Pollacz Łukasz Rudolf (ok. 1657–1717), paulin, dyrektor drukarni jasnogórskiej, autor modlitewników. Ur. w Opolu na Śląsku, był synem mieszczan Walentego i Anny. W rodzinnym mieście zapewne otrzymał początkowe wykształcenie w miejscowej szkole parafialnej. W 22 roku życia, 15 VIII 1679 wstąpił do zakonu paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie, a po odbyciu rocznego nowicjatu złożył profesję zakonną 17 VIII 1680. Następnie kształcił się w zakresie filozofii i teologii w paulińskich ośrodkach studiów zakonnych na Jasnej Górze i w Krakowie na Skałce. W r. 1684 ogłosił w Krakowie Analisis theologicarum difficultatum ex tertia parte D. Thomae Doctoris Angelici de Virtute et Sacramento Poenitentiae paucis theorematibus. Studia ukończył prawdopodobnie w r. 1686 i wówczas otrzymał święcenia kapłańskie. W dn. 9 V 1686 władze zakonne powierzyły mu stanowisko lektora («lector conferentiarum») w konwencie na Jasnej Górze, a 4 XI 1687 został mianowany dyrektorem braci konwersów w tymże klasztorze. W następnych latach piastował ważne stanowiska w zakonie paulińskim w różnych klasztorach. W dn. 3 XI 1689 został mianowany kaznodzieją w kościele Św. Michała na Skałce w Krakowie, po trzech latach objął stanowisko przeora w klasztorze w Starej Częstochowie, gdzie paulini prowadzili pracę duszpasterską w rozległej parafii częstochowskiej. W maju 1694 kapituła prowincjonalna powierzyła mu ponownie stanowisko dyrektora braci konwersów («director fratrum professorum») w konwencie na Jasnej Górze, w styczniu 1696 został przeorem w klasztorze w Głogowie na Śląsku, a następnie przeorem w klasztorze w Wieruszowie (maj 1697). W r. 1699 podczas kapituły prowincjalnej wyznaczono go na stanowisko superiora w klasztorze w Łęczeszycy, a w r. 1702 w klasztorze Św. Ducha w Warszawie.
Od r. 1706 aż do śmierci działalność P-a była związana z konwentem jasnogórskim. Dn. 2 X 1706 władze zakonne znów powierzyły mu obowiązki wychowawcze braci konwersów, podczas kapituły prowincjalnej w r. 1711 został mianowany dyrektorem drukarni klasztornej na Jasnej Górze («prefectus typographiae»). Już w r. 1692, będąc kaznodzieją na Skałce w Krakowie, wyjechał do Wrocławia w celu zakupienia czcionek dla organizowanej wówczas drukarni jasnogórskiej, wkrótce potem – zamieszkawszy w konwencie jasnogórskim – zapewne zajmował się pracą w drukarni. Charakterystyczną było rzeczą, że w czasie, kiedy P-a nie było w klasztorze (w l. 1696–1706), drukarnia jasnogórska zaprzestała swej działalności. Po powrocie na Jasną Górę w r. 1706 odnowił prawie już zniszczoną drukarnię, unowocześnił jej wyposażenie. Staraniem P-a wybudowano dla niej nowe pomieszczenia wzdłuż wałów fortecy jasnogórskiej i dom dla drukarzy w mieście. Odtąd drukarnia rozpoczęła na szeroką skalę działalność wydawniczą, na którą składały się przede wszystkim opisy dziejów Cudownego Obrazu Matki Bożej i modlitewniki przeznaczone dla pielgrzymów oraz książki religijne i kalendarze. Dla rozpowszechniania wydawnictw P. zorganizował księgarnię w Częstochowie oraz w innych miastach polskich. W drukarni jasnogórskiej P. wydał «pro augmento devotionis», także napisane przez siebie modlitewniki: Manuale pietatis, przeznaczony dla użytku kapłanów, oraz Ambona duchowna i Heroina chrześcijańska (1706), przeznaczone dla ogółu wiernych (ten ostatni w r. 1724 miał już 4 wydania, a był jeszcze wydawany w l. 1733, 1740, 1743. 1754, 1767, 1794). Zawierały one szczególnie dużo modlitw do Najśw. Maryi Panny. Modlitewniki te były jeszcze powszechnie znane w XIX w. Z okazji koronacji Cudownego Obrazu Matki Boskiej ułożył P. specjalną modlitwę, której tekst przekazał zakonnik pauliński w «liber mortuorum» z tego okresu.
W ostatnich latach swego życia jako spowiednik apostolski P. spowiadał pielgrzymów licznie przybywających do sanktuarium jasnogórskiego, szczególnie zaś w okresie bezpośrednio poprzedzającym koronację Cudownego Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej (8 IX 1717). Zmarł 14 X 1717 w konwencie jasnogórskim, pochowany został w grobowcach na Jasnej Górze.
Estreicher, XXIV 452–4; Finkel, Bibliogr., I 682 (nr 13576); Słown. Pracowników Książki Pol.; – Czerwień H., Szkoła paulińska, w: Dzieje teologii katol., II cz. 2 s. 543; Szafraniec S., Konwent Paulinów Jasnogórskich 1382–1864, Rzym 1966 s. 66, 75, 79; – Arch. Jasnogórskie Paulinów w Częstochowie: sygn. 77 s. 71 (Catalogus Patrum et Fratrum tam vivorum quam defunctorum Ordinis S. Pauli Primi Eremitae in Regno Poloniae et Silesiae ab anno Domini 1570), sygn. 77 s. 559–560 (F. F. Defunctorum Nomen et Cognomen), sygn. 535 s. 300, 421, 469, 555, 571, 676, 719, 823 (Actorum Provinciae Polonae…, t. V), sygn. 536 s. 39, 138, 193, 320, 404, 505, 646 (Actorum Provinciae Polonae…, t. VI), sygn. 1417 s. 277 (Profesje składane w Konwencie Nowicjatu św. Barbary w Częstochowie), oraz Czerwień H., Drukarnia OO. Paulinów w Częstochowie w latach 1693–1729, 1966 s. 54–66 (mszp.).
Jan Związek