Kuhnke Maciej Tadeusz, pseud. Kurzecki, Maćkowski (1860–1928), działacz polityczny. Ur. 25 II w Warszawie, był synem Wilhelma i Marianny (Marii) ze Żmichowskich (bratanicy Narcyzy Żmichowskiej), pochodził ze spolonizowanej mieszczańskiej rodziny niemieckiej (dziadek Ernest Wilhelm Kuhnke, kupiec z Dzierżoniowa, osiedlił się w Warszawie na początku XIX w.). K. po ukończeniu Szkoły Handlowej Kronenberga został 19 IV 1881 r. przyjęty na pomocnika sekretarza Zarządu Kasy Zjednoczenia Towarzystw Dróg Żelaznych Warszawsko-Wiedeńskiej i Warszawsko-Bydgoskiej; osiągając tam kolejne szczeble hierarchii urzędniczej, doszedł w r. 1897 do stanowiska zastępcy naczelnika Agentur Celnych Tow. Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. W związku z jej przejęciem przez rząd rosyjski zwolniony 14 VIII 1912 r., po przeszło 31 latach służby, przeszedł do pracy w Tow. Akc. Zakładów Ceramicznych «Dziewulski i Lange» w Warszawie, gdzie był kierownikiem finansowym.
K. od młodości był czynny w życiu społecznym, brał udział w pracach przy jednodniowym spisie powszechnym w r. 1881, od r. 1883 był członkiem Rady Opiekuńczej ubogich swego cyrkułu w Warszawskim Tow. Dobroczynności, do którego został przyjęty w r. 1884; związany z kołami niepodległościowymi, był uczestnikiem rewolucji l. 1905–6, o czym bliższych szczegółów nie znamy poza wzmianką w przemówieniu pogrzebowym wygłoszonym przez inż. A. W. Lutze-Birka. Po wybuchu pierwszej wojny światowej rozwinął K. ożywioną działalność w Polskim Komitecie Pomocy Sanitarnej i jeszcze przed wycofaniem się wojsk rosyjskich z Warszawy był członkiem Straży Obywatelskiej. Natychmiast po utworzeniu Legionów w sierpniu 1914 r. wziął czynny udział w konspiracyjnej akcji pomocy I Brygadzie, niedługo potem wstąpił do świeżo utworzonej Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), gdzie został skarbnikiem (kierownikiem Wydziału Finansowego) Komendy Naczelnej i przewodniczącym Pomocniczej Organizacji POW (pseud. Kurzecki, Maćkowski). Wykorzystał wówczas swe stosunki w kołach przemysłowych dla zbierania ofiar na POW w zamożnych sferach Warszawy, co stało się jednym z poważnych źródeł finansowych tej organizacji. Cieszył się do tego stopnia zaufaniem i autorytetem w kierowniczych kołach POW, że w jego mieszkaniu przy ul. Rysiej odbywały się w 1914–8 najbardziej konspiracyjne zebrania, na których z jego udziałem podejmowano najważniejsze decyzje. Na pisemny rozkaz komendanta POW m. Warszawy przejął 11 XI 1918 r. w imieniu POW w obecności radnego miejskiego inż. K. Pawłowicza kasę Generał-Gubernatorstwa, którą 14 XI przekazał delegacji Min. Skarbu. W pracy konspiracyjnej pomagała mu żona – Helena Cramer.
W związku z formowaniem się centralnego aparatu państwowego zdał K. czynności w Tow. Akc. «Dziewulski i Lange» i wstąpił 5 IV 1919 r. do służby w Min. Aprowizacji, początkowo jako naczelnik Kancelarii Głównej, następnie (od 1 II 1920) jako naczelnik Wydziału Personalno-Dyscyplinarnego, przez pewien czas pełnił też zastępczo funkcję szefa Sekcji Administracyjnej. Krótką przerwę stanowił okres od 4 VIII 1920 r., kiedy zgłosił się jako ochotnik do czynnej służby w Wojsku Polskim i został oddany do dyspozycji Komendy Głównej Związku Obrony Ojczyzny. Po opuszczeniu służby wojskowej był podporucznikiem rezerwy. Zwolniony 31 XII 1921 r. na skutek likwidacji Min. Aprowizacji, został dyrektorem świeżo założonego (3 X 1921 r.), przy jego i ludzi z grona byłych niepodległościowców współudziale, Tow. Wydawniczego «Ignis», następnie był dyrektorem Sp. Akc. «Polus» (mechaniczna fabryka obuwia) i Banku Międzynarodowego. K., działacz stale pozostający w cieniu, po r. 1918 miał duże uznanie w kołach czołowych działaczy niepodległościowych, przeważnie znacznie od niego młodszych, z wieloma z nich łączyły go z lat 1914–8 stosunki przyjacielskie, m. in. szczególnie bliskie z K. Krzewskim-Lilienfeldem; został odznaczony Krzyżem I Brygady (1916) i Krzyżem POW (1919), następnie Krzyżem Walecznych z okuciem (1922) i Orderem Virtuti Militari V kl. (1922), był też w grupie 6 osób, którym zjazd b. członków nowo powstałej wówczas organizacji Polska Organizacja Wolności POW w r. 1922 nadał członkostwo honorowe (pozostali – J. Piłsudski, B. Limanowski, J. Bromirski, E. Rydz-Śmigły i A. Koc).
Jesienią 1919 r. należał do 8-osobowego zespołu, który w jego mieszkaniu zbierał się pod przewodnictwem W. Sieroszewskiego w sprawie reaktywowania Związku Strzeleckiego (ZS), był jednym z 12 sygnatariuszy jego statutu, a następnie do śmierci członkiem Zarządu Głównego ZS, początkowo jako skarbnik, później sekretarz generalny i wiceprezes, a w l. 1923–5 ponadto redaktor naczelny tygodnika „Strzelec”. W l. 1925–8 był również wydawcą dziennika „Polska Zbrojna”. Podobnie jak wiele innych czołowych osobistości obozu piłsudczyków, wstąpił K. do odrodzonego w r. 1920 wolnomularstwa polskiego obrządku szkockiego, gdzie – jak sądzić można z danych pośrednich – osiągnął najwyższy, 33 stopień wtajemniczenia i został jednym z 15 członków Rady Najwyższej Polski, kierowniczego organu wolnomularstwa szkockiego wyższych stopni. Kiedy Wielka Loża Narodowa «Polacy Zjednoczeni» podjęła w r. 1927 decyzję o ogłoszeniu adresu dla swej korespondencji, K. – dając w ówczesnej atmosferze dowód odwagi cywilnej – użyczył swego nazwiska i mieszkania dla tego adresu. Zmarł nagle przy pracy 27 VIII 1928 r. w Warszawie. W pogrzebie wzięli udział jako przedstawiciele rządu ministrowie B. Miedziński i K. Świtalski, wielu generałów i wyższych oficerów, liczni posłowie i politycy oraz władze POW i ZS. Pośmiertnie został K. odznaczony (1931) Krzyżem i Medalem Niepodległości. Pozostawił córkę Irenę.
Hass L., Rozwój organizacyjny wolnomularstwa w Polsce międzywojennej, w: Najnowsze Dzieje Polski. Materiały i studia z okresu 1914–1939, W. 1969 XIV 95, 101; – „Droga” 1922 nr 11 s. 21; „Epoka” 1928 nr 239 s. 3, nr 240 s. 3, nr 241 s. 5; „Głos Prawdy” 1928 nr 238 s. 2, nr 239 s. 4, nr 240 s. 2; „Kur. Poranny” 1928 nr 241; „The New Age Magazine” 1930 nr 10 s. 603; „Polska Zbrojna” 1928 nr 239 s. 5, nr 240 s. 3 (fot.), 4, nr 241 s. 8; „Przełom” 1929 nr 32/3 s. 8–10; „Roczn. Strzelecki” (W.) 1933 s. 50, 57, 72; „Strzelec” 1921 nr 1 s. 16,1925 nr 100 (fot.), s. 21, 1928 nr 33/4 s. 14, 18, nr 44/5 s. 47; – Zbiory rodzinne w posiadaniu córki Ireny Kuhnke.
Ludwik Hass