INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Maciej ze Sąspowa  

 
 
1 poł. XV w. - po 15.03.1472
Biogram został opublikowany w 1974 r. w XIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Maciej ze Sąspowa (Sanspow), (zm. 1472), profesor Uniw. Krak., filozof i teolog. Był synem Stanisława ze wsi Sąspów koło Olkusza. W r. 1426 zapisał się na Uniw. Krak.; bakałarzem artium został dopiero w r. 1432, a magistrem w r. 1437. W l. 1445 i 1458/9 M. był dziekanem tegoż wydziału. Studia na Fakultecie Teologicznym rozpoczął zapewne przed r. 1445, prawdopodobnie w połowie r. 1447 otrzymał tytuł bakałarza biblijnego. M. był kanonikiem kolegiaty Św. Floriana (najpóźniej od r. 1451). Jako licencjat teologii występuje w r. 1458, a tytuł magistra teologii uzyskał 28 XI 1460. W r. 1467 został wybrany wicerektorem Uniwersytetu. Razem ze Stanisławem z Zawady był wykonawcą ostatniej woli Jana Dąbrówki. Niewiele wiemy o wykładach M-a na Wydziale Artium, zachowała się jedynie informacja, że między r. 1442 a r. 1444 wykładał „Parva Naturalia” Arystotelesa. Więcej wiadomo o wykładach M-a na Wydziale Teologii, które zachowały się w przekazach rękopiśmiennych. W r. 1448 prowadził wykład z Listów św. Pawła (rkp. B. Jag. 2313 f. 210–340v), a w r. 1449 komentował Dzieje Apostolskie (tamże, f. 340–391v), Listy Apostolskie (tamże, f. 392–419) oraz Apokalipsę św. Jana (tamże, f. 419–466v). W r. 1454 powstał komentarz M-a do Ewangelii św. Jana (tamże, f. 132v.–205). L. 1455–7 poświęcił M. obowiązkowemu wykładowi czterech ksiąg „Sentencji” Piotra Lombarda (rkp. B. Jag. 2203 f. 1–313, 1442 f. 1a–301v, 2241 f. 1–316v). Już jako licencjat teologii komentował w r. 1458 ekspozycję św. Bonawentury do księgi Eklezjastes (rkp. B. Jag. 2260 f. 1–78). Od r. 1460 omawiał Pieśń nad Pieśniami; pracę doprowadził do połowy piątego rozdziału (rkp. B. Jag. 2347 f. 145–151, 1457 p. 1a–866a, 1265 p. 1–891 a).

Komentarz w formie kwestyj do czterech ksiąg „Sentencyj” oraz ekspozycja Pieśni nad Pieśniami są naczelnymi i najobszerniejszymi dziełami M-a. Głównym źródłem ekspozycji jest anonimowy komentarz do Pieśni nad Pieśniami (rkp. B. Jag. 2347 f. 152–328) oraz komentarze Bedy, Grzegorza Wielkiego, Mikołaja Liry, Honoriusza z Autun i homilie św. Bernarda. Swój komentarz do „Sentencyj” oparł M. na anonimowym również komentarzu, przywiezionym z Lipska przez Jana Sneszewicza, oraz na szeroko wówczas rozpowszechnionym komentarzu Jana Dąbrówki. Wykład wstępny do pierwszej księgi „Sentencyj” powtórzył M. za Maciejem z Łabiszyna. Wszystkie dzieła M-a napisane są jego własną ręką, przepisał również sam dzieła Gersona (rkp. B. Jag. 2347). Z biblioteki M-a zachowało się 17 rękopisów (poza wymienionymi, rkp. B. Jag.: 459, 1273, 1494, 1901, 1915, 2313, 2348, 2352). Dzieła M-a są, zgodnie z duchem epoki, kompilacjami, a doktryna jego wyłożona w komentarzu do „Sentencyj” łączy elementy ockhamizmu z elementami skotyzmu i późnośredniowiecznego augustynizmu. Zainteresowania jednak Biblią i dziełami Gersona oraz upatrywanie (za Maciejem z Łabiszyna) w teologii nie tyle nauki teoretycznej, co przede wszystkim mądrości o zadaniach praktycznych, łączą M-a także z prądami «nowej teologii». M. zmarł w r. 1472, po 15 III. Wykonawcami jego testamentu byli Maciej z Kobylina, Andrzej ze Starogardu i Klemens z Gambiczy.

 

Filozofia w Polsce. Słownik pisarzy, Wr.–W.–Kr.–Gd. 1971; – Włodek Z., Filozofia a teologia. Wybór tekstów z krakowskich wykładów wstępnych do „Sentencyj” Piotra Lombarda z XV w. Materiały do historii filozofii średniowiecznej w Polsce, Wr. 1970 I (XII) s. 43; taż, M. ze Sąspowa, Mater. i Studia Zakł. Hist. Filoz. Staroż. i Średn. S. A, Wr. 1964 III 44–91 (tu zestawiona dawniejsza literatura); Zathey J., Biblioteka Jagiellońska w latach 1364–1492, w: Historia Biblioteki Jagiellońskiej, Pod red. I. Zarębskiego, Kr. 1966.

Zofia Włodek

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Wincenty Kot h. Doliwa

około 1395 - 1448-08-14
prymas Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.