Madeyski (Madejski) Leon, pseud. i krypt. M. A. Dejski, M. (1838–1905), pisarz dramatyczny, prawnik. Ur. w Laszkach w Galicji, był synem Stanisława Michała, zarządcy dóbr, i Józefy ze Stęchlińskich, bratem Edwarda Marcelego Madeyskiego (zob.) oraz Stanisława Jerzego Madeyskiego (zob.), pochodził z rodziny szlacheckiej. W l. 1856–60 studiował na Wydziale Prawnym UJ i uzyskał stopień doktora (1862). Z zakresu prawa napisał kilka prac, m. in. Nekrolog § 998 ustawy cywilnej (Kr. 1869). Wziął udział w powstaniu 1863 r. Następnie osiadł we Lwowie, gdzie praktykował jako adwokat. Poznał wówczas dobrze środowisko, obyczajowość i mentalność warstwy szlacheckiej, co później znakomicie wykorzystał w swych komediach i obrazkach scenicznych. M. był autorem kilkunastu komedii granych głównie na scenach ogródkowych, w teatrach amatorskich oraz wydanych drukiem (przeważnie w wychodzącej we Lwowie serii Biblioteka Teatrów Amatorskich). Debiutował jako autor dramatyczny w r. 1879 dwuaktową komedią (pod pseud. M. A. Dejski) Miodowe miesiące, wystawioną przez teatr lwowski (12 VIII), równocześnie z jego jednoaktówką Upiór, a następnie w Krakowie, Warszawie i Łodzi, która z miejsca zyskała powodzenie. Uznano tę sztukę «za jedną z najbardziej udanych sztuk salonowych» („Kur. Codz.” 1881), została też wkrótce wydana (Lw. 1880) i doczekała się kilku wznowień.

Zachęcony powodzeniem, napisał M. w ciągu kilkunastu lat wiele utworów scenicznych, przeważnie jednaktówek o treści błahej, ale z błyskotliwymi dialogami, nie pozbawionymi wdzięku i lekkości. Były to: Nad groblą (wystawione we Lwowie 6 VII 1881), Jedenkroć (znane też jako Sto tysięcy) wystawione z dużym powodzeniem w r. 1882 we Lwowie (3 II), Warszawie, Lublinie i Poznaniu (wyd. Lw. 1882, kilka wznowień, przekład rosyjski A. Kriukowskiego, Moskwa 1893), Syrena (wystawiona 28 V we Lwowie, wyd. w „Echo Muzycz., Teatr. i Artyst.” 1895), Ciocia Femcia (wystawiona 25 VI 1883 tamże, wyd. Lw. 1889, kilka edycji), W domu i poza domem (komedia w 4 aktach, wystawiona w Warszawie 4 X 1885, potem we Lwowie i Krakowie), Lew sejmowy (wystawiony we Lwowie 6 IV 1891 i potem w Krakowie), Sen (wystawiony we Lwowie 20 VII 1891). Do najpopularniejszych utworów M-ego należała jednoaktowa komedia Albo niebo, albo piekło, grana z powodzeniem początkowo we Lwowie (20 XII 1893), potem Poznaniu, Warszawie i Lublinie (wyd. Lw. 1894 i wznawiana). Wystawienia teatralnego doczekały się jeszcze dwie sztuki M-ego: Bakarat, krotochwila w 1 akcie (we Lwowie 4 I 1895) i czteroaktowa komedia Izia (w Krakowie 8 I 1897 i później w Poznaniu, pt. Gonitwy miłosne). Znane są jeszcze sztuki M-ego nie wystawiane: komedia w 4 aktach Białe Murzynki, Szarańcza oraz przeróbka powieści Z. Kaczkowskiego Sodalis Marianus. Rękopisy sztuk M-ego uległy przeważnie zniszczeniu w Warszawie podczas drugiej wojny światowej; pozostały tylko nieliczne rękopisy w bibliotekach teatrów: im. Wyspiańskiego w Katowicach, im. Słowackiego w Krakowie, Teatru Polskiego w Poznaniu oraz w Ossolineum. W ostatnich latach życia M. nie pisał już utworów teatralnych. Przebywał najczęściej w miejscowości Tyczyn koło Lwowa, gdzie zmarł w lutym 1905. Pierwszą jego żoną była Felicja z Treterów, drugą Maria z Mikułowskich Madeyska (zob.).

Fot. zbiorowa w: „Echo Muzycz., Teatr. i Artyst.” 1894 nr 545 s. 113; – Estreicher XIX w.; Simon L., Bibliogr. dramatu polskiego, W. 1973 I; Enc. Org. (1898–1904); – Recenzje: „Kłosy” 1883 nr 921 (T. Jeske-Choiński); „Kur. Codz.” 1881 nr 198, 1885 nr 275; „Tyg. Illustr.” 1883 nr 9; – Nekrologi: „Gaz. Lwow.” 1905 nr 35, „Gaz. Narod.” 1905 nr 36; – Arch. UJ: Kartoteka Bibliograficzna IBL PAN.

Celina Gajkowska