Kochanowski Leon h. Korwin (ok. 1738 – ok. 1810), chorąży sandomierski, działacz sejmikowy, poseł sejmowy i uczestnik insurekcji kościuszkowskiej. Syn Stanisława, kasztelana radomskiego, i Anny Ankwiczówny; posiadał dobra położone głównie w woj. sandomierskim: Przytyk, Gierczyce, Podgaik, Lubanię, Szczeczno, Suchowolę, Zaborów. Nauki pobierał w Collegium Nobilium u Pijarów w Warszawie, gdzie popisywał się na publicznych «rozmowach», w r. 1757 o najważniejszym celu edukacji, a w następnym dyskusją przeciwko deistom. W życiu publicznym szedł śladami starszego brata Franciszka Ksawerego, wiążąc się z «familią» Czartoryskich. W r. 1762 posłował jako ich stronnik na sejm warszawski i 7 X podpisał z 35 posłami opozycji manifest przeciwko Henrykowi Brühlowi. Dn. 4 II 1764 r. był marszałkiem sejmiku przedkonwokacyjnego sandomierskiego. Na sejmiku przedelekcyjnym 23 VII został porucznikiem milicji pow. sandomierskiego w chorągwi brata Ksawerego, a 27 VIII, już na polu elekcyjnym pod Czerniakowem, wybrano go sędzią obozu woj. sandomierskiego. Z woj. sandomierskim podpisał wówczas wybór Stanisława Poniatowskiego. Dn. 16 IX 1766 r. otrzymał urząd cześnika sandomierskiego. Dn. 24 VI 1767 r. w grodzie radomskim podpisał konfederację woj. sandomierskiego, a już od 25 IV 1768 r. rozpoczął ze swym bratem Franciszkiem Ksawerym starania o skonfederowanie Sandomierskiego, które dzięki zabiegom głównie K-ego już w pierwszych dniach lipca gotowe było do wystąpienia.
Gdy w marcu 1769 r. Jan Szczawiński, marszałek łęczycki, wkroczył w Sandomierskie z agitacją probarską, K. znacznie już ochłódł dla sprawy konfederacji i odmawiał brata Ksawerego od przyjęcia stanowiska marszałka. Złożył jednak 1 IV w Radomiu przysięgę. Po rozpuszczeniu wojsk konfederacji sandomierskiej w Dzikowie, K. przybył 27 IV do Warszawy z prośbą do prymasa G. Podoskiego i króla o przebaczenie i protekcję dla brata i siebie. Król zalecił złożenie recesów, co K. niezwłocznie wykonał. W czerwcu 1770 r. otrzymał urząd podstolego, w początkach września podczaszego i w 1773 stolnika sandomierskiego. Dn. 2 VI t. r. witał w Regnowie powracającego z wygnania biskupa kijowskiego Józefa Załuskiego. Dn. 16 VII 1776 r. wybrany został na sejmiku opatowskim posłem na sejm warszawski. Dn. 4 XII 1777 r. marszałkował sejmikowi elekcyjnemu w Opatowie, a 13 I 1778 r. był asesorem na sejmiku, którego postanowienia wywołały interwencję dyplomatyczną posła cesarskiego Rewickiego. Dn. 13 VIII 1778 r. został marszałkiem sejmiku poselskiego w Opatowie. W l. 1777–9 był komisarzem w sądach Referendarii Kor. W r. 1786 posłował z woj. sandomierskiego na sejm warszawski, na którym był deputatem do konstytucji z prowincji małopolskiej. W r. n. otrzymał urząd chorążego sandomierskiego.
K. wziął czynny udział w insurekcji kościuszkowskiej. Rada Najwyższa Narodowa 26 VI 1794 r. mianowała go sędzią Sądu Najwyższego Kryminalnego. K. przebywał «nieodstępnie» w głównej kwaterze Kościuszki aż do bitwy pod Maciejowicami. Krytyczne chwile przeczekał w Galicji (w Żabnie cyrkułu tarnowskiego), skąd wrócił do zdewastowanych posiadłości. Interweniował osobiście w Wiedniu u cesarza Franciszka za synem Antonim, byłym chargé d’affaires Rzpltej w Kopenhadze, więzionym w Krakowie (1798–1800). W r. 1804 wylegitymował się ze szlachectwa w Galicji zachodniej. Ożeniony 16 X 1763 r. z Marianną Rostworowską, kasztelanką radomską (zm. ok. 1825), pozostawił dwie córki: Annę, za Józefem Wolskim, miecznikiem opoczyńskim, 2. v. za Sołtykiem, i niezamężną Józefę, oraz 4 synów: Antoniego, Ignacego, uczestnika insurekcji kościuszkowskiej, Hieronima Eustachego oraz Michała kształcącego się w Akad. Krak. K. pozostawił pamiętnik pt. Księga Domowa od Roku Pańskiego 1763 Rodziny Kochanowskich, doprowadzony do 18 IX 1780 r., ciekawe źródło przede wszystkim do czasów konfederacji barskiej na terenie woj. sandomierskiego (od 25 IV 1768 do 12 VIII 1772). Pamiętnik ten, razem z jego kontynuacją pióra syna K-ego Hieronima, ogłosił Jan Karol Korwin Kochanowski w „Przeglądzie Historycznym” (T. 20: 1916), pt. „Księga domowa” Leona i Hieronima Kochanowskich (1763–1855).
Boniecki; Dworzaczek, Genealogia; Niesiecki; Uruski; – Konopczyński W., Polska w dobie wojny siedmioletniej, W. 1911 II; Smoleński W., Przewrót umysłowy w Polsce wieku XVIII, W. 1923; – Akty powstania Kościuszki; Ciąg dalszy kalendarzyka narodowego i obcego na r. p. 1792, W. II 451; Elektorów poczet, Wyd. O. Pietruski, Lw. 1845; Kalendarzyk polityczny dla Królestwa Polskiego i W. Ks. Litewskiego na r. p. 1786, W. s. 166; Konstytucje sejmu… 1776, W. 1776 s. 5; Księgi Referendarii Koronnej z drugiej połowy XVIII w., Kr. 1955 I; Series posłów sejmujących r. 1776, [b. m. i r.]; Spis osób, które uczestniczyły w działaniach wojennych Kościuszki 1794 r., oprac. B. T[wardowski], P. 1894; Vol. leg., VIII 528, IX 41; – Zbiory Zakł. Dok. IH PAN w Kr.: Lauda sandomierskie.
Wacław Szczygielski