Musioł Ludwik Stefan (1892–1970), nauczyciel, wizytator, historyk kultury polskiej na Śląsku, archiwista. Ur. 19 XII w Mikołowie, był synem Ludwika, robotnika fabrycznego, i Albiny ze Słupików. Uczył się w szkole ludowej w Mikołowie, a w l. 1907–11 w państwowym gimnazjum w Katowicach, w r. 1914 ukończył Pruskie Seminarium Nauczycielskie w Mysłowicach. Przejściowo pracował jako nauczyciel w Orłowicach w pow. kozielskim i w Katowicach. Od grudnia 1914 do 9 XII 1918 służył w armii niemieckiej, dochodząc do stopnia kaprala; został też odznaczony Krzyżem Żelaznym II kl. Dn. 1 I 1919 otrzymał nominację na stałego nauczyciela w Kotach w pow. gliwickim, skąd został przeniesiony w październiku 1920 do Rudy w pow. zabrskim. Pracując w pruskich szkołach, był organizatorem kursów języka polskiego i współzałożycielem oraz czynnym członkiem Tow. Polskich Nauczycieli na Górnym Śląsku. W r. 1920 zdał w Opolu tzw. II egzamin nauczycielski. Uczestniczył w pracach Polskiego Komisariatu Plebiscytowego (PKP) jako członek komisji podręczników szkolnych. Współpracował w r. 1920 z polskimi pismami wydawanymi w języku niemieckim przez PKP: „Der Weisse Adler” i „Most” („Die Brücke”). Prowadził także kursy języka polskiego dla nauczycieli. Po podziale Górnego Śląska M. pozostał w części przyznanej Polsce. W r. 1923 w Krakowie zdał egzamin na nauczyciela szkół wydziałowych, a w r. 1927 w Warszawie egzamin uproszczony z języka niemieckiego na nauczyciela szkół średnich i seminariów nauczycielskich. Wspólnie z Tadeuszem Przysieckim zorganizował w Pszczynie Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie, w którym pracował od 1 X 1922 do 14 IX 1931. W l. 1926–7 był ekspertem polskim przy weryfikacji przeprowadzonej pod nadzorem Górnośląskiej Komisji Mieszanej, mającej na celu ustalenie przynależności narodowej dzieci szkolnych werbowanych przez Volksbund do niemieckich szkół mniejszościowych. W l. 1931–8 M. był p.o. okręgowego wizytatora szkół w Katowicach. W okresie od grudnia 1934 do końca r. szk. 1936/7 przebywał na płatnym urlopie, w czasie którego brał udział w pracach badawczych prowadzonych przez Instytut Śląski. W l. 1938–9 pracował w Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego w Katowicach, kontynuując inwentaryzację składnic archiwalnych.
M. zajmował się również pracą naukową. Plonem jego wieloletnich badań archiwalnych były Dzieje szkół parafialnych w dawnym dekanacie pszczyńskim (Kat. 1933). Ogłosił popularnonaukowe monografie historyczne miast: Pszczyna (Kat. 1936), Tychy (Tychy 1939). Zbierał i publikował przekazy dotyczące polskości Śląska; wydał m. in. teksty z protokolarza miasta Woźniki (Kat. 1936), „Materiały do dziejów wielkich Katowic (1299–1799)” (Kat. 1936). Zajmował się onomastyką i toponimią śląską (rozprawa Zniemczone nazwy miejscowe na Śląsku, Kat. 1936, wyd. niemieckie Berlin 1938, artykuły w „Strażnicy Zachodniej” 1937 nr 2/3, w „Zaraniu Śląskim” 1935 z. 3, 4). Opublikował też kilka prac z zakresu archiwistyki. Współpracował z wieloma wydawnictwami zbiorowymi, księgami pamiątkowymi, z „Polskim Słownikiem Biograficznym”, z licznymi czasopismami. Z ramienia Polskiego Związku Zachodniego uczestniczył również w pracach nad przywróceniem polskiego brzmienia nazwisk ok. 80 000 Ślązaków. Był czynny w Tow. Przyjaciół Nauk na Śląsku i członkiem zwycz. Instytutu Śląskiego od jego założenia. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Katowicach–Ligocie. Był trzykrotnie przesłuchiwany przez gestapo; skonfiskowano mu znaczną część zebranych materiałów składających się na pracę o archiwaliach śląskich. Od r. 1940 do początków 1942 r. pozostawał bez pracy, później był zatrudniony jako pomocnik biurowy w dawnej Bibliotece Śląskiej, następnie zaś w Urzędzie Genealogicznym (Landessippenamt) w Katowicach i w Cieszynie. Pod koniec 1943 r. M. otrzymał obywatelstwo niemieckie (volkslista nr 3) do odwołania. Należał także w czasie zatrudnienia do niemieckiej korporacji zawodowej (Deutsche Arbeitsfront).
Po wyzwoleniu M. przez 4 miesiące był pracownikiem naukowym organizującego się Instytutu Śląskiego w Katowicach. Zwolniony, pracował następnie w l. 1945–8 w katowickiej Izbie Rzemieślniczej. W r. 1949 wyrokiem sądu był skazany na 6 lat więzienia za współpracę z okupantem. Z więzienia został zwolniony przedterminowo w r. 1952, z pozbawieniem jednakże praw obywatelskich do stycznia 1956. Od sierpnia 1956 pracował w Bibliotece Śląskiej. Na emeryturę przeszedł w r. 1958. Po drugiej wojnie ogłosił liczne rozprawy, m. in. o rozwoju rzemiosła na Górnym Śląsku, o polskich nazwach rzemiosł, wydał materiały do biografii Walentego Rozdzieńskiego (Opole 1962). Opublikował (wspólnie ze Stefanem Płuszczewskim) wykaz zakładów dawnego hutnictwa na Górnym Śląsku (w: „Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa”, W. 1960) oraz opracował dla PAN wykaz dawnych zakładów przemysłu żelaznego na Dolnym Śląsku. Przygotował też dla Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach wiele prac źródłowych z historii miast i regionów Śląska, a dla Pracowni Dziejów Oświaty PAN w Warszawie „Zbiór materiałów do dziejów szkół parafialnych na Śląsku” (mszp.). Przygotował ok. 80 kronik parafii górnośląskich (mszp. w Zbiorach Specjalnych B. Śląskiej w Katowicach), zawierających cenny materiał do monografii miejscowości. M. wniósł poważny wkład w rozwój śląskiej onomastyki, toponimii, archiwistyki i językoznawstwa. M. zmarł 28 III 1970 w Katowicach, pochowany został na cmentarzu panewnickim w Katowicach-Ligocie. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1933) i Srebrnym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury. W r. 1971 ukazała się wyd. przez Władysława Dziewulskiego praca M-a Woźniki. Dzieje miasta… (Opole), a w r. 1972 opracowany przez niego wspólnie ze Stanisławem Rospondem „Protokolarz miasta Woźniki” (Wr.).
M. był żonaty z Hildegardą z domu Gajda (1923–1973), pozostawił córkę Renatę Musioł-Kozielową (ur. 1948), mgra filologii słowiańskiej (serbochorwackiej).
Zagórowski, Spis nauczycieli; – Kartka z albumu, „Panorama” 1963 nr 4; Pożegnanie rencistów, „Biul. Inform. B. Śląskiej” (Kat.) 1958 nr 4 s. 177; Targ A., Ludwik Musioł (1892–1970), tamże 1971 nr 1/4 s. 205–10; (tenże) A. T., Śp. Ludwik Musioł (1892–1970), „Gość Niedzielny” 1970 nr z 19 VIII; – Komunikaty Instytutu Śląskiego w Katowicach, S. I, Komunikat nr 36, Kat. 1936, S. II, Komunikat nr 13, Kat. 1936, nr 41, Kat. 1937; – „Dzien. Zachodni” 1970 nr 77; „Roczn. Tow. Przyj. Nauk na Śląsku” T. 5: 1936, T. 6: 1938; – Arch. Inst. Śląskiego w Kat.; Arch. Urzędu Woj. w Kat.; B. Śląska w Kat.: Zbiory specjalne; Dyrekcja B. Śląskiej w Kat.: Akta personalne; WAP w Kat.: Zespół akt Hohenlohe–Wełnowiec sygn. 1979 k. 25a, 26a; – Papiery i korespondencja w posiadaniu rodziny w Kat.-Ligocie.
Adam Jarosz