INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Konstanty Włodzimierz Moldenhawer      Konstanty Moldenhawer, wizerunek na podstawie fotografii.

Konstanty Włodzimierz Moldenhawer  

 
 
Biogram został opublikowany w 1976 r. w XXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Moldenhawer Konstanty Włodzimierz (1889–1962), profesor genetyki i hodowli roślin w Poznaniu. Ur. 11 I w Warszawie, był synem Aleksandra (zob.) i Amalii Janiny z Ostrowskich. Maturę zdał w szkole E. Rontalera, w l. 1908–11 studiował rolnictwo we Wrocławiu, a potem przez rok praktykował w majątkach rolnych na Dolnym Śląsku oraz w Makowie Podhalańskim. W l. 1912–13 pracował jako asystent w firmie hodowlano-nasiennej Konstantego Buszczyńskiego w Niemierczu na Ukrainie, w l. 1913–14 jako asystent katedry ogólnej uprawy roli i roślin Akademii Rolniczej w Dublanach. Pierwszą wojnę światową spędził jako urzędnik w kopalni węgla w Lisiczańsku w Zagłębiu Donieckim. Po powrocie do kraju pracował w l. 1919–20 jako asystent sekcji nasiennej Centralnego Tow. Rolniczego w Warszawie, w l. 1920–3 jako adiunkt katedry ogólnej uprawy roli i roślin, a w l. 1923–6 szczegółowej uprawy roślin Uniwersytetu w Poznaniu; równocześnie kierował w l. 1921–8 hodowlą roślin Hodowli Nasion «Siew» we Włoszanowie koło Żnina. Doktoryzował się w r. 1921 z rolnictwa w Poznaniu, a habilitował z genetyki i botaniki rolniczej w r. 1925 na UJ; w t. r. odbył podróż naukową do Belgii i Francji. Mimo to nie otrzymał, wobec nieprzyznania uczelni etatu, kierownictwa nie obsadzonej od r. 1923 katedry genetyki i hodowli roślin Uniw. Pozn. i tylko w l. 1926–30 miał nadobowiązkowe wykłady ze swej specjalności. Porzucił więc Uniwersytet i w l. 1926–30 pracował jako konsulent rolniczy majątków rolnych Zakładów «Solvay» w Wapnie koło Inowrocławia oraz w l. 1928–30 jako kierownik nasiennictwa Pomorskiej Izby Rolniczej w Toruniu. W l. 1930–5 kierował stacją Hodowli Nasion Buraków Cukrowych «Motycz» w Motyczu w woj. lubelskim, w l. 1935–7 jako urzędnik Min. Skarbu w komisji klasyfikacyjnej gruntów ornych. Potem wrócił jako adiunkt i wykładowca genetyki i hodowli roślin przy katedrze ogólnej uprawy roli i roślin na Uniwersytet w Poznaniu. Drugą wojnę światową spędził w Warszawie, do r. 1941 jako pracownik Biura Technicznego Ochrony Roślin J. A. Czyżewski i Ska, przez rok jako pracownik Kasy Targowej oraz Okręgowej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej, wreszcie w l. 1943–5 prowadząc selekcję roślin rolniczych dla Kompanii Handlu Zamorskiego. Po wojnie w l. 1945–61 kierował katedrą genetyki i hodowli roślin w Poznaniu, początkowo na Uniwersytecie, od r. 1951 na Wydziale Rolniczym, a od r. 1956 na Wydziale Ogrodniczym Wyższej Szkoły Rolniczej. W r. 1948 mianowany został profesorem tytularnym, w r. 1954 – nadzwycz., a w r. 1956 – zwycz. Równocześnie pracował jako kierownik naukowy Państwowego Ośrodka Kultury Rolnej w Goreczkach do r. 1946, a w l. 1946–51 Stacji Hodowlano-Nasiennej w Borowie. Od r. 1951 do śmierci kierował zakładem roślin oleistych Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (IHAR) w Poznaniu.

M. był jednym z najwybitniejszych u nas hodowców roślin. Zamiłowanie w tym kierunku rozbudził u niego K. Rümker we Wrocławiu, pogłębił Edmund Załęski w Niemierczu i Kazimierz Miczyński (senior) w Dublanach. W początkowym okresie interesował się więcej hodowlą zbóż. Międzyrodzajowej krzyżówki dotyczyła już jego praca habilitacyjna O krzyżówkach gatunkowych Raphanus-Brassica („Roczniki Nauk Roln. i Leśnych” T. 13: 1925 z. 1). Potem poświęcił się jednak więcej badaniom roślin warzywnych, pastewnych, a przede wszystkim oleistych, których był u nas najlepszym znawcą. Jego autorstwa były liczne wartościowe, przyjęte do Państwowego Rejestru Odmian Oryginalnych, powszechnie uprawiane, a niektóre eksportowane odmiany, jak rzepak ozimy Oleski, rzepak jary Borowski, rzepik ozimy Ludowy, lnianka jara Borowska, krokosz bezostny Borowski, gorczyca biała Borowska, słonecznik oleisty Borowski, odznaczający się dużą zawartością morfiny mak niebieski KM, aklimatyzowany przez niego w r. 1948, i cenny katran abisyński Borowski. Jego działalność publikacyjna – ponad 200 prac – rozwijała się w trzech kierunkach: podstaw teoretycznych genetyki i hodowli roślin, szczegółowych prac z tej dziedziny, paleobotaniki. Jeden z pierwszych pracował u nas nad poliploidyzacją roślin, nad szczepieniem wegetatywnym, teorią i techniką krzyżowania roślin, nad izolacją naturalną i sztuczną oraz nad jej wpływem na zapylanie, nad stymulacją. Badał pokolenia nasienne mieszańców słonecznika z krokoszem i rzepieniem (1952), pietruszki z kminkiem i szereg innych; szczególnie cenne były tu prace Zagadnienia genetyczno-hodowlane w hodowli roślin oleistych („Biul. IHAR” 1958 nr 2) oraz Między gatunkowe i międzyrodzajowe krzyżówki w obrębie roślin krzyżowych („Zesz. Nauk. Wyższej Szkoły Roln. w P.” 1960). Większość prac dotyczyła jednak hodowli i uprawy poszczególnych gatunków roślin zbożowych, oleistych, strączkowych, pastewnych, leczniczych i przemysłowych, w tym 12 podręczników i książek, jak Uprawa i hodowla roślin strączkowych (P. 1949), Uprawa i hodowla roślin oleistych (P. 1948), Koniczyna czerwona (W. 1959), Mieszanki pastewne (W. 1950), Mak uprawny (W. 1956), Agrotechnika roślin oleistych (W. 1951, 1952). Trzecią dziedziną jego zainteresowań była paleobotanika; po wojnie zasłużył się jako konsulent pracowni paleobotanicznej Instytutu Historii Kultury Materialnej w Poznaniu oraz autor wielu artykułów w „Z Otchłani Wieków”, jak Zielarstwo w grodzie biskupińskim w świetle faktów (1949), Konopie w Polsce w wykopaliskach wczesnego średniowiecza (1953), Jadalne owoce pestkowe i orzechy włoskie w wykopaliskach polskich z okresu wczesnośredniowiecznego („Wiad. Archeol.” 1955), Nowa forma żyta kopalnego z okresu kultury łużyckiej – Hallstadt D („Acta Agrobotanica” 1958). Był członkiem, sekcji rolniczo-leśnej PAU, komisji biologicznej Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk, Komitetu Uprawy i Hodowli Roślin PAN, Komisji Nauk Rolniczych PAN, Polskiego Tow. Archeologicznego, Polskiego Tow. Botanicznego. Wielokrotnie nagradzany za wyhodowanie cennych odmian, odznaczony został państwową nagrodą zespołową III stopnia w r. 1952, Komandorią Orderu Odrodzenia Polski. M. zmarł 24 XI 1962 w Poznaniu.

W małżeństwie z Jadwigą z Chojeckich miał synów: Andrzeja, inżyniera lotnictwa, Kazimierza, inżyniera elektronika, i córkę Marię, chemiczkę.

 

Uruski, XI 226; – Dzieje akademickich studiów rolniczych i leśnych w Wielkopolsce 1919–1969, P. 1970 (fot.); Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za lata akademickie 1945–1955, P. 1958 (bibliogr.); Kronika Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 1951–1959, P. 1960 (bibliogr.); Lityński A., Rozwój hodowli roślin oleistych w Polsce w świetle badań krajowych, „Biul. IHAR” 1964 nr 5–6 s. 98–100, 103, 105; Wydział Rolniczo-Leśny Uniwersytetu Poznańskiego, P. 1934 s. 283, 290, 430, 437; Z dziejów hodowli roślin i nasiennictwa w Polsce, Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol., W. 1969 S. B z. 17 (fot.); – „Biul. IHAR” 1963 nr 2; „Kron. m. P.” T. 31: 1963 nr 3; „Roczniki Nauk Roln.” 1963 nr 1.

Stanisław M. Brzozowski

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.