Maciej (XIII/XIV w.), wielkorządca krakowski i sandomierski, wójt Opatowca i wójt-zasadźca Lublina. Z tytulatury discretus i providus widać, że pochodził z rodziny mieszczańskiej, osiadłej najprawdopodobniej w Krakowie, gdzie jego brat Piotr posiadał nieruchomość (dom). M. należał do grupy ludzi związanych dość blisko z Władysławem Łokietkiem w dziele odbudowy Królestwa. Jeżeli – jak się to dziś wydaje – można Łokietkowi przypisać zapoczątkowanie odnowy skarbowości państwowej, której ostateczny kształt nadał Kazimierz Wielki, to niepoślednią rolę musiał odegrać na tym polu M. Wiadomo na ten temat niewiele, ale nie bez znaczenia jest fakt, że M. był pierwszym poświadczonym źródłowo (1317–21) zwierzchnikiem, czyli wielkorządcą generalnym scalonej, a zapewne i zreorganizowanej wewnętrznie domeny monarszej w ziemiach krakowskiej i sandomierskiej. Jemu powierzył Łokietek funkcję wyznaczania w swoim zastępstwie rajców w stołecznym i niezwykle ważnym gospodarczo Krakowie (1321), wykonywaną wcześniej przez innych dostojników. Odtąd funkcja ta pozostała na kilkadziesiąt lat przeważnie w rękach wielkorządców, aby przejść z kolei na wojewodów krakowskich. Zasługi M-a ocenił wysoko Łokietek w przywileju (1317), mocą którego powierzył mu lokację Lublina na prawie magdeburskim. Był więc M. wiernym sługą Łokietka, miłym mu z powodu «zacności obyczajów i posłuszeństwa», o czym głosiła «wieść publiczna» i co poświadczała «oczywistość jego czynów».
M. zmarł prawdopodobnie przed 4 VI 1323, kiedy godność wielkorządcy spoczywała już w innych rękach, a na pewno przed r. 1331, bo wówczas poświadczony już jest jako nieżyjący.

Kierst W., Wielkorządy krakowskie w XIV–XVI stuleciu, „Przegl. Hist.” T. 10: 1910 s. 20, 25, 303, 304; Myśliński K., Wójt dziedziczny i rada miejska w Lublinie 1317–1504, L. 1962 s. 13–4; Ptaśnik J., Studia nad patrycjatem krakowskim wieków średnich, „Roczn. Krak.” T. 15: 1913 s. 73; Szymański J., Dokument lokacyjny Władysława Łokietka dla Lublina z 1317 roku, w: Lublin 1317–1967, Praca zbiorowa pod red. H. Zinsa, L. 1967 s. 279–80; – Kod. katedry krak., I nr 122; Kod. Mpol., I nr 155, II nr 569; Najst. księgi m. Krak., I 58 (nr 577), 62 (nr 618), 69 (nr 688), 108 (nr 1063).
                                                                                                                                                                                                                                 Jerzy Wyrozumski