INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Leonard Stroynowski (Strojnowski)     

Leonard Stroynowski (Strojnowski)  

 
 
1858 - 1935-07-23
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stroynowski (Strojnowski) Leonard (1858–1935), malarz.

Ur. w Butyniu nad Horyniem (pow. krzemieniecki), był synem Ludwika i Elwiry z Pruszyńskich.

Nauki początkowe odebrał S. w Żytomierzu i tam rozpoczął studia malarskie pod kierunkiem Włodzimierza Kislicznego. Od r. 1882 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie; w półr. zim. r. akad. 1882/3 w Oddz. Przygotowawczym Feliksa Szynalewskiego, następnie pod kierunkiem Jana Matejki, Izydora Jabłońskiego, Władysława Łuszczkiewicza, Floriana Cynka, Leopolda Loefflera i Walerego Gadomskiego. W lutym 1884 otrzymał stypendium im. Laskowskich. W r. 1887 przerwał naukę; wrócił na studia w półr. letn. r. akad. 1890/1 i kontynuował naukę w klasie malarstwa Loefflera. W okresie studenckim był kilkakrotnie nagradzany za prace. Dn. 5 II 1892 otrzymał stypendium im. Samuela Głowińskiego. Już w okresie studiów wystawiał w TPSP w Krakowie, gdzie w r. 1891 pokazał rysowany węglem portret, a w r.n. m.in. prace Opowiadanie urlopnika, Z życia miejskiego i Na trzecim piętrze. Po przyjęciu zamówienia na wymalowanie plafonu treści mitologicznej w pałacu barona Stengla wyjechał potem do Władykaukazu. Następnie przez kilka lat podróżował, wystawiał jednak w kraju. W TZSP w Warszawie jego prace były pokazywane w l.: 1893 (m.in. Do chorego i Wspomnienie), 1895 (Złowrogi gość) i 1896 (Niania). W TPSP w Krakowie eksponował w l.: 1893 (m.in. Szwaczki i Z Panem Jezusem), 1894 (Z Kaźmierza), 1895 (m.in. Koniec cierpień), 1896 (Niestosowne żarty, Przy żarnach i Nokturn). Po powrocie do kraju zamieszkał w Bronowicach pod Krakowem. Od r. 1897 uczył w Krakowie w założonej przez Teofilę (Tollę) Certowiczównę szkole artystycznej dla kobiet, dla której wraz z Włodzimierzem Tetmajerem oraz Jackiem Malczewskim opracował program nauczania, wzorowany na nowoczesnych programach artystycznych szkół europejskich, zwłaszcza francuskich. Malował obrazy olejne o tematyce rodzajowej i religijnej, portrety oraz polichromie ścienne. W TPSP w Krakowie wystawił w r. 1897 Szarą godzinę, Przy pracy, Stare domostwo i Miasteczko po zachodzie słońca, a w r. 1899 m.in. W zimie, Widok z małego miasteczka i Jesienne mgły; pokazany na wystawie tryptyk Wieczór, noc i poranek spotkał się z powszechnym uznaniem („Kraj” 1899 nr 51). W l. 1898–9 malował obrazy ołtarzowe do odnawianego właśnie kościoła katedralnego p. wezw. Wniebowzięcia NMP i św. Konstantyna w Kielcach. W l.n. nadal wystawiał w TPSP w Krakowie, w r. 1900 prace: Wszędzie ona, Portret damy, Główka kobiety i O świcie, w r.n. Motywy z Kaźmierza, Uliczka miejska i Smutne przeczucie. W październiku 1900 wziął udział w wielkiej wystawie w Warszawie, zorganizowanej na otwarcie nowego lokalu Salonu Krywulta przy Nowym Świecie. W r. 1901 wykonał polichromię kościoła paraf. p. wezw. Wszystkich Świętych w Złakowie Kościelnym (pow. łowicki); zebrał wówczas bogatą kolekcję łowickich wycinanek i wystawił je w r.n. na pierwszej wystawie Tow. Polska Sztuka Stosowana w gmachu Sukiennic w Krakowie. Po likwidacji szkoły Certowiczówny podjął pracę na Wyższych kursach dla kobiet im. A. Baranieckiego; w l. 1901–5 był tam profesorem perspektywy, a od r. 1903 także anatomii (na kursy wrócił jeszcze w r. akad. 1915/16 jako profesor rysunku i anatomii). W r. 1902 uczestniczył w wystawie TPSP we Lwowie i TZSP w Warszawie (pokazał pracę Przy żarnach). W Krakowie eksponował t.r. w TPSP obraz Wiatrak oraz rysunki Chata pod Krakowem i Z mego ogrodu, a w l.n. m.in.: Stare domy w Nieświeżu, Słoneczniki, Wnętrze parku, Przed burzą, O świcie, Studium i Wierzby (1903; dwie ostatnie prace wystawił też w r.n. w TZSP w Warszawie), Marcowe słońce, Wnętrze parku, Stary lamus, Z parku, Do słońca (1904) oraz Portret damy, Pochmurny dzień i Słoneczny dzień (1905).

Ok. r. 1905 zorganizował S. w Krakowie własną szkołę artystyczną, początkowo dla kobiet, potem koedukacyjną (studiowała w niej krótko Zofia Stryjeńska). Jako pierwszy w Krakowie prowadził tzw. croquis czyli kursy rysowania modela zmieniającego pozę; były one dostępne nie tylko dla uczniów szkoły. Udzielał również lekcji prywatnych. Na III Salonie Stow. Artystów Polskich w r. 1906 przedstawił prace Znad Wisły i Zamek. W tym okresie wykonał też Portret Katarzyny Krasowskiej, a w r. 1907 obraz Przed wyborami. W r. 1909 na nieustającej wystawie TPSP w Krakowie wystawił Lilie wodne, Maki i Floksy, w r. 1910 obrazy Do źródła i Jesień (oba pokazane t.r. w TZSP w Warszawie) i Główkę kobiecą. W r. 1911 został członkiem komitetu I Wystawy Niezależnych, zorganizowanej w Krakowie przez Powszechny Związek Artystów Plastyków; pokazał na niej prace Dziadek i wnuczek, Stawek oraz Marzec. W r. 1912 wykonał ołówkowy autoportret. T.r. wybrano S-ego do zarządu Powszechnego Związku Artystów Plastyków. Wziął udział w Salonie 1913/14 TZSP w Warszawie wystawiając Strumień leśny.

W okresie pierwszej wojny światowej sympatyzował S. z Legionami Polskimi. W r. 1915 namalował portret Brygadier Józef Piłsudski (znany dziś z reprodukcji na karcie pocztowej wydanej przez Salon Malarzy Polskich w Krakowie) oraz obraz Opowiadanie dziadka (również znany z reprodukcji na pocztówce), uchodzący za jedno z najbardziej sugestywnych dzieł, przekazujących tradycje oręża polskiego. Na zorganizowanej w Krakowie przez Naczelny Komitet Narodowy, w marcu 1916, wystawie „Legiony Polskie” pokazał prace, opublikowane następnie przez Centralne Biuro Wydawnictw w serii pocztówek pt. „Z wystawy Legiony Polskie”. T.r. na urządzonej przez TPSP w Krakowie wystawie dzieł sztuki na dochód loterii artystycznej (luty–marzec) pokazał m.in. Ulicę Karmelicką i Strumień leśny, a na I wystawie obrazów i rzeźb na dochód loterii artystycznej (lipiec–sierpień) Główkę kobiecą i Głowę rycerza. Na przełomie l. 1916 i 1917 na wystawie w TPSP w Krakowie eksponował Kościół św. Jana, Zabudowania klasztorne przy kościele Bożego Ciała i Kościół Bożego Ciała. Do r. 1918 prace S-ego reprodukowały liczne czasopisma, m.in. „Tygodnik Ilustrowany”, „Biesiada Literacka”, „Świat”. Przed r. 1920 wykonał wspólnie z Tetmajerem, Józefem Czajkowskim i Kasprem Żelechowskim Paletę pamiątkową – wspólny portret olejny na desce. Ok. r. 1920 namalował obraz olejny Bukiet bzów. Był członkiem Powszechnego Zrzeszenia Artystów Plastyków, a od t.r. jego prezesem.

W styczniu 1921 został S. członkiem Rady Nadzorczej Stow. Wit Stwosz, prowadzącego w Krakowie, przy ul. Racławickiej, pracownię sztuki kościelnej i przemysłu artystycznego. Dn. 22 II 1922 podpisał z jezuitami umowę na wykonanie projektów sześciu mozaik do przyłuczy arkad w nawie głównej kościoła p. wezw. Najśw. Serca Pana Jezusa przy ul. Kopernika w Krakowie. Zaprojektował mozaiki: Syn Marnotrawny, Dobry Pasterz, Miłosierny Samarytanin, Przebaczenie jawnogrzesznicy, Jezus pukający do drzwi grzesznika oraz Samarytanka przy studni; ich układanie ukończono w kwietniu 1928. W grudniu 1924 uczestniczył S. w wystawie prac członków Związku Artystów Plastyków w Lublinie. Od r. 1926 był członkiem rzeczywistym TZSP w Warszawie. W r. 1927 uczestniczył w „Wystawach Niezależnych” zorganizowanych w TPSP w Krakowie: w lutym pokazał Sień zamkową, Drogę na Wawel i Kabardyńca, a w maju i czerwcu Toporowy Staw w Zakopanem i W darjalskim wąwozie Kaukazu. W r. 1929 wziął udział w wystawie autoportretów w krakowskim lokalu Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków. W r. 1931 zaprojektował mozaiki do przedsionka (Święty Krzysztof) i kruchty (Serce Jezusa włócznią przebite) kościoła p. wezw. Najśw. Serca Pana Jezusa w Krakowie; szkice i projekty mozaik do tego kościoła pokazał na Wystawie Sztuki Religijnej w Gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach. Wspólnie z Zygmuntem Papieskim wykonał wersję olejną „Pocztu królów polskich” Matejki (obecnie w Dworku-Muz. Matejki w Krakowie-Krzesławicach). Dla UJ namalował portrety rektora Politechn. Lwow. Stanisława Kępińskiego i prof. Lucjana Malinowskiego. W l. 1933–5 mieszkał u krewnych, Antoniego i Michaliny Stroynowskich w Krakowie. Część swych prac ofiarował przed śmiercią kuzynce, Marii ze Stroynowskich Jaworowskiej z Mielca. Zmarł 23 VII 1935 w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim (kw. 47, rząd 11 grób 19, niezachowany).

Brak informacji o rodzinie S-ego.

Prace S-ego znajdują się w zbiorach Muzeów Narodowych w Krakowie, Warszawie i Wrocławiu, Muz. Historycznego M. Krakowa, Muz. UJ i w zbiorach prywatnych. Obrazy olejne S-ego: Pejzaż jesienny, Zabudowania klasztoru przy kościele Bożego Ciała w Krakowie, Flisacy, Kwitnące magnolie, Pożegnanie, Na spacerze i Przed lustrem wystawiane były na aukcjach w l. dziewięćdziesiątych XX w. i w r. 2000. W r. 2004 pokazano prace S-ego na wystawie „Artyści ze szkoły Jana Matejki” w Muz. Śląskim w Katowicach; t.r. staraniem krakowskiego „Dziennika Polskiego” wydano drukiem reprodukcje olejnej wersji „Pocztu królów polskich”.

 

Grajewski, Bibliogr. ilustracji; – Bénézit, Dictionnaire, (1966), VIII; Ilustr. Enc. Trzaski, III; Pol. Bibliogr. Sztuki, I cz. 2; Rocznik naukowo-literacko-artystyczny na r. 1905, Red. W. Okręt, W. 1905 s. 321; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych, s. 154, 521–2 (fot.); Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler, XXXII; W. Enc. Ilustr., XV 238; – Świderska G., Katalog wystaw TPSP w Krakowie od roku 1901 do roku 1982 (mszp.); – Artyści ze szkoły Jana Matejki, Kat. 2004 s. 183–4; Katalog zabytków sztuki w Pol., II z. 5; Kontkowski J. L., Jezuicki kościół Serca Jezusa w Krakowie, Kr. 1994; Kras J., Wyższe kursy dla kobiet im. A. Baranieckiego w Krakowie 1868–1924, Kr. 1972; Malinowski J., Malarstwo polskie XIX w., W. 2003; Milewska W., Zientara M., Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy 1914–1918, Kr. 1999; O polskiej sztuce religijnej, Red. J. Langman, Kat. 1932; Pol. życie artyst. w l. 1890–1914; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; – Kossak W., Listy do żony i przyjaciół (1883–1942), Oprac. K. Olszański, Kr. 1985 II; Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, s. 269; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – Sprawozdanie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych za r. 1935, W. 1935 s. 18 (nekrolog); – Arch. ASP w Kr.: Świadectwa szkolne uczniów Szkoły Sztuk Pięknych w l. 1895/6–1900/1, Świadectwa szkolne uczniów ASP w l. 1901–5, Wykaz świadectw uczniów Szkoły Sztuk Pięknych w l. 1884–7, Klasyfikacja w l. 1887–95; – Informacje Andrzeja Stroynowskiego z Cieszyna.

Magdalena Skrejko

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.