–1855), bratem Wincentego (1805–1862), nauczyciela szkół średnich, następnie komisarza ekonomicznego Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu w Warszawie.
S. ukończył Szkołę Wojewódzką Benedyktynów w Pułtusku. W lutym 1818 rozpoczął pracę w Bibliotece Publicznej przy Uniw. Warsz. Dn. 7 X t.r. zapisał się na Wydz. Administracji Uniw. Warsz., ale studiów nie ukończył. Pod okiem podbibliotekarza Joachima Lelewela zajmował się jako skryptor dopisywaniem brakujących kartek katalogowych w dziale klasyki. W l. dwudziestych na stanowisku adiunkta opisywał, katalogował i porządkował księgozbiór; specjalizował się w katalogowaniu dzieł obcojęzycznych. Ponadto w l. 1821–5 był protokolantem sesji bibliotecznych i prowadził rachunki biblioteki. Po upadku powstania listopadowego biblioteka została 21 XI 1831 «opieczętowana», a władze rosyjskie zdecydowały przewieźć wszystkie książki i rękopisy w językach innych niż polski do Petersburga i wcielić je do Cesarskiej Biblioteki Publicznej (ryciny i numizmaty do zbiorów Cesarskiej Akad. Sztuk Pięknych). Z polecenia dyrektora Biblioteki Rządowej Samuela Bogumiła Lindego uczestniczył S. w l. 1832–4 w akcji wywożenia zbiorów bibliotecznych, pomagając w ich pakowaniu i wysyłce. W r. 1834 został wydelegowany jako adiunkt Biblioteki Rządowej na czteromiesięczny pobyt w Rosji, aby na miejscu uporządkować przewiezione tam zbiory. Po powrocie do Warszawy, pełniąc obowiązki sekretarza w Bibliotece Rządowej, zajmował się przejmowaniem księgozbiorów po likwidowanych instytucjach, m.in. Inst. Agronomicznego w Marymoncie, Szkole Politechnicznej, Inst. Pedagogicznym i Szkole Aplikacyjnej.
W l. 1838–40 bywał S. częstym gościem w pałacu Aleksandra Potockiego w Wilanowie i na prośbę gospodarza objął po archiwiście Hipolicie Kownackim pieczę nad tamtejszą biblioteką i archiwum. «Z prawdziwym zamiłowaniem» porządkował i katalogował bibliotekę wilanowską, w skład której wchodziły też zbiory ojca i stryja Potockiego, Stanisława Kostki i Ignacego. W r. 1839 opracował Spis rękopisów znajdujących się w Bibliotece JWW. hr. Potockich w Wilanowie… (AGAD, rkp. Wil. Kat. 77; «skróconą i zmodernizowaną» wersję późniejszego odpisu opublikował Karol Buczek pt. „Rękopisy wilanowskie pod Baranami” w „Przeglądzie Bibliotecznym” R. 5: 1931) oraz Spis atlasów, kart jeograficznych i planów rozmaitych miast w Bibliotece Wilanowskiej… (AGAD, rkp. Wil. Kat. 26). W r. 1840 sporządził Spis duplikatów w Bibliotece Wilanowskiej… (AGAD, rkp. Wil. Kat. 27) oraz alfabetyczno-kartkowy Katalog Biblioteki Wilanowskiej (AGAD, rkp. Wil. Kat. 25), do którego napisał wstęp. W imieniu A. Potockiego uczestniczył w licytacjach księgozbiorów, m.in. w r. 1840 zakupił dla niego książki ze zbiorów zmarłego Aleksandra Chodkiewicza. W r. 1849 awansował na bibliotekarza, tj. dyrektora Biblioteki Głównej Okręgu Naukowego Warszawskiego, obejmując tę funkcję po następcy Lindego, Pawle Zaorskim, który odszedł na emeryturę. Zajmował się odtąd opracowywaniem katalogu kartkowego działu książek obcych. Był też konsultantem i ekspertem w warszawskiej Bibliotece Akad. Medyko-Chirurgicznej. Po śmierci matki odziedziczył Targonie w pow. ciechanowskim, ale w marcu 1859 sprzedał je Kamilli z Pruchnickich Wodzińskiej za 125 tys. złp. W związku z przygotowaniami do otwarcia Szkoły Głównej wyjeżdżał w l. 1861–2 za granicę w celu dokonania zakupu książek; swoje obowiązki przekazał wówczas podbibliotekarzowi Karolowi Estreicherowi. Na emeryturę przeszedł wkrótce po wybuchu powstania styczniowego (31 III 1863 stanowisko dyrektora Biblioteki Głównej objął Józef Przyborowski), po czym osiadł na wsi. Z powodu choroby przyjechał na leczenie do Warszawy i tam 5 I 1869 zmarł; został pochowany 7 I na cmentarzu Powązkowskim.
W małżeństwie zawartym 5 VIII 1825 w Warszawie z Anną z Łazuckich, córką kupca Józefa Łazuckiego, miał S. kilku synów, m.in.: Henryka (1826–1891), inżyniera, zatrudnionego w l. 1856–91 w Wydz. Technicznym Zarządu m. Warszawy, żonatego z Józefą z Mieszkowskich (1838–1912), oraz Edmunda (1826–1857), absolwenta Inst. Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Marymoncie, podleśnego strażowego w leśnictwie Udrzyn nad Bugiem, żonatego z Anną z Mieszkowskich, z którą miał syna Antoniego (ur. 1855).
Cmentarz Powązkowski, II; Gerber, Studenci Uniw. Warsz.; Semkowicz W., Przewodnik po zbiorze rękopisów wilanowskich, W. 1961; Słown. Pracowników Książki Pol.; – Bieliński, Uniw. Warsz., I 748; Błażejewicz O., Samuel Bogumił Linde, bibliotekarz i bibliograf, Wr. 1975; Kozerska H., Warszawska Biblioteka Uniwersytecka 1832–1871. Biblioteka Rządowa – Okręgu Naukowego – Główna, W. 1967; Łodyński M., Materiały do dziejów państwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1807–1831), Wr. 1958; Rudnicka J., Biblioteka Wilanowska. Dwieście lat jej dziejów 1741–1932, W. 1967; Więckowska H., Joachim Lelewel: uczony – polityk – człowiek, W. 1960; – Nekrologi „Kuriera Warszawskiego”, Oprac. A. Tyszka, W. 2007 III (dot. syna, Edmunda); Radziszewski F., Wiadomość historyczno-statystyczna o znakomitszych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych…, Kr. 1875 s. 96; Rocznik urzędowy Królestwa Polskiego na r. 1865, W. (dot. syna, Henryka); – „Bibl. Warsz.” 1891 t. 1 nr 3 s. 654 (dot. syna, Henryka); Kalendarz polski J. Jaworskiego na r. 1870, W. s. XL; Kalendarzyk polityczny za l. 1841–9, W.; „Kur. Warsz.” 1869 nr 3, 5, 1912 nr z 26 I (dot. syna, Henryka); „Przegl. Tyg.” 1891 nr 9 s. 114; „Tyg. Ilustr.” 1869 nr 82 s. 40 (wspomnienie o S-m); – Arch. m. stoł. W.: Kancelaria notariusza J. Noskowskiego, nr 20399/1859 (dot. syna, Henryka), paraf. św. Antoniego, nr 88/1891 (akt zgonu syna, Henryka), USC Warszawa – cyrkuł VII nr 130/1825 (akt ślubu S-ego).
Cezary W. Domański