Sachsowa z Fajansów Ludwika, pseud. Hedda, Janowska (1884–1939), działaczka socjalistyczna. Ur. 20 II w Warszawie, była córką Hermana, kupca I gildii, potomka znanej rodziny warszawskich przemysłowców, i Jadwigi z Wolbergów, wnuczką Adolfa Wolberga, lekarza zesłanego na Sybir za udział w powstaniu 1863 r.; po wczesnej śmierci matki ojciec ożenił się z jej młodszą siostrą, Wandą Wolberg, która szczególnie przyczyniła się do całkowitego spolonizowania rodzinnego domu Ludwiki.
Po ukończeniu prywatnej pensji w Warszawie Ludwika wiele podróżowała po Europie. Z pobudek patriotycznych związała się z Polską Partią Socjalistyczną (PPS), w r. 1905 należała do grupy skupionej w organizacji warszawskiej wokół Marii Rogowskiej-Falskiej. Likwidując tę grupę, żandarmi 9 XI t. r. dokonali rewizji w jej mieszkaniu i przechwycili 96 odezw Centralnego Komitetu Robotniczego z 1 XI, wzywających zamożne warstwy społeczne do ofiar na rzecz rewolucji. Osadzona w więzieniu kobiecym tzw. Serbii na Pawiaku, włączona została do sprawy M. Rogowskiej. Zwolniono ją 9 IV 1906 oddając pod szczególny dozór policji. Po raz wtóry została aresztowana 16 XI t. r. wraz ze wszystkimi uczestnikami konferencji PPS-Lewicy w Warszawie, pierwszej po rozłamie w PPS, która odbywała się w fabryce wyrobów blaszanych «Brauman, Ćwirko i Ska» przy ul. Przemysłowej 17/19. Więziona na Pawiaku, została zapewne w lutym 1907 zwolniona.
Od połowy r. 1907 przebywała w Wiedniu, gdzie znajdowało się centrum organizacyjne PPS-Lewicy. Działała w wiedeńskiej sekcji partii oraz w studenckiej «Spójni». Ok. r. 1908 poślubiła w Wiedniu Feliksa Sachsa (zob.). Po utworzeniu w Wiedniu w r. 1909 Zarządu Zagranicznych Sekcji PPS-Lewicy – weszła w jego skład. Obok swego męża uczestniczyła pod pseud. Janowska w delegacji PPS-Lewicy na Kongres II Międzynarodówki w r. 1910 w Kopenhadze, formalnie jako przedstawicielka bezpartyjnych klasowych związków zawodowych.
Podobnie jak mąż po powrocie do kraju S. pozostała poza partią. Od r. 1920 działała w Stow. Wolnomyślicieli Polskich (SWP), w l. 1925–6 była członkiem redakcji pisma „Myśl Wolna”. Z ramienia sekcji szkolnej SWP w kwietniu 1926 uczestniczyła w Zjeździe Wychowania Moralnego. Pozostawała w przyjacielskich kontaktach z dawnymi działaczami PPS-Lewicy, z gościny jej wielokrotnie korzystał Maksymilian Horwitz-Walecki, gdy nielegalnie przyjeżdżał do Polski jako funkcjonariusz partii komunistycznej. Losy jej po r. 1939 nie są znane.
Z małżeństwa z Feliksem Sachsem miała S. dwoje dzieci (o nich zob. życiorys męża).
Przyrodnim bratem S-ej był Kazimierz Fajans (1887–1975), wybitny fizykochemik, profesor uniw. w Monachium, a potem w Ann Arbor. Stryjecznym bratem S-ej był Wacław Fajans (1884–1973), ekonomista, w l. międzywojennych m. in. dyrektor Związku Banków w Polsce, po wojnie docent w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie.
Księga działaczy ruchu rewol., II 24 (wzmianka o S-ej w życiorysie Feliksa Sachsa); – Hurwic J., Kazimierz Fajans (1887–1975). Sylwetka uczonego, W. 1971; – Jabłonowski R., Wspomnienia 1905–1928, W. 1962; – „Robotnik” (PPS-Lewicy) 1910 nr 223 s. 10; – AGAD: Pomocnik Gen. Gub. Warszawskiego sygn. 446 k. 263–264, Prokurator WIS sygn. 4907 k. 1057; AP w W.: WGZŻ sygn. 1433 k. 41 passim, sygn. 1751 k. 539–548, 568, sygn. 2635 k. 11, 116; – Informacje Jana Kancewicza z W.
Alicja Pacholczykowa